Oorlelontsteking (ontstoken oorlel): symptomen & behandeling

Een oorlelontsteking is een ontsteking van de oorlel, hetgeen gepaard kan gaan met roodheid, oedeem (zwelling en ophoping van vocht) en blaar- en korstvorming. Ook kan het aanleiding geven tot jeuk en/of pijn. Een oorlelontsteking kan ontstaan na het aanbrengen of bij het dragen van oorringen (piercing) of oorklemmen. Er kunnen allerlei infectiekiemen worden overgedragen als de persoon die het gaatje schiet niet steriel werkt. Ook kan er sprake zijn van nikkelallergie.

• Wat is een oorlelontsteking?
• klachten en symptomen oorlelontsteking
• Oorzaken oorlelontsteking
• Acute en chronische vormen
• Infectie
• Steriel
• Nikkelallergie
• Kloofjes
• Vóórkomen oorlelontsteking
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling oorlelontsteking
• Prognose
• Complicaties
• Verspreiding van de infectie
• Abcesvorming
• Littekens
• Chronische infectie
• Piercingproblemen
• Preventie
• Hygiëne, hygiëne, hygiëne!
• Kies voor hypoallergene sieraden
• Reinig nieuwe piercings regelmatig
• Vermijd overmatig dragen van zware oorbellen
• Let op tijdens het sporten en slapen
• Vermijd chemicaliën en parfum
• Regelmatige inspectie
• Geef je oren rust

Wat is een oorlelontsteking?

Een oorlelontsteking is een ontsteking van de oorlel (lobulus), het onderste deel van de oorschelp. De oorlel bestaat niet uit kraakbeen, maar uit vetweefsel.

klachten en symptomen oorlelontsteking

Een oorlelontsteking gaat gepaard met roodheid, oedeem (zwelling en ophoping van vocht) en blaar- en korstvorming. Ook kan de persoon last hebben van jeuk en/of pijn. Heel soms ontstaan er complicaties (zie onder).

Oorzaken oorlelontsteking

Acute en chronische vormen

Een oorlelontsteking kan ontstaan na het aanbrengen of bij het dragen van oorringen (piercing) of oorklemmen. Er bestaan acute en chronische vormen. De acute vorm betreft vaak een infectueuze oorlelontsteking, die kan ontstaan na het schieten van een gaatje in de oorlel met geïnfecteerd materiaal. Er kunnen allerlei infectiekiemen worden overgedragen als de persoon die het gaatje schiet niet steriel werkt. In zeldzame gevallen kan dit aanleiding geven tot complicaties, zoals:

• Keloïd littekens, welke over de grenzen van de verwonding heen groeien;
• Stafylokokkensepsis, een stafylokokkeninfectie van het bloed met de kenmerkende symptomen: blijvende, hoge koorts en soms shock;
• Hepatitis (leverontsteking);
• Cystevorming;
• Hematomen, met bloederig vocht gevulde blaren.

Infectie

Bij een gaatje in het kraakbeen van het oor, neemt de kans op besmetting en vervolgens perichondritis (een infectie van het kraakbeen van het uitwendige oor) toe.

Steriel

Vanwege de kans op infectie maken tegenwoordig veel juweliers uitsluitend gebruik van steriele sets met chirurgische, hypoallergene materialen. Het is belangrijk dat mensen erop letten dat zij uitsluitend een gaatje in de oorlel laten maken door iemand die steriel werkt. Maar ook wanneer er steriel is gewerkt, kan er na het maken van een gaatje een infectie van het wondje ontstaan.

Nikkelallergie

De chronische en meestal allergische vorm, is in veel gevallen het gevolg van nikkelallergie, waarbij eczeem kan ontstaan rond een sieraad dat nikkel bevat, bijvoorbeeld een oorbel. Combinaties van allergische en (secundair) infectueuze ontstekingen worden vaak gezien.¹ Door het eczeem is de huis beschadigd en dat vergroot de kans op een infectie. Door het dragen van nikkelhoudende sieraden, kan bij iemand met contactallergie ook elders op het lichaam eczeem ontstaan.

