Jeukende oren (met afscheiding): symptomen en oorzaken

Jeukende oren is een vervelend probleem dat gepaard kan gaan met afscheiding. Het komt vaak voor dat mensen de huisarts bezoeken met klachten van het oor. De klachten kunnen variëren van pijn in het oor (oorpijn), slechter horen, een verstopt gevoel, oorsuizen, afscheiding of jeuk in het oor (oorjeuk). Vaak betreft het een combinatie van deze klachten. Wat zijn de belangrijkste oorzaken van jeukende oren al dan niet met afscheiding uit het oor? Het is belangrijk om bij aanhouden oorklachten de huisarts in te schakelen. Deze kan bekijken wat er aan de hand is en een behandeling inzetten of je doorverwijzen naar de KNO-arts.

• Waarom jeukende oren soms meer zeggen dan je denkt
• Jeukende oren: hoe vaak komt het eigenlijk voor?
• Wat gebeurt er precies in dat oor van je?
• Oorzaken van jeukende oren met en zonder afscheiding
• Afscheiding uit het oor
• Jeukende oren
• Middenoorproblemen en -aandoeningen die afscheiding uit het oor veroorzaken
• Otitis media acuta (acute middenoorontsteking) met perforatie van het trommelvlies
• Wat is het?
• Acute middenoorontsteking vaker bij kinderen
• Risicofactoren
• Gehoorverlies
• Behandeling van acute otitis media
• Otitis media chronica (chronische middenoorontsteking)
• Wat is het?
• Niet ernstig
• Complicaties
• Otitis media cholesteatoma
• Zeldzaam doch bedreigend
• Behandeling is nodig
• Labyrintitis
• Otitis externa (gehoorgangontsteking) op basis van een bacteriële of schimmelinfectie
• Wat is het?
• Symptomen acute gehoorgangontsteking
• Oorzaken gehoorgangontsteking
• Behandeling gehoorgangontsteking
• Otitis externa op basis van eczeem
• Necrotiserende otitis externa (maligne otitis externa)
• Wat is het?
• Behandeling
• Overmatig cerumen
• Wat is cerumen?
• Veel oorsmeer
• Aandoeningen die jeukende oren of jeuk aan het oor veroorzaken
• Otitis externa op basis van een schimmelinfectie
• Wat is het?
• Oorzaak van de schimmelinfectie
• Seborroisch eczeem c.q. psoriasis
• Risicofactoren voor jeukende oren met of zonder afscheiding
• Risicogroepen voor jeukende oren met of zonder afscheiding
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van jeukende oren: van krabben naar kalmte
• De basics: hou je oren met rust
• Topische behandelingen: gericht aanpakken
• Behandeling van specifieke oorzaken
• Innovatieve behandelingen: de toekomst is hier
• Zelfzorg: wat kun je zelf doen?
• Jeukende oren? Ontdek praktische tips en zelfzorgmaatregelen om het aan te pakken!
• Praktische zelfzorgmaatregelen
• Innovatieve en minder bekende tips
• Gezonde gewoontes om problemen te voorkomen
• Wanneer moet je hulp inschakelen?
• Prognose: hoe ziet de toekomst eruit?

Waarom jeukende oren soms meer zeggen dan je denkt

Stel je eens voor: Anna, 34 jaar en moeder van twee, zit op de bank met een kop thee. Terwijl ze naar haar favoriete serie kijkt, voelt ze een vervelende jeuk in haar oor. Ze probeert het te negeren, maar binnen de kortste keren zit ze met een wattenstaafje in de weer. "Ach, het is vast gewoon wat oorsmeer," denkt ze. Maar een paar dagen later is de jeuk niet weg, en tot haar schrik merkt ze een waterige afscheiding. Wat nu?

Jeukende oren – met of zonder afscheiding – komen vaker voor dan je denkt. Misschien ben jij ook wel eens degene die nonchalant met een vinger je oor in duikt tijdens een vergadering, hopend dat niemand het ziet. Het lijkt onschuldig, maar soms wijst die jeuk op meer dan alleen een klein ongemak. Denk aan oorontstekingen, schimmelinfecties, allergieën of zelfs een klein wondje door overijverig schoonmaken.

Onze oren zijn niet alleen gevoelig, maar ook een broedplaats voor bacteriën en schimmels. Zeker als je regelmatig zwemt, een hoortoestel draagt of allergisch bent voor nikkel in sieraden, kunnen je oren protesteren. Maar geen paniek: meestal is de oorzaak eenvoudig te achterhalen én te behandelen. Toch is het belangrijk om niet zomaar overal zelf aan te frunniken – je kunt het probleem erger maken.

In dit artikel duiken we dieper in de wereld van jeukende oren. We bespreken de meest voorkomende oorzaken, hoe je die herkent, en natuurlijk: wat je eraan kunt doen. Van simpele trucjes tot momenten waarop een bezoekje aan de huisarts écht nodig is. Want eerlijk, je oren verdienen beter dan een nonchalante krab!

Jeukende oren: hoe vaak komt het eigenlijk voor?

Laten we eerlijk zijn: jeukende oren lijken zo'n kleine irritatie, maar zodra het jouw oren zijn die continu kriebelen, wordt het opeens een groot ding. En je bent echt niet de enige! Een huisarts ziet jaarlijks zo'n 87 patiënten per normpraktijk met jeukklachten, maar helaas weten we niet precies hoeveel daarvan specifiek om hun oren gaat. Wat we wél weten, is dat klachten van afscheiding uit het oor vooral bij kinderen voorkomen, en dat een gemiddelde huisarts er ongeveer 13 patiënten per jaar voor ziet. Een opvallend verschil dus.

