IJzertekort bij vrouwen

IJzergebrek bij vrouwen komt relatief veel voor bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd, grote boosdoener: De maandelijkse menstruatie en bloedverlies. Hoe kunnen vrouwen een ijzertekort voorkomen? Wat zijn de oorzaken van een ijzergebrek? Wat zijn de symptomen en kenmerken van een vrouw met ijzergebrek? Hoe herken je ijzertekort? Wat zijn de symptomen van een vrouw met een teveel aan ijzer? Is een tekort aan ijzer de eerste stap naar bloedarmoede? Waarom zijn mensen met bloedarmoede zo moe?

Richtlijnen goede voedselkeuze Voedingscentrum

Bijzonder weinig Nederlanders krijgen dagelijks voldoende voedingsstoffen binnen, ook niet als de richtlijnen worden opgevolgd van het Voedingscentrum over de juiste voedselkeuze. We riskeren namelijk een tekort van zes belangrijke microvoedingsstoffen, ondanks het opvolgen van de aanbevelingen van het Voedingscentrum. Het voedingscentrum onderkend ruiterlijk deze ontstane tekorten.

Tekort zes belangrijke microvoedingsstoffen.

Wie strikt eet volgens de aanbevelingen van het Voedingscentrum, zoals de “Schijf-van-vijf” loopt het risico op een tekort op de volgende zes belangrijke microvoedingsstoffen:

• Foliumzuur,
• Vitamine D,
• Vitamine A,
• Selenium,
• Zink en
• IJzer.

Risicogroep: vrouwen

Zouden we ons volledig richten op de voedingsadviezen van het Voedingscentrum en de “Schijf – van – vijf” braaf volgen, kunnen er serieuze tekorten gaan ontstaan! Richten we ons nu op de inname van ijzer, blijken vooral (jonge) vrouwen tot de risicogroep te behoren!
Vrouwen in de leeftijd van 20 tot 49 jaar zijn de belangrijkste risicogroep op het vormen van ijzertekorten, ijzergebrek of zelfs bloedarmoede. Het maandelijkse bloedverlies speelt hierbij absoluut de belangrijkste rol: wie namelijk bloed verliest, verliest ook ijzer. Echter, vrouwen die aan de pil zijn hebben relatief gezien minder bloedverlies en hebben dus een verminderde risico op ijzergebrek.

Is een tekort aan ijzer erg?

Serieuze tekorten aan ijzer is erg. Bloedarmoede is namelijk het gevolg van ijzergebrek en ijzertekort.

Gemiddelde ijzerinname

Tijdens een onderzoek van het RIVM in 2003 samen met TNO voeding kwam de gemiddelde ijzerinname van vrouwen met 9,4 mg per dag ver uit onder de Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid van 15 mg!

Voeding en ijzeropname

Deze uitkomst onder Nederlandse vrouwen blijkt dat slechts 63% ijzer wordt opgenomen via onze voeding. Deze uitslagen zijn schrikbarend als je beseft dat er geen rekening is gehouden met de daadwerkelijke opname van ijzer vanuit de darmen in het bloed worden opgenomen! Opname van ijzer in het bloed is namelijk niet hetzelfde als het eten van ijzer via onze voeding.

IJzerbenutting

In het algemeen wordt slechts een heel klein deel van het ijzer uit onze voeding opgenomen en benut. Afhankelijk van het soort ijzer dat in ons voedsel wordt aangeboden.

Twee vormen ijzer: haemijzer en non-haemijzer.

In ons voedsel komt ijzer voor in twee verschillende vormen: haemijzer en non-haemijzer.

• Haemijzer: is onderdeel van hemoglobine en myoglobine in gevogelte, vis en vlees.
• Non-haemijzer: worden de ijzerzouten in plantaardige voedingsmiddelen bedoeld.

Benutting twee vormen ijzer

Gemiddeld wordt het haemijzer slechts 25% door het lichaam opgenomen.
De opname van non-haemijzer wordt bevordert door vitamine C. Vitamine C houdt het non-haemijzer in een oplosbare vorm. Een aanrader voor vrouwen is om daarom bij iedere maaltijd een vorm van vitamine C als voedingsmiddel te gebruiken, zoals:

• Vers fruit,
• Groente,
• Aardappelen,
• Sinaasappel of
• Grapefruitsap.

Voedingsmiddelen die de ijzeropname tegenwerken

Omgekeerd bestaan er natuurlijk ook voedingsmiddelen die de opname van het non-haemijzer tegenwerken, zoals:

• Thee,
• Koffie,
• Rode wijn,
• Melkproducten.