Kloofjes

Kinderen met eczeem krijgen nogal eens een kloofje of oppervlakkig huidscheurtje bij aanhechting van de oorlel. Dit wordt een rhagade genoemd. Deze kloofjes kunnen ook ontsteken. Een rhagade is een frequent symptoom bij atopisch eczeem.²

Vóórkomen oorlelontsteking

Uit de literatuur blijkt dat van vrouwen met gaatjes in de oren, een derde of meer bij navraag last heeft gehad van lokale complicaties. Van deze groep had:

• 77% had een lokale ontsteking;
• 43% een allergische reactie;
• 2,5% Keloïd-vorming;
• 2,5% een scheur in de oorlel.³

Onderzoek en diagnose

Wanneer de huisarts wordt bezocht, zal hij/zij lokaal onderzoek verrichten en daarmee kan vaak worden volstaan. Bij vermoeden van allergie/atopie is uitgebreider onderzoek nodig en slechts zelden is aanvullend (allergologisch) onderzoek nodig.

Behandeling oorlelontsteking

De huisarts zal adviseren om bij pijn, roodheid, pus of zwelling de oorring te verwijderen. De oorlel enkele malen per dag deppen met alcohol, zal verlichting van de klachten geven. Zo nodig kan antibiotische zalf voorgeschreven worden. Slechts zelden is systemische behandeling van (over het lichaam verspreide) allergische reacties, zoals hevige jeuk en uitslag, met antihistaminica nodig. Bij nikkelallergie moet men dit allergeen mijden en dus geen sieraden met nikkel dragen, ook niet op andere plaatsen van het lichaam.

Prognose

Een oorlelontsteking kan je misschien even van je stuk brengen, maar gelukkig is de prognose meestal uitstekend. Meestal begint het met een beetje roodheid, zwelling en misschien wat pijn, maar met de juiste zorg verdwijnt het net zo snel als het kwam. Een eenvoudige behandeling—denk aan een beetje ontsmettingsmiddel, een antibioticazalfje, en rust voor dat oor—zet je snel weer op het goede spoor.

Als je vroeg ingrijpt, hoef je je geen zorgen te maken over blijvende schade. Binnen een paar dagen kun je weer zonder zorgen oorbellen dragen of je hoofdtelefoon gebruiken, zonder die vervelende irritatie. In zeldzame gevallen, als de ontsteking wat hardnekkiger is, kan een kuurtje antibiotica de boel helemaal klaren.

Dus, hoewel het even ongemakkelijk kan zijn, is een oorlelontsteking meestal niet meer dan een tijdelijke spelbreker. Met de juiste aandacht is je oor snel weer in topvorm, en kun je zorgeloos verder met je dag!

Complicaties

Ofschoon een oorlelontsteking meestal een onschuldig ongemak is, kunnen er bij verwaarlozing toch wat vervelende complicaties om de hoek komen kijken. Wat begint als een klein rood plekje, kan uitgroeien tot iets veel hardnekkigers als je het niet serieus neemt.

Verspreiding van de infectie

Laat je de ontsteking z’n gang gaan, dan kan de infectie zich uitbreiden naar omliggend weefsel. Je oorlel is slechts het begin—als de bacteriën verder de huid in trekken, krijg je te maken met cellulitis, een pijnlijk en gezwollen gebied dat er ineens veel dreigender uitziet dan die kleine irritatie waarmee het begon.

Abcesvorming

Als de infectie echt op hol slaat, kan er een abces ontstaan. Dit is een pijnlijke ophoping van pus die er niet vanzelf uitgaat. Het kan voelen alsof je oorlel op springen staat—en geloof me, dat wil je voorkomen. Zo’n abces moet vaak door een arts worden geopend, wat zowel tijdrovend als ongemakkelijk kan zijn.

Littekens

Weet je nog die mooie, gladde oorlellen? Bij ernstige of langdurige ontstekingen loop je het risico op blijvende littekens. Dit kan vooral een domper zijn als je dol bent op het dragen van oorbellen. Littekens kunnen ervoor zorgen dat je oorlel niet meer hetzelfde uitziende sierlijke plek is als voorheen.

Chronische infectie

Als je het probleem niet aanpakt, kan een oorlelontsteking chronisch worden. Dit betekent dat je regelmatig terugkerende ontstekingen kunt krijgen, waarbij je oorlel nooit echt de tijd krijgt om goed te genezen. En laten we eerlijk zijn, een constant geïrriteerde oorlel is iets waar niemand op zit te wachten.

Piercingproblemen

Als je ontsteking afkomstig is van een piercing, kan de ontsteking ervoor zorgen dat je piercingkanaal sluit of misvormd raakt. Hierdoor kan het dragen van sieraden in de toekomst lastig of zelfs onmogelijk worden. Dit is niet alleen esthetisch vervelend, maar kan ook extra ongemak veroorzaken als je opnieuw moet piercen.