Het gekke is dat we anno 2025 nog steeds geen gedetailleerde cijfers hebben over hoe vaak jeukende oren – met of zonder afscheiding – voorkomen in de algemene bevolking. Maar we kunnen er wel een inschatting van maken. Neem bijvoorbeeld kinderen: zij zijn gevoeliger voor oorproblemen door smalle gehoorgangen en hun liefde voor zwemmen (lees: oorverdronken in chloor). Volwassenen hebben daar minder last van, tenzij ze gehoorapparaten dragen of fanatiek wattenstaafjes gebruiken.

Verschillen tussen mannen en vrouwen
Zijn vrouwen gevoeliger voor jeukende oren dan mannen? Daar hebben we geen harde cijfers over, maar sommige oorzaken lijken wel vaker bij vrouwen voor te komen. Denk aan allergische reacties op sieraden (nikkelallergie, anyone?) of haarproducten die per ongeluk in het oor terechtkomen. Bij mannen ligt de focus meer op omgevingsfactoren, zoals stof en vuil door bepaalde beroepen. Casus? Neem Pieter, die als timmerman dagelijks in een stofwolk staat en regelmatig klaagt over jeuk in zijn oor. De reden? Kleine houtdeeltjes die blijven plakken aan het oorsmeer.

Kinderen versus volwassenen
Bij kinderen zien we oorproblemen vaak door externe oorontsteking (zwemmersoor) of zelfs oorsmeerproppen, terwijl volwassenen eerder last hebben van chronische oorzaken zoals eczeem in het oor. Leuk feitje: kinderen uit warme klimaten hebben vaker last van oorontstekingen. Dat heeft te maken met de vochtige omstandigheden, waarin bacteriën en schimmels floreren. In Nederland zien we dat vooral in de zomer, als zwembaden overuren draaien.

Klimaat en geografische verschillen
Over klimaatinvloeden gesproken: in warme, vochtige gebieden zoals de Nederlandse Antillen (denk aan Curaçao en Aruba) zijn oorproblemen zoals jeuk en afscheiding veel vaker een issue dan in Nederland zelf. Het tropische klimaat creëert een perfecte broedplaats voor bacteriën en schimmels. In België is de situatie vergelijkbaar met Nederland, maar door minder kustgebieden is het zwemmersoor iets minder prominent aanwezig. Wereldwijd hebben landen in Zuidoost-Azië en Afrika de hoogste incidentie van oorproblemen, vaak door slechte hygiëne en een gebrek aan medische zorg.

Genetische gevoeligheid: zit het in je DNA?
Oorproblemen lijken niet direct erfelijk, maar bepaalde factoren kunnen wel een rol spelen. Neem bijvoorbeeld eczeem of psoriasis – beiden hebben een genetische component en kunnen zich ook in de gehoorgang manifesteren. Als je moeder altijd jeukende oren had, is de kans groot dat jij daar ook gevoelig voor bent. Casus? Denk aan Lisa, wiens moeder al jaren last heeft van eczeem. Lisa klaagt nu zelf over jeuk, vooral na het dragen van oordoppen.

De verborgen impact van kleine klachten
Jeukende oren klinken misschien als een luxeprobleem, maar ze kunnen behoorlijk vervelend zijn – zeker als er ook afscheiding bij komt kijken. Het raakt niet alleen je comfort, maar kan ook je sociale leven beïnvloeden. Want wie wil nu steeds ongemerkt zitten krabben tijdens een date of een vergadering? Of erger: een nat oor hebben dat niet stopt met lekken? Tijd om het serieus te nemen en bij klachten gewoon even langs de huisarts te gaan. Jij en je oren verdienen het!

Wat gebeurt er precies in dat oor van je?

Jeuk in je oor kan zomaar je dag verpesten. Maar wat speelt zich daarbinnen eigenlijk af? Waarom lijkt het alsof je oor je ineens in de steek laat? Het draait allemaal om de complexe samenwerking (of chaos) van je huid, zenuwen, en soms een portie vocht of vuil. Het lijkt simpel, maar er gebeurt van alles in dat kleine, kwetsbare systeem. Laten we erin duiken – niet letterlijk, natuurlijk!

De huid als eerste verdedigingslinie
Je gehoorgang is bekleed met een dun laagje huid. Denk aan het delicate velletje dat je lippen bedekt, maar dan nóg gevoeliger. Deze huid is je eerste verdediging tegen indringers zoals bacteriën, schimmels, en stof. Maar als die huid beschadigd raakt – bijvoorbeeld door te hard poetsen met een wattenstaafje – wordt het hek van de dam. Kleine scheurtjes bieden bacteriën een uitnodiging om binnen te dringen, en je immuunsysteem gaat vervolgens op tilt. Het resultaat? Een ontsteking en, jawel, jeuk.

Als je daarbij ook afscheiding hebt, zoals waterig of plakkerig vocht, is de kans groot dat je lichaam probeert om de indringers eruit te spoelen. Maar dat vocht creëert weer een vochtige omgeving waarin bacteriën en schimmels zich helemaal thuis voelen. Een vicieuze cirkel, dus.

De rol van zenuwen: waarom je altijd wilt krabben
In je oor zitten zenuwen die je gevoel in de gaten houden. Als er iets niet in de haak is – een bacterie, een beetje schimmel, of zelfs gewoon droogte – sturen deze zenuwen direct een signaal naar je hersenen: "Help! Krab!" Het probleem? Krabben maakt het vaak alleen maar erger. Door te krabben, beschadig je de huid nóg meer, wat de zenuwen nog harder laat schreeuwen. Voor je het weet, zit je in een eindeloze cyclus van jeuk en krabben.

