Kleurenblindheid is soms levensgevaarlijk

Vaak worden grapjes gemaakt over iemand die kleurenblind is. Hij (want in de meeste gevallen is het een hij) zou kleding aantrekken die niet past. Maar wie kleurenblind is heeft veel grotere problemen. Want iemand die kleurenblind is ziet bijvoorbeeld ook niet wanneer een verkeerslicht op een andere kleur springt of de kleur wordt niet herkend.

Verkeerslichten zijn voor iemand die kleurenblind is een regelrechte ramp

Verkeerslichten bijvoorbeeld kunnen vaak een levensbedreigende situatie vormen voor iemand die kleurenblind is. Toch kan de maatschappij wel zo worden ingericht dat hij kleurenblindproof is. Dat heeft onderzoek van het Verwey-Jonker Instituut over het onderwerp uitgewezen.

Hoeveel mensen zijn kleurenblind?

Het is een schatting, maar zo’n 1 op de 12 mannen is kleurenblind
Bij vrouwen is 1 op de 250 kleurenblind.
Dit betekent dat er in Nederland dus zo’n 700.000 mensen rondlopen die kleuren niet van elkaar kunnen onderscheiden.

Wat is kleurenblindheid?

Kleurenblindheid is een erfelijke beperking in het waarnemen van kleuren.
Normaal gesproken zitten er drie kleurpigmenten in het oog: rood, groen en blauw. Van de mensen die kleurenblind zijn is 99,9 procent roodgroen kleurenblind. Dat betekent dat hun rode en/of groene pigment niet goed functioneert. Daardoor zien ze bijna alle kleuren anders, waaronder rood en groen. Bovendien kunnen ze minder kleuren van elkaar onderscheiden.

Kleurenblindheid en het verkeer: uiterst gevaarlijk

In het verkeer kan kleurenblindheid enorme gevaren opleveren, omdat het juist het rood en het groen zijn die de problemen opleveren. Kleuren die bij elk verkeerslicht te vinden zijn. Iemand die kleurenblind is ziet een rood verkeerslicht waarachter zich groene bomen bevinden bijna niet. Het risico van doorrijden is dan ook enorm. Met het doordachter gebruiken van kleuren in het verkeer zou dit voor veel minder gevaarlijke situatie kunnen zorgen.

Verkeersborden in veel andere landen zijn veel meer op mensen ingesteld die kleurenblind zijn

In veel andere landen worden heel andere verkeersborden gebruikt. In Duitsland bijvoorbeeld zijn het geelzwarte wegwijsborden die voor mensen met kleurenblindheid veel beter te zien zijn.

Gele Duitse borden na de oorlog in Nederland weggehaald

Nederland had ook van dergelijke verkeersborden, maar die zijn na de Tweede Wereldoorlog weggehaald omdat ze te veel aan het Duitse geweld deden denken. Er kwamen blauwe borden voor in de plaats. Anno 2010 zijn veel omleidingborden wel weer geel en die zijn voor mensen die kleurenblind zijn veel beter te zien. Maar ook voor mensen die normaal visueel zijn ingesteld.
Bovendien worden de verkeersborden in Nederland inmiddels wel weer aangepast om er voor te zorgen dat mensen die kleurenblind zijn ze goed kunnen zien. Deze borden krijgen een witte rand. In Frankrijk en Italië is dat overigens al jaren zo en zorgen de witte biezen van de verkeersborden ervoor dat mensen met deze handicap zich ook aan de verkeersregels kunnen houden.

Waarschuwingslichten bij spoorwegovergangen hebben nu LED verlichting

Ook heeft de NS de waarschuwingslichten aangepast. De gloeilampen die eerst aangaven dat er een trein aangaf zijn vervangen door LED lampen omdat zij een helderder licht geven en dus beter te zien zijn.

Matrixborden boven de snelweg zijn nog steeds een gevaar voor kleurenblinden

Probleem voor mensen die kleurenblind zijn, zijn nog steeds wel de matrixborden boven de snelweg. Die geven aan dat iemand daar niet mag rijden. Maar mensen die kleurenblind zijn, zien vaak alleen zwart en helemaal geen rood kruis. Landen als Zwitserland houden daar wel rekening mee en hebben de kruisen niet rood gekleurd, maar oranje zodat iedereen ze kan zien.

Kleurenblindheid op school en thuis

Wat mensen die niet met de beperking behept zijn niet door hebben is dat mensen die kleurenblind zijn ook thuis en op school problemen ervaren. Zo hebben heel veel elektrische apparaten rode waarschuwingslampjes, maar die zien mensen met deze handicap niet. Ook lichtjes die veranderen van kleur (van groen naar rood bijvoorbeeld) zijn voor iemand die kleurenblind is niet of moeilijk te zien. Bovendien is het moeilijk om tijdschriften en website te lezen, omdat ook daar niet met de kleuren rekening is gehouden die moeilijk te zien zijn voor mensen met kleurenblindheid.

Schoolleerlingen worden niet langer getest op kleurenblindheid

Tot 2002 werden basisschoolleerlingen overigens getest op kleurenblindheid. Dit test is in 2002 afgeschaft, omdat er geen remedie voor is. Dit betekent wel dat veel kinderen niet weten dat ze de aandoening hebben en dit niet laten meewegen in hun beroepskeuze terwijl dit wel van cruciaal belang kan zijn.

Meer aandacht voor kleur in het werk: meer inspelen op kleurenblindheid

De Commissie Arbeidsomstandigheden gaat in de toekomst meer aandacht besteden aan de problemen van kleurenblindheid op het werk omdat de aandoening tot gevaarlijke situaties kan leiden op de werkplek. Daarom moet er rekening worden gehouden bij de kleurkeuze van waarschuwingssignalen en voorschriften voor etiketten. Er wordt een NEN-norm voorgesteld voor functioneel kleurgebruik door de overheid en voor maatschappelijk belangrijke zaken zoals verkeerslichten en verkeersborden. Dat de werkomgeving veilig is zou daarbij de norm moeten zijn. Tevens bepleit de commissie gelijke behandeling zodat iedere werknemer hetzelfde werk zou kunnen doen.