Calcium en ijzer

De geleerden en wetenschappers zijn er nog niet helemaal over uit: calcium lijkt zowel de opname van haemijzer als non-haemijzer tegen te werken. Een zuivelrijk toetje na een ijzerrijke maaltijd lijkt daarom geen echte aanrader.

Vlees: belangrijke ijzerleverancier

Een zeer belangrijke ijzerleverancier blijkt vlees te zijn als we kijken naar de absorptie van ijzer. Vlees bevat een uitstekend haemijzer dat zeer goed opneembaar is. Vlees heeft bovendien een zeer positieve invloed op de inname van het non-haemijzer!
Rundvlees bevat meer ijzer dan bijvoorbeeld varkensvlees of gevogelte.
Spinazie bevat, dat in tegenstelling wat vaak gedacht wordt, bedroevend weinig ijzer. In sla en peterselie zit meer ijzer dan in spinazie! Bovendien wordt het ijzer van spinazie slechts 1% opgenomen door het lichaam.

Vegetariërs: verhoogd risico op ijzergebrek

Vegetariërs eten geen vlees. Aangezien vlees een zeer belangrijke ijzerleverancier is, hebben vegetariërs een verhoogde risico op het hebben van een ijzertekort! Aangeraden wordt aan vegetariërs om het ijzergebrek zoveel mogelijk tegen te gaan door bij elke maaltijd:

• Meer voedingsmiddelen te gebruiken met vitamine C,
• Meer eieren te eten,
• Veel sojaproducten te eten zoals Tahoe of tempeh,
• Veel en meer peulvruchten,
• Gebruik een multivitamine dat ijzer bevat.

IJzertekort herkennen

Veel “vage” klachten en symptomen worden in verband gebracht met ijzergebrek, ijzertekort en zelfs met bloedarmoede. 90% van alle gevallen van bloedarmoede is het gevolg van ijzertekorten!

Bloedarmoede

Eerlijk is eerlijk, het hebben van bloedarmoede is een zeer vreemde term. Het doet suggereren dat iemand een tekort aan bloed heeft. Bloedarmoede (of anemie) heeft echter veel meer te maken met de kwaliteit van het bloed dan van de hoeveelheid bloed. Bij de kwaliteit van ons bloed speelt ijzer een cruciale rol.

Hemoglobine: een verklaring waarom mensen met bloedarmoede zo moe zijn

Ons lichaam heeft ijzer nodig om hemoglobine te kunnen aanmaken. Hemoglobine is een verbinding van een eiwit (globine) in ons lichaam met een ijzerhoudende kleurstof (haem!) en zorgt voor de transport van zuurstof door het bloed. Hemoglobine neemt zuurstof op vanuit de longen en geeft deze zuurstof af aan andere lichaamscellen. Deze cellen hebben het zuurstof nodig voor het verbranden van hun voedsel zodat er energie vrijkomt. Dit is tevens een verklaring waarom mensen met bloedarmoede zo moe zijn.

Symptomen en kenmerken van ijzergebrek en ijzertekorten:

• Moeheid,
• Lusteloosheid,
• Hartkloppingen,
• Kortademigheid,
• Aanhoudende hoofdpijn,
• Duizeligheid.

Symptomen en kenmerken ijzergebrek en ijzertekorten bij kinderen:

Concentratieproblemen,
Schoolmoeheid,
Gebrek aan eetlust.

Lichaamssignalen ijzergebrek en ijzertekort:

• Brokkelige vingernagels,
• Ingescheurde mondhoeken,
• Binnenkant van het onderste ooglid is bleek ipv rozerood.

Diagnose stellen bloedarmoede

Om te bepalen of iemand een te laag gehalte van het hemoglobine (lees: bloedarmoede) heeft, kan slechts echt bepaald worden na een bloedonderzoek.

Vermoeden ijzertekort, ijzergebrek of bloedarmoede?

Zodra het vermoeden bestaat dat er eventueel sprake kan zijn van bloedarmoede, ijzergebrek of van ijzertekorten, maak een afspraak met de huisarts. Een bloedonderzoek doen is een routineklus voor de huisarts. Ga in geen geval op eigen houtje aan de slag met het innemen van extra ijzer door ijzerpreparaten te gaan slikken. Wie namelijk te veel ijzer binnen krijgt loopt een risico op ijzerstapeling. Een te veel aan ijzer geeft leverbeschadigingen en hart en vaatziekten.