Een voorbeeld? Denk aan Mark, een fanatieke zwemmer. Na een middag in het zwembad voelde hij wat gekriebel. Een paar dagen later kon hij niet stoppen met krabben, en de jeuk werd zo intens dat hij nauwelijks nog kon slapen. Wat bleek? Zijn zwemwater had een schimmelinfectie veroorzaakt, en al dat krabben had het alleen maar erger gemaakt.

Oorsmeer: je beste vriend (of vijand)

Oorsmeer heeft een slechte reputatie, maar eigenlijk is het een van de beste beschermers die je oren hebben. Het werkt antibacterieel, houdt je huid soepel, en voorkomt dat vuil en stof zich ophopen. Maar als je te veel of juist te weinig oorsmeer hebt, kan dat problemen veroorzaken. Te weinig smeer maakt je huid droog en kwetsbaar, terwijl een ophoping juist kan leiden tot jeuk en een verstopt gevoel.

Casus? Neem Sara, die een halfuur per dag met wattenstaafjes in de weer was om haar oren "schoon" te houden. Ze dacht goed bezig te zijn, maar had uiteindelijk een oorsmeerprop die zo groot was dat ze bij de huisarts moest worden uitgespoten. Moraal van het verhaal? Laat je oren gewoon hun eigen ding doen.

Externe factoren: water, allergieën en irritaties
Soms komt jeuk van buitenaf. Zwemmen in chloorwater kan je huid uitdrogen, terwijl zeep en shampoo je gehoorgang kunnen irriteren. En wat dacht je van allergieën? Mensen met nikkelallergie kunnen jeukende oren krijgen door oorbellen, en anderen reageren weer op haarlak of oordoppen. Zelfs het weer speelt mee: droge winterlucht kan je gehoorgang uitdrogen, terwijl vochtige zomerdagen juist de ideale omgeving zijn voor schimmels.

Ontstekingen en infecties: als de boel uit de hand loopt
Bij ernstige jeuk met afscheiding is er vaak sprake van een infectie, zoals een externe oorontsteking (ook wel zwemmersoor genoemd). Hierbij raken de huid en soms ook het kraakbeen van je gehoorgang ontstoken. De boosdoeners? Meestal bacteriën zoals Pseudomonas aeruginosa. Maar schimmels zoals Aspergillus kunnen ook voor problemen zorgen, vooral in vochtige klimaten of bij mensen die al een verzwakte huidbarrière hebben.

Een leuk weetje: sommige mensen hebben een genetische aanleg voor een minder effectieve huidbarrière, wat hen vatbaarder maakt voor deze infecties. Als je ouders vaak oorproblemen hadden, is de kans groter dat jij er ook mee te maken krijgt.

Tot slot: je oren hebben liefde nodig
Je gehoorgang is een klein ecosysteem dat altijd in balans probeert te blijven. Maar zodra die balans wordt verstoord – door overijverig schoonmaken, allergieën, of een infectie – krijg je al snel te maken met jeuk en, in sommige gevallen, afscheiding. Het belangrijkste? Niet frunniken, geen wattenstaafjes, en als de klachten aanhouden, even langs de huisarts. Je oren zijn kwetsbaar, maar met de juiste zorg kun je ze gezond én jeukvrij houden.

Oorzaken van jeukende oren met en zonder afscheiding

Afscheiding uit het oor

De volgende middenoorproblemen en -aandoeningen veroorzaken afscheiding uit het oor:

• otitis media acuta (acute middenoorontsteking) met perforatie van het trommelvlies
• otitis media chronica (chronische middenoorontsteking)
• otitis media cholesteatoma
• otitis externa (gehoorgangontsteking) op basis van een bacteriële- of schimmelinfectie
• otitis externa op basis van eczeem
• Necrotiserende otitis externa (maligne otitis externa)
• overmatig cerumen

Jeukende oren

Jeuk aan het oor (met of zonder afscheiding) kan door de volgende aandoeningen worden veroorzaakt:

• otitis externa op basis van een bacteriële infectie of op basis van eczeem
• otitis externa op basis van een schimmelinfectie
• seborroisch eczeem c.q. psoriasis

Middenoorproblemen en -aandoeningen die afscheiding uit het oor veroorzaken

De volgende aandoeningen veroorzaken afscheiding uit het oor:

• Otitis media acuta (acute middenoorontsteking) met perforatie van het trommelvlies;
• Otitis media chronica (chronische middenoorontsteking);
• Otitis media cholesteatoma;
• Otitis externa (gehoorgangontsteking) op basis van een bacteriële of schimmelinfectie;
• Otitis externa op basis van eczeem;
• Necrotiserende otitis externa (maligne otitis externa); en
• Overmatig cerumen.

Otitis media acuta (acute middenoorontsteking) met perforatie van het trommelvlies

Wat is het?

Acute otitis media is een ontsteking van het middenoor waarbij sprake is van vocht in het middenoor gepaard gaande met klachten of symptomen van oorontsteking:

• een uitpuilende trommelvlies meestal gepaard met pijn (oorpijn), of een geperforeerd trommelvlies, vaak met de afvoer van purulent materiaal ofwel pus (loopoor).
• bij jonge kinderen zijn er ook vaak algemene klachten zoals koorts, prikkelbaarheid, nachtelijke onrust en buikklachten (pijn en diarree).

Acute middenoorontsteking vaker bij kinderen

Acute otitis media is een veel gestelde diagnose bij kinderen, met name bij baby's, peuters en kleuters. Bijna alle kinderen hebben een of meer periodes van otitis media voor de leeftijd van zes jaar. De buis van Eustachius die het oor verbindt met de neus-keelholte (zie afbeelding), is bij kinderen korter dan bij volwassenen. Hierdoor hebben bacteriën en virussen gemakkelijker toegang tot het middenoor staat, hetgeen kan resulteren in acute otitis media. Flesvoeding is een risicofactor voor otitis media. Borstvoeding geeft immuniteit aan het kind en helpt acute otitis media voorkomen. Bacteriën zoals Streptococcus pneumoniae en Hemophilus influenzae (Hib) zijn goed voor ongeveer 85% van de gevallen van acute otitis media en virussen voor de resterende 15%.