Preventie

Een oorlelontsteking voorkomen is een stuk makkelijker dan je denkt—met een beetje aandacht en de juiste gewoontes houd je die vervelende irritaties op afstand en je oorlellen in topvorm. Hier zijn een paar slimme tips om ontstekingen te voorkomen en zorgeloos van je oorbellen en piercings te genieten:

Hygiëne, hygiëne, hygiëne!

Dit kan niet vaak genoeg gezegd worden: schone handen zijn je beste vriend als het gaat om het aanraken van je oorlellen of piercings. Of je nu net nieuwe oorbellen indoet of je oorlel even aanraakt, zorg ervoor dat je handen schoon zijn. Vieze handen kunnen bacteriën overbrengen, en die zijn dol op een plekje om zich in te nestelen.

Kies voor hypoallergene sieraden

Veel ontstekingen worden veroorzaakt door allergische reacties op bepaalde metalen, zoals nikkel. Ga voor sieraden van roestvrij staal, goud, titanium of zilver—materialen die minder kans geven op irritatie. Je oren zullen je dankbaar zijn voor die extra luxe keuze!

Reinig nieuwe piercings regelmatig

Nieuwe piercings zijn extra gevoelig voor infecties, dus het is belangrijk om ze dagelijks schoon te maken met een ontsmettend middel of een zoutoplossing. Dit helpt de wond schoon te houden en geeft bacteriën geen kans om een feestje te vieren in je verse gaatje.

Vermijd overmatig dragen van zware oorbellen

Die statement oorbellen zien er misschien prachtig uit, maar als ze te zwaar zijn, kunnen ze je oorlellen irriteren en zelfs kleine scheurtjes veroorzaken. Wissel af met lichte oorbellen en geef je oren af en toe rust om te herstellen van dat zware werk.

Let op tijdens het sporten en slapen

Zorg ervoor dat je je oorbellen uitdoet tijdens het sporten of slapen. Zweten kan bacteriën ophopen rond je piercings, en tijdens het slapen kunnen je oorlellen ongemakkelijk worden platgedrukt, wat irritatie kan veroorzaken. Geef je oren de ruimte om te ademen en ontspannen!

Vermijd chemicaliën en parfum

Parfums, haarlak en andere verzorgingsproducten kunnen op je oorlellen terechtkomen en irritatie veroorzaken, vooral als je net een piercing hebt laten zetten. Probeer deze producten weg te houden van je oren, of bescherm ze met een wattenstaafje als je ze op andere delen van je lichaam gebruikt.

Regelmatige inspectie

Hou je oren in de gaten. Kijk af en toe even goed naar je oorlellen, vooral als je nieuwe sieraden draagt of recent een piercing hebt laten zetten. Vroege tekenen van roodheid, zwelling of gevoeligheid? Tijd om extra voorzichtig te zijn en te reinigen voordat het erger wordt.

Geef je oren rust

Soms hebben je oren gewoon even een pauze nodig van al die mooie sieraden. Als je merkt dat je oorlellen wat gevoelig zijn, haal je oorbellen er even uit en geef ze een paar dagen rust. Het is een kleine opoffering voor langdurige gezondheid.

Noten:

1. H.W.J. van Marwijk: Oorlelontsteking, in: Kleine kwalen in de huisartsenpraktijk, vijfde geheel herziene druk, tweede oplage, Elsevier Gezondheidszorg, Amsterdam, 2010, p.344.
2. Dr. R.I.F. van der Waal, prof. dr. H.A.M. Neumann (red.): Praktische dermatologie - Klinische atlas met 470 afbeeldingen in kleur, Prelum uitgevers, Houten, 2009, p.120.
3. H.W.J. van Marwijk: Oorlelontsteking, in: Kleine kwalen in de huisartsenpraktijk, vijfde geheel herziene druk, tweede oplage, Elsevier Gezondheidszorg, Amsterdam, 2010, p.344.

Lees verder

• Ontsteking oorschelp: Chondrodermatitis Nodularis Helicis
• Jeukende oren (met afscheiding): symptomen en oorzaken
• Oorontsteking: symptomen baby, kind en volwassenen
• Huidaandoeningen A-Z: symptomen, oorzaak en behandeling
• Jeuk in oor: oorzaken van jeukende oren of oorjeuk