Vijfde ziekte: symptomen & besmettelijk kind en volwassene

Vijfde ziekte: symptomen & besmettelijk kind en volwassene De vijfde ziekte is een veelvoorkomende milde vlekjesziekte die vooral bij kinderen in de leeftijd van 5 tot 14 jaar voorkomt, maar volwassenen kunnen het ook krijgen. De oorzaak is een virus. Als je zwanger bent en de vijfde ziekte krijgt, kan dit leiden tot een miskraam of een doodgeboren kindje. De vijfde ziekte begint meestal met griepachtige verschijnselen. Soms treedt ook koorts op, hetgeen vaak gepaard gaat met een verstopte neus, keelpijn, vermoeidheid, spierpijn en hoofdpijn. Kinderen krijgen vaak kleine rode vlekjes in het gezicht en vuurrode wangen. De vijfde ziekte geneest vanzelf, behandeling is niet nodig.

Wat is de vijfde ziekte?

De vijfde ziekte (erythema infectiosum) is een veelvoorkomende milde vlekjesziekte die vooral bij kinderen in de leeftijd van 5 tot 14 jaar voorkomt, maar volwassenen kunnen het ook krijgen. De verwekker van de vijfde ziekte is Parvovirus B19.

Besmetting en overdracht

De ziekte verspreidt zich via druppeltjes in de lucht; respiratoire deeltjes die worden overgebracht door hoesten en niezen. Mensen die de ziekte doormaken kunnen anderen besmetten vanaf één week voordat de eerste ziekteverschijnselen ontstaan totdat de huiduitslag optreedt. Omdat de ziekte niet erg besmettelijk is, wordt het vooral overgedragen door langdurig of intensief contact, zoals in een gezin, crèche, kinderdagverblijf of school. Lang niet iedereen wordt ziek na blootstelling aan het virus. Wanneer er bij iemand wel ziekteverschijnselen optreden, gebeurt dat 1 tot 3 weken na de besmetting met het virus. Ongeveer 60% van de volwassenen is tegen de ziekte beschermd, doordat zij deze al hebben doorgemaakt in het verleden, vaak als kind.

Oorzaak vijfde ziekte

De vijfde ziekte wordt veroorzaakt door het humane parvovirus B19, die door de Australische viroloog Yvonne Cossart bij de screening van donorbloed op hepatitis B in 1974 bij toeval werd ontdekt. De toevoeging B19 is het nummer van het bloedmonster waarin het virus werd aangetroffen.

Ziek kind / Bron: Istock.com/Nadezhda1906Ziek kind / Bron: Istock.com/Nadezhda1906

Vijfde ziekte symptomen

Geen symptomen

In grofweg 20% van de gevallen heeft het kind geen symptomen. Vooral kinderen ouder dan tien jaar krijgen geen symptomen.

Griepachtige verschijnselen

De vijfde ziekte begint meestal met griepachtige verschijnselen. In 15% -30% van de gevallen treedt koorts op, hetgeen vaak gepaard gaat met een verstopte neus, keelpijn, vermoeidheid, spierpijn en hoofdpijn. Dat duurt meestal enkele dagen.

Vlekjes in het gezicht

Pas na 7 tot 10 dagen treedt bij kinderen de karakteristieke huiduitslag op: er ontwikkelen zich kleine rode vlekjes in het gezicht en de wangen kunnen vuurrood worden. Vervolgens verspreiden de vlekjes zich over het lichaam en dit kan gepaard gaan met jeuk. De vlekjes zijn aanvankelijk vlindervormig. Deze uitslag verdwijnt normaal gesproken binnen een week. Tot enkele weken na die tijd kunnen de vlekjes nog terugkomen, bijvoorbeeld door warmte kou, inspanning of opwinding. Meestal trekken de vlekjes weer snel weg.

Gewrichtsklachten bij volwassenen

Bij volwassenen leidt de ziekte in veel gevallen tot gewrichtsklachten: pijn en stijfheid van de handen en voeten. Deze klachten duren meestal 1 tot 2 weken, maar het kan ook maanden aanhouden. Volwassenen hebben slechts zelden last van huiduitslag.

Onderzoek en diagnose

Bloedonderzoek

De arts kan de diagnose stellen naar aanleiding van bloedonderzoek. Dit kan belangrijk zijn, aangezien de vijfde ziekte voor sommige mensen een klein risico vormt, zoals niet immune zwangeren en personen met een immuunstoornis. Zo hebben vrouwen die in de eerste helft van de zwangerschap zijn en de vijfde ziekte krijgen, een kans van ongeveer 9 procent op een miskraam of een doodgeboren kindje.