Risicofactoren

Aangenomen wordt dat een ventilatie- en drainagestoornis van de buis van Eustachius in combinatie met een bovenste luchtweginfectie zoals een verkoudheid of een infectie van de neusbijholte, de belangrijkste risicofactoren zijn voor acute otitis media. De blootstelling van een kind aan groepen kinderen in een kinderopvang resulteert in meer frequente verkoudheden en dus meer oorpijn. Irriterende stoffen zoals tabaksrook, vergroten ook de kans op otitis media. Kinderen met een gespleten gehemelte of het syndroom van Down zijn vatbaar voor oorontsteking. Kinderen die acute otitis media hebben vóór de leeftijd van 6 maanden, hebben later vaker oorontsteking.

Gehoorverlies

De ophoping van pus in het middenoor veroorzaakt pijn en dempt de trillingen van het trommelvlies. Er treedt bijgevolg meestal gehoorverlies op tijdens de infectie. Dit gehoorverlies is van voorbijgaande aard. Ernstige oorontsteking kan het trommelvlies doen scheuren. Door deze perforatie kan de afscheiding weglopen in de gehoorgang.

Behandeling van acute otitis media

Bij kinderen jonger dan 6 maanden met acute otitis media is onmiddellijke behandeling met een antibioticum aangewezen. Bij kinderen ouder dan 6 maanden is het aanbevolen een symptomatische behandeling voor te schrijven, dat wil zeggen koorts-pijnstillende behandeling en vervolgens de situatie gedurende drie dagen te volgen. Paracetamol is hierbij de eerste keuze. Een antibioticum is aangewezen bij deze kinderen wanneer er verslechtering van de toestand optreedt. Hierbij kan gedacht worden aan minder drinken, een verergering van de pijn of geen tekenen van verbetering na 3 dagen. Bij sommige risicokinderen zoals kinderen met het syndroom van Down en kinderen met gespleten gehemelte of immuungedeprimeerde kinderen, is onmiddellijke antibioticumbehandeling ook aanbevolen. Kinderen jonger dan 2 jaar met een recidief van acute otitis media binnen de 12 maanden kunnen eveneens als risicokinderen worden aangemerkt.

Otitis media chronica (chronische middenoorontsteking)

Wat is het?

Chronische middenoorontsteking presenteert zich als otorroe (loopoor) via een trommelvliesperforatie. De belangrijkste oorzakelijk factor is een disfunctie van de buis van Eustachius. Chronische middenoorontsteking kan optreden met en zonder cholesteatoom, dat is ophoping van overmatig gevormde huidschilfers in het middenoor. Mensen met een chronische middenoorontsteking ervaren geen oorpijn, waardoor het in veel gevallen pas laat ontdekt wordt.

Niet ernstig

Een chronische middenoorontsteking is niet ernstig en verdwijnt vaak spontaan na een aantal maanden. Als er sprake is van een bacteriële infectie, kan er antibiotica toegediend worden. Soms is een operatie nodig, waarbij de neusamandelen verwijderd worden. Een operatieve ingreep om het trommelvlies te herstellen kan nodig zijn opdat verdere infecties worden voorkomen.

Complicaties

Mogelijke complicaties van chronische middenoorontsteking zijn onder andere aangezichtsverlamming en gehoorverlies.

Otitis media cholesteatoma

Zeldzaam doch bedreigend

Chronische otitis media kan ook leiden tot cholesteatoma. Cholesteatoma is een zeldzame, doch bedreigende aandoening. Vooral voor het gehoor en het evenwichtsorgaan kan het schadelijk zijn. Bij otitis media cholesteatoma is er sprake van een ophoping van afgestoten huidschilfers, keratine (hoornstof) en cholesterine, waaromheen huid is gegroeid. Deze groeit in het middenoor of mastoïd. De oorzaak is onduidelijk.

Behandeling is nodig

Cholesteatoma zal, indien onbehandeld, uiteindelijk leiden tot de afbrokkeling van de middenoor- en binnenoorstructuren, waar zich ook het gehoor- en de evenwichtszenuw bevinden. Chronische infecties geassocieerd met cholesteatoma kunnen uiteindelijk leiden tot levensbedreigende meningitis en hersenabces.

Behandeling van cholesteatoma bestaat uit de chirurgische verwijdering van de groeisels.

Otitis externa (gehoorgangontsteking) op basis van een bacteriële of schimmelinfectie

Wat is het?

Otitis externa of gehoorgangontsteking is een ontsteking van de huid van de gehoorgang. Dit wordt ook wel een 'zwemmersoor' genoemd. De huid van de gehoorgang wordt beschermd door het zure en vettige oorsmeer. Er bestaat een verhoogde kans op een gehoorgangontsteking als de beschermende factoren, zoals oorsmeer en een intacte opperhuid, gedeeltelijk wegvallen. Vaak heeft eens persoon die last heeft van deze aandoening, meerdere malen per jaar een gehoorgangontsteking. De ontsteking wordt meestal veroorzaakt door een bacterie, doch een schimmelinfectie is ook mogelijk. Vooral de de bacterie Pseudomonas aeruginosa is de boosdoener.

