Dyslexie soorten

Dyslexie is een leesstoornis welke frequent voorkomt. Mensen met dyslexie hebben problemen bij het lezen en dikwijls ook schrijven van teksten. Er zijn verschillende soorten dyslexie. In dit artikel worden de dyslexie soorten zoals beschreven door Colthart besproken.

Wat is dyslexie?

Dyslexie is een stoornis die bij vrij veel mensen voorkomt maar onzichtbaar is, waardoor deze mensen vaak met vooroordelen en onbegrip te kampen hebben. Dyslectici hebben moeite met het vlot en foutloos leren lezen en spellen, ook al krijgen zij hier extra hulp bij. Er is een probleem met de zogenaamde automatisering van het lezen en/of de spelling waardoor het lezen en schrijven erg langzaam kan gaan. Hoewel veel mensen met dyslexie problemen op school ervaren is dyslexie onafhankelijk van de intelligentie en komt dus ook voor bij mensen met een normale of zelfs hoge intelligentie.

Hoewel wetenschappers nog geen eenduidige verklaring hebben voor de oorzaak van dyslexie onderkennen zij over het algemeen wel allen het volgende:

• Men heeft problemen met de (snelheid van) fonologische verwerking van tekst
• Er is een probleem met de oproepbaarheid van de taalkennis
• Men heeft problemen met de informatieverwerking, vooral wanneer er een hoog tempo noodzakelijk is
• Men heeft moeite om letters gemakkelijk en snel om te zetten in klanken

Vormen van leesstoornissen

Hinshelwood was een oogdokter welke er achter kwam dat er diverse vormen van leesstoornissen zijn:

• De onmogelijkheid om letters te lezen en benoemen (letter-blindheid)
• De onmogelijkheid om woorden te lezen (woord-blindheid)
• De onmogelijkheid om zinnen te lezen (zin-blindheid)

Dyslexie soorten

Op basis van deze verschillende soorten leesstoornissen stelde Coltheart dat de verschillende problemen waarschijnlijk verschillende afwijkende mechanismen ten grondslag aan de leesstoornissen liggen. Er worden zes soorten dyslexie onderscheiden door Coltheart:

• Attentionele dyslexie: men heeft geen moeite om een losstaande letter te benoemen maar wanneer er meerdere letters staan kan men de letter niet meer benoemen, ook al is deze onderstreept of dikgedrukt. Dit verschijnsel kan ook optreden bij losse woorden.
• Neglect: mensen lezen enkel de eerste of laatste helft van een woord en lijken de andere helft te 'negeren'.
• Letter-voor-letter lezen: men kan een woord alleen lezen wanneer men de letters een voor een spelt.
• Diepe dyslexie: men leest semantisch gerelateerde woorden in plaats van het woord zelf (bijvoorbeeld appel in plaats van peer) en heeft met name moeite met functiewoorden zoals lidwoorden en aanwijzende voornaamwoorden. Men heeft extreem veel moeite met fantasiewoorden en het schrijven is dikwijls ook aangedaan, evenals het verbale korte termijn geheugen.
• Fonologische dyslexie: men kan non-woorden niet lezen
• 'Surface' dyslexie: men kan woorden niet direct herkennen maar begrijpt deze door het woord hardop te lezen. Men heeft moeite met onregelmatige werkwoorden.