Waterpokken / Bron: 9Gawin/Shutterstock.comWaterpokken / Bron: 9Gawin/Shutterstock.com

Differentiële diagnose

Er zijn een aantal aandoeningen met een gelijkaardig klinisch beeld als de vijfde ziekte, vooral de kinderziekten die met vlekjes gepaard gaan:

Huisarts / Bron: Istock.com/WavebreakmediaHuisarts / Bron: Istock.com/Wavebreakmedia

Vijfde ziekte behandeling

Er is geen behandeling voor de vijfde ziekte; het geneest vanzelf. Neem contact op met de huisarts wanneer jij of je kind last heeft van ziekteverschijnselen die bij de vijfde ziekte passen en als je hierover vragen heeft. Als je kind zich erg beroerd voelt, kan je (kinder)paracetamol geven.

Wanneer de huisarts raadplegen?

Als je zwanger bent of als je een zwak immuunsysteem of bepaalde bloedziekten hebt, raadpleeg dan altijd je arts. De vijfde ziekte kan problemen veroorzaken voor de foetus van een zwangere vrouw. Bij personen met een chronische hemolytische anemie en personen met een congenitale of verworven immuunstoornis kan de vijfde ziekte leiden tot complicaties.

Prognose en verloop

De meeste kinderen en volwassenen hebben slechts milde symptomen en herstellen volledig binnen een (dikke) week nadat de eerste ziekteverschijnselen zich openbaarden.

Complicaties

De vijfde ziekte veroorzaakt bij de meeste mensen geen complicaties. Als je zwanger bent en vermoedt dat je bent blootgesteld aan iemand met het virus, neem dan contact op met je huisarts. Meestal is er geen probleem, maar het is toch goed om dit met je huisarts te bespreken. De meeste zwangere vrouwen zijn beschermd tegen het virus, doordat zij in hun kindertijd reeds de ziekte hebben doorgemaakt. Vrouwen die zijn niet immuun zijn, ervaren meestal milde symptomen. Het virus kan echter leiden tot bloedarmoede bij een ongeboren baby en zelfs leiden tot een miskraam. Dit komt echter slechts bij een klein percentage van de vrouwen voor. Het komt meer voor in de eerste helft van de zwangerschap.

Andere risicogroepen
Er zijn een aantal andere risicogroepen met een verhoogd risico op complicaties. Dit zijn:
  • Mensen met een verzwakt immuunsysteem door kanker, leukemie of een hiv-infectie; en
  • Mensen met bepaalde bloedziekten, zoals sikkelcelanemie.

De vijfde ziekte kan bij deze groepen een ernstige bloedarmoede veroorzaken, wat medische behandeling behoeft.

Lees verder

© 2010 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Vijfde ziekte, erythema infectiosum: symptomen & behandelingDe vijfde ziekte wordt ook wel erythema infectiosum genoemd. Deze ziekte komt vooral voor bij kinderen waarbij de ziekte…
Vijfde ziekte: kinderen, volwassenen en bij zwangerenVijfde ziekte: kinderen, volwassenen en bij zwangerenDe vijfde ziekte behoort tor de kinderziekten, maar kan ook bij volwassenen voorkomen. Meer dan de helft van de volwasse…
Vijfde ziekte (Parvo): meestal, maar niet altijd onschuldigVijfde ziekte (Parvo): meestal, maar niet altijd onschuldigDe vijfde ziekte is een virusinfectie die meestal wordt doorgemaakt in de kinderjaren. Het is dan een ziekte die mild ve…
Vijfde en zesde ziekte: oorzaken, symptomen, behandelingVijfde en zesde ziekte: oorzaken, symptomen, behandelingDe vijfde ziekte en de zesde ziekte. De namen klinken wat geheimzinnig, maar wat houden de ziekten nu eigenlijk in. Hoe…

Huidkanker: BasalioomHuidkanker: BasalioomBasalioom is één van de meest voorkomende kanker. Deze vorm van kanker is vrijwel nooit levensbedreigend. Het komt voor…
Breuken en een second opinionBreuken en een second opinionBotbreuken zijn veelgehoorde aandoeningen. In ieders omgeving zijn mensen te vinden die ooit een botbreuk hebben opgelop…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Andrew Kerr, Wikimedia Commons (Publiek domein)
  • http://www.emedicinehealth.com/fifth_disease/article_em.htm
  • http://www.rivm.nl/cib/infectieziekten-A-Z/infectieziekten/erythema_infectiosum/index.jsp
  • MedlinePlus. Fifth disease. https://medlineplus.gov/ency/article/000977.htm (ingezien op 14-2-2017)
  • Afbeelding bron 1: Istock.com/Nadezhda1906
  • Afbeelding bron 2: 9Gawin/Shutterstock.com
  • Afbeelding bron 3: Istock.com/Wavebreakmedia
Tartuffel (2.972 artikelen)
Laatste update: 30-03-2023
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 7
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.