Symptomen acute gehoorgangontsteking

In de acute vorm kunnen de symptomen bestaan uit:

• jeuk en pijn, soms zo hevig dat de persoon hierdoor niet kan slapen;
• klachten van een vol gevoel in het oor en een iets verminderd gehoor;
• bij een uitgebreide vorm van gehoorgangontsteking: koorts en zwelling van de lymfeklieren rondom het oor en in de hals;
• door de zwelling of afscheiding kan de getroffen persoon tijdelijk minder goed horen.

Bij onderzoek van oorschelp en ingang van de gehoorgang kan men het volgende waarnemen:

• een rode, gezwollen huid van de gehoorgang; soms tot in de oorschelp met vernauwing van de gehoorgang;
• een loopoor en korstvorming.

Oorzaken gehoorgangontsteking

De bekendste veroorzakers van een gehoorgangontsteking zijn:

• Zwemmen en baden: de gehoorgang wordt minder zuur, waardoor de kans op een ontsteking groter wordt.
• Oor peuteren: door het peuteren in de gehoorgang met een vinger, een wattenstaafje, een pen, enz. kunnen wondjes ontstaan en bestaat de kans dat het oorsmeer dieper in de gehoorgang wordt gedrukt. Achter een prop oorsmeer ontstaat een broeierige atmosfeer waar gemakkelijker een ontsteking kan ontstaan.
• Gestoorde beluchting bij bijvoorbeeld mensen met een smalle gehoorgang of bij langdurige afsluiting van de gehoorgang met een oordopje of gehoorapparaat.
• Haargroei: overmatige haargroei in de buitenste deel van de gehoorgang vergroot de kans op een ontsteking.
• Cosmetische producten zoals zeep en shampoo kunnen de huid in de gehoorgang irriteren, waardoor gemakkelijker een ontsteking kan ontstaan.
• Allergische huidreactie op koptelefoons, hoorapparaten en oordruppels kunnen aanleiding geven tot krabben in de oren. Dit kan leiden tot kleine beschadigingen in de gehoorganghuid, met verhoogde kans op een ontsteking.

Behandeling gehoorgangontsteking

De behandeling bestaat ui het reinigen van de gehoorgang goed door de (KNO-)arts. Dit wordt ook wel een 'oortoilet' genoemd. Dit gebeurt door middel van zuigen met een klein stofzuigertje onder zicht van een oormicroscoop. Na het schoonmaken wordt vaak een tampon (gaasstrookje) diep in de gehoorgang ingebracht met daarop een zure oordruppel of een ontstekingsremmer en antibioticum. Het kan nodig zijn dit procedé een aantal malen te herhalen. Als de gehoorgang voldoende ruim geworden is, kan overgegaan worden op de toediening van zure oordruppels zonder tampon, al dan niet in combinatie met één of meerdere soorten antibiotica.

Otitis externa op basis van eczeem

De otitis externa op basis van eczeem komt voor in het kader van de huidaandoening eczeem, maar kan ook worden veroorzaakt door een contactallergie. Bij de chronische vorm van gehoorgangontsteking op basis van eczeem, bestaat de behandeling vaak uit een combinatiepreparaat van antibiotica- en steroïdhoudende oordruppels. Verder komt de aanpak van de behandeling overeen met die bij de acute vorm: oortoilet en toepassen van oordruppels.

Necrotiserende otitis externa (maligne otitis externa)

Wat is het?

Bij (oudere) diabeten - suikerziektepatiënten - en patiënten met een sterk verminderde weerstand, kan een gehoorgangontsteking zich uitbreiden in het omliggende botweefsel. Dat wordt een necrotiserende otitis externa genoemd. Er treedt hevige oorpijn, koorts, zwelling rond het oor en algemeen ziek zijn op.

Behandeling

Bij een necrotiserende otitis externa bestaat de behandeling uit een frequent oortoilet, tamponneren en antibiotica. Dit zal meestal in het ziekenhuis moeten plaatsvinden met intraveneus antibioticum en een ooroperatie.

Overmatig cerumen

Wat is cerumen?

Cerumen is oorsmeer, een afscheidingsproduct van de uitwendige gehoorgang. Oorsmeer beschermt de oren tegen vocht en tegen uitdroging, het vangt kleine onrechtmatigheden zoals stof, vuil en insecten weg, het zuurt het leefmilieu aan voor bacteriën en het verzorgt de afweer tegen ziekmakende bacteriën en schimmels.

Veel oorsmeer

Als er sprake is van veel oorsmeer, kan dit ervaren worden als afscheiding uit het oor. De hoeveelheid oorsmeer en de consistentie (droog, korrelig, meer vloeibaar) verschilt van persoon tot persoon. Langdurig niet-verplaatsend oorsmeer kan leiden tot eczeem. Een droge huid zonder de bescherming van een goede kwaliteit oorsmeer, de aanwezigheid van harde korstjes oorsmeer, losse afgestoten velletjes haren of huid, kunnen jeuk in de gehoorgang veroorzaken.

Aandoeningen die jeukende oren of jeuk aan het oor veroorzaken

Jeuk aan het oor of jeukende oren (met of zonder afscheiding) kan door de volgende aandoeningen worden veroorzaakt:

• Otitis externa op basis van een bacteriële infectie of op basis van eczeem;
• Otitis externa op basis van een schimmelinfectie; en
• Seborroisch eczeem c.q. psoriasis.

Otitis externa op basis van een schimmelinfectie

Wat is het?

Bij 17% van de patiënten met otitis externa die langer dan 2 maanden duurt, is de oorzaak een schimmel of een gist (dermatomycose). Het betreft meestal Aspergillus en wat minder frequent Candida albicans.

Oorzaak van de schimmelinfectie

Een door een schimmel veroorzaakte ziekte (mycose), is meestal te wijten aan een verstoring van het natuurlijk evenwicht van de huid. Predisponerende factoren zijn onder andere:

• een toegenomen vochtigheidsgraad van de huid (bv. door langdurig of veelvuldig contact met water);
• immuundeficiënties;
• een verminderde algemene weerstand.

Seborroisch eczeem c.q. psoriasis

Seborroïsch eczeem is een gevolg van overmatige afstoting van dode huidcellen en psoriasis is een veelvoorkomende niet-besmettelijke huidaandoening met rode en schilferende plekken. Bij deze aandoeningen gaat het om eczeemachtige ontstekingsreacties. Ongeveer 18% van de personen met psoriasis heeft ook last van plekjes in de oren. Dit is vooral het geval bij psoriasispatiënten waarbij de behaarde hoofdhuid is betrokken.

Risicofactoren voor jeukende oren met of zonder afscheiding

Risicogroepen voor jeukende oren met of zonder afscheiding

Onderzoek en diagnose

Hoe wordt jeuk in je oren onderzocht?
Jeukende oren lijken misschien een klein ongemak, maar als je er langer last van hebt, kan het behoorlijk vervelend worden. Daarom is het slim om er op tijd naar te laten kijken. Maar hoe pakt een arts dat eigenlijk aan? Het draait niet alleen om "even kijken", maar om een combinatie van slim speurwerk, geavanceerde technologie en – in sommige gevallen – innovatieve methoden.

Het gesprek: de helft van de diagnose zit in jouw verhaal
Een goed begin is het halve werk. De arts start meestal met een vragenvuur. Hoe lang heb je al last? Is er ook afscheiding? Jeuk het meer na zwemmen of bijvoorbeeld het dragen van oorbellen? Gebruik je wattenstaafjes? Dit gesprek is belangrijk, omdat het direct helpt om bepaalde oorzaken, zoals een infectie of allergie, uit te sluiten.
Casus: Pieter, een fanatieke klussende vader, vertelde zijn huisarts over een hardnekkige jeuk. Hij bleek elke dag in een stoffige werkplaats te staan. Bingo: stof was de boosdoener.

Het fysieke onderzoek: een blik in de diepte
Vervolgens komt het fysieke onderzoek. De arts kijkt met een otoscoop in je oor. Dit apparaat lijkt op een mini-zaklamp met een loep en biedt een gedetailleerd zicht op je gehoorgang en trommelvlies. De arts zoekt naar tekenen van:

• Irritatie of roodheid: Vaak een teken van een ontsteking of allergische reactie.
• Afwijkingen aan het oorsmeer: Te weinig smeer kan duiden op droogheid, terwijl te veel of een prop een verstopping kan veroorzaken.
• Afscheiding: Helder vocht wijst vaak op een lichte irritatie, terwijl gelige of groenige afscheiding meestal een infectie signaleert.
• Schimmelgroei: Soms zie je letterlijk kleine witte of zwarte puntjes – typisch voor een schimmelinfectie.

Bij twijfel over wat de arts ziet, kan er een foto van de gehoorgang gemaakt worden met een video-otoscoop. Deze moderne techniek laat je oren in close-up zien, en sommige artsen laten je live meekijken. Super handig én interessant!

Laboratoriumonderzoek: als het niet meteen duidelijk is
Als de oorzaak niet direct zichtbaar is, kan aanvullend onderzoek nodig zijn. Denk aan:

• Bacteriële of schimmelkweek: Bij afscheiding wordt vaak een monster genomen. Dit wordt in het laboratorium onderzocht om te bepalen of er bacteriën of schimmels aanwezig zijn, en zo ja, welke. Dit is vooral handig bij hardnekkige of terugkerende klachten.
• Allergietesten: Heb je jeuk zonder duidelijke infectie of afscheiding? Dan kan een allergietest via een bloedonderzoek of een huidpriktest inzicht geven in mogelijke triggers, zoals nikkel of cosmetische producten.
• Microscopisch onderzoek: Bij vermoeden van een schimmel kan een stukje huidschilfer of afscheiding onder de microscoop worden gelegd. Dit geeft direct uitsluitsel.

Innovatieve technieken: de toekomst van ooronderzoek
De medische wereld zit niet stil, en dat geldt ook voor het onderzoeken van oorklachten. Nieuwe methoden worden steeds vaker ingezet, zoals:

• Digitale otoscopie: Een digitale otoscoop maakt haarscherpe beelden die direct op een scherm worden weergegeven. Artsen kunnen deze beelden opslaan en vergelijken met eerdere onderzoeken.
• Geavanceerde gehoorgangscopie: Voor complexe gevallen wordt soms een speciale camera gebruikt die nog dieper in de gehoorgang kijkt dan een gewone otoscoop.
• Oorbiomarker-analyse: Onderzoek naar de specifieke stoffen in afscheiding kan in de toekomst helpen om infecties sneller te identificeren en zelfs preventief te behandelen.
• DNA-analyse van microben: Dit innovatieve onderzoek identificeert precies welke bacteriën of schimmels zich in je gehoorgang bevinden. Superspecifiek en vooral handig bij chronische klachten.

Het uitsluiten van onderliggende aandoeningen
In sommige gevallen is jeuk in de oren een symptoom van een andere, minder voor de hand liggende aandoening. Denk aan:

• Psoriasis of eczeem: Deze huidaandoeningen kunnen ook in de gehoorgang voorkomen.
• Systemische aandoeningen: Diabetes kan bijvoorbeeld het risico op schimmelinfecties verhogen.
• Neurologische oorzaken: Soms wordt jeuk veroorzaakt door een overactieve zenuw. Dit komt zelden voor, maar kan wel worden onderzocht door een specialist.

Tot slot: luister naar je lijf én je arts
Jeuk in je oren kan variëren van een tijdelijk ongemak tot een teken van iets serieuzers. Een goed onderzoek begint bij jouw verhaal en wordt aangevuld met slimme technieken en eventueel laboratoriumonderzoek. Door deze stappen te volgen, weet je vaak snel wat er aan de hand is en kun je gericht behandeld worden. Dus als je oren blijven kriebelen, stel het niet uit – je arts heeft er letterlijk oog voor!

Behandeling van jeukende oren: van krabben naar kalmte

Jeukende oren zijn niet alleen vervelend, maar kunnen je ook behoorlijk afleiden in het dagelijks leven. Of het nu gaat om een droge huid, een infectie, of een allergische reactie: er zijn gelukkig veel behandelingen die je kunnen helpen. Hieronder vind je een overzicht van de meest effectieve en innovatieve manieren om je oren weer rustig te krijgen.

De basics: hou je oren met rust

Eerst het allerbelangrijkste: stop met krabben en frunniken! Wattenstaafjes, je vinger, of een willekeurig voorwerp – ze lijken misschien een snelle oplossing, maar maken de situatie vaak alleen maar erger. Geef je oren wat ademruimte, zodat de huid zichzelf kan herstellen.

Als de jeuk mild is en geen afscheiding veroorzaakt, kan een paar druppels olijfolie of speciale oorolie helpen om de huid soepel te maken. Dit is een eenvoudige manier om droogheid te verminderen en jeuk te kalmeren.

Topische behandelingen: gericht aanpakken

Voor oorzaken zoals eczeem, infecties, of irritaties zijn er verschillende crèmes en druppels die direct inwerken op het probleem:

• Oordruppels met corticosteroïden: Deze verminderen ontsteking en jeuk, en zijn ideaal voor aandoeningen zoals eczeem in de gehoorgang.
• Antibiotische oordruppels: Als je jeuk gepaard gaat met afscheiding, en een bacteriële infectie de boosdoener is, kan je arts antibiotische druppels voorschrijven.
• Antischimmelmiddelen: Bij een schimmelinfectie, herkenbaar aan witte of zwarte puntjes in de gehoorgang, worden vaak antischimmeldruppels of -crèmes voorgeschreven, zoals clotrimazol of miconazol.
• Kalmerende crèmes: Hydrocortisoncrème kan helpen bij milde irritatie of allergische reacties. Let op: alleen gebruiken als je arts dit aanbeveelt!

Behandeling van specifieke oorzaken

Soms is het probleem wat ingewikkelder, en vraagt het om een meer gerichte aanpak:

• Oorsmeerophoping: Een arts kan overtollig oorsmeer verwijderen met een speciale haak of door het oor uit te spuiten. Thuis kun je oorspoelingen proberen met een zoutoplossing of speciale druppels om oorsmeer op te lossen.
• Zwemmersoor (externe oorontsteking): Voor dit veelvoorkomende probleem worden vaak antibiotica- of corticosteroïddruppels voorgeschreven. In ernstige gevallen kan de arts een gaasje met medicatie in je oor plaatsen.
• Allergische jeuk: Als allergieën de oorzaak zijn, kun je antihistaminica nemen (in pil- of druppelvorm) of allergie-vrije producten gebruiken, zoals hypoallergene oorbellen of haarproducten.

Innovatieve behandelingen: de toekomst is hier

De medische wereld ontwikkelt zich razendsnel, en dat geldt ook voor de behandeling van oorklachten. Hier zijn enkele vooruitstrevende opties:

• Lasertherapie: Bij chronische infecties of littekenweefsel in de gehoorgang kan laserbehandeling worden ingezet om het weefsel te herstellen.
• Probiotica voor de gehoorgang: Onderzoek suggereert dat probiotische oordruppels het microbioom in je oor kunnen herstellen, vooral na herhaald antibioticagebruik.
• Biologische medicijnen: Voor huidaandoeningen zoals psoriasis worden steeds vaker biologics voorgeschreven, die gericht ontstekingen aanpakken zonder bijwerkingen van standaardmedicatie.

Zelfzorg: wat kun je zelf doen?

Niet alles vereist een bezoek aan de arts. Soms kun je zelf al veel doen om je oren te kalmeren:

• Voorkom irritatie: Vermijd producten zoals parfum, zeep of haarlak die in je oor kunnen komen.
• Hydrateer: Gebruik oordruppels met natuurlijke oliën om de huid soepel te houden.
• Bescherm je oren tijdens het zwemmen: Draag oordoppen of gebruik druppels om je gehoorgang droog te houden.
• Let op je voeding: Een gezond dieet met voldoende vitamines, zoals vitamine D en omega-3, kan helpen om je huid gezond te houden.

Jeukende oren? Ontdek praktische tips en zelfzorgmaatregelen om het aan te pakken!

Jeukende oren kunnen flink vervelend zijn, vooral als er ook afscheiding bij komt kijken. Gelukkig zijn er tal van praktische tips en zelfzorgmaatregelen om dit probleem effectief aan te pakken. In dit artikel delen we uitgebreide en minder bekende methoden die je direct kunt toepassen. 💡

Praktische zelfzorgmaatregelen

👉 Houd je oren schoon, maar wees voorzichtig
Gebruik een warme, vochtige doek om je oorschelp voorzichtig te reinigen. Vermijd wattenstaafjes, want die kunnen het probleem juist verergeren. Als er sprake is van afscheiding, kan een bezoek aan de huisarts nodig zijn om een oorontsteking uit te sluiten (bijholteontsteking).

👉 Hydrateer de huid in je oren
Een droge huid kan jeuk veroorzaken. Breng een klein beetje kokosolie of olijfolie aan met een schoon wattenstaafje om de huid gehydrateerd te houden.

👉 Gebruik een zoutoplossing
Spoel je oor voorzichtig met een steriele zoutoplossing om irritaties te verminderen en afscheiding te verwijderen. Dit kan helpen bij lichte infecties.

👉 Probeer aloë vera-gel
Aloë vera heeft natuurlijke hydraterende en ontstekingsremmende eigenschappen (Aloë Vera). Een klein beetje gel kan jeuk snel verzachten.

Innovatieve en minder bekende tips

💡 Appelazijn voor balans
Verdun appelazijn met water (1:1) en breng dit voorzichtig aan in je oor met een pipet. Dit helpt de pH-waarde van je huid te herstellen en remt bacteriegroei.

💡 Gebruik calendula-zalf
Calendula staat bekend om zijn genezende eigenschappen. Het werkt verzachtend en kan jeuk en irritatie verminderen (calendula).

💡 Probeer zink
Een tekort aan zink kan bijdragen aan huidproblemen, waaronder jeukende oren. Overweeg zinksupplementen of voeg zinkrijke voeding, zoals noten en peulvruchten, toe aan je dieet.

Gezonde gewoontes om problemen te voorkomen

👉 Drink voldoende water
Uitdroging kan jeuk verergeren. Zorg ervoor dat je voldoende water drinkt om je huid gehydrateerd te houden.

👉 Vermijd overmatig suikergebruik
Een dieet rijk aan suikers kan ontstekingen en huidirritaties versterken. Kies voor voedzame alternatieven zoals amandelen en quinoa.

👉 Stimuleer je immuunsysteem
Eet voedingsmiddelen rijk aan vitamine C, vitamine D, en B12 om je weerstand te verhogen en infecties te voorkomen.

Wanneer moet je hulp inschakelen?

Blijft de jeuk aanhouden of is er sprake van afscheiding, pijn, of een verstopt gevoel? Dan is het tijd om naar de huisarts te gaan voor verder onderzoek. Mogelijk is een bloedonderzoek nodig om onderliggende oorzaken, zoals allergieën of infecties, op te sporen.

Prognose: hoe ziet de toekomst eruit?

Een beetje jeuk in je oor kan aanvoelen als een klein drama, maar gelukkig is het zelden iets waar je de rest van je leven mee hoeft te worstelen. Met de juiste zorg en behandeling is de prognose in de meeste gevallen uitstekend. Toch zijn er een paar dingen die je moet weten om niet alleen van die kriebel af te komen, maar ook om te voorkomen dat het terugkomt.

Snel herstellen bij eenvoudige oorzaken
Als de jeuk veroorzaakt wordt door een eenvoudige reden, zoals droogheid of een lichte irritatie, is de kans groot dat je binnen een paar dagen verbetering merkt zodra je wat oordruppels gebruikt of stopt met frunniken. Hetzelfde geldt voor tijdelijke oorzaken zoals zwemmersoor of een allergische reactie: met de juiste behandeling ben je binnen een week of twee meestal weer helemaal de oude.

• Casus: Neem Emma, die altijd wattenstaafjes gebruikte tot haar huisarts haar uitlegde dat ze haar eigen oren irriteerde. Ze stopte met schoonmaken en gebruikte wat oordruppels – binnen een week was haar jeuk weg en voelde ze zich opgelucht. “Ik wist niet dat het zó simpel kon zijn!”

Terugkerende klachten: let op de oorzaak
Bij sommige mensen komen klachten vaker terug, vooral als de onderliggende oorzaak niet wordt aangepakt. Denk aan mensen met chronische huidproblemen zoals eczeem of psoriasis, of aan situaties waarin allergieën of oorsmeerproppen telkens opnieuw problemen veroorzaken. In deze gevallen is het belangrijk om preventieve maatregelen te nemen, zoals hydraterende oordruppels, allergie-vrije producten, of regelmatige controle bij de huisarts.

Chronische jeuk: wat als het langer blijft?
Chronische jeuk in de oren is zeldzaam, maar kan wel een uitdaging zijn. Het kan bijvoorbeeld ontstaan door een langdurige schimmelinfectie of zenuwproblemen in de gehoorgang. De prognose is dan afhankelijk van hoe goed de oorzaak behandeld kan worden. Gelukkig zijn er steeds meer geavanceerde behandelingen beschikbaar, zoals probiotische oordruppels of zelfs lasertherapie, waarmee ook dit soort hardnekkige problemen vaak goed onder controle te krijgen zijn.

Voorkomen is beter dan genezen
Wil je herhaling voorkomen? Dan is preventie je beste vriend. Denk aan simpele dingen zoals het vermijden van wattenstaafjes, je oren goed drooghouden na het zwemmen, en het gebruik van hypoallergene producten. Als je gevoelig bent voor oorproblemen, kunnen regelmatige controles bij de huisarts helpen om problemen vroeg te signaleren en aan te pakken.

Wat kun je verwachten?
De meeste mensen met jeukende oren – of dat nu met of zonder afscheiding is – herstellen volledig en hebben weinig last van terugkerende klachten. Met een beetje zorg en aandacht kun je ervoor zorgen dat je oren gezond blijven en je geen last meer hebt van die vervelende kriebels. En laten we eerlijk zijn: een jeukvrij leven klinkt toch heerlijk? Dus neem je oren serieus en geef ze de aandacht die ze verdienen!

Lees verder

• Ontsteking oorschelp: Chondrodermatitis Nodularis Helicis
• Tinnitus (oorsuizen of suizende oren): symptomen en oorzaken
• Oorlelontsteking (ontstoken oorlel): symptomen & behandeling
• Oorontsteking: symptomen baby, kind en volwassenen
• Jeuk in oor: oorzaken van jeukende oren of oorjeuk