Aangeboren hartafwijking VSD

Het is de schrik van iedere kersverse ouder: Na maandenlang gespannen wachten op de komst van uw kindje, blijkt het niet helemaal gezond te zijn. Zeker het nieuws dat uw baby een afwijking heeft aan een belangrijk orgaan als het hart is een onaangename verrassing. Gelukkig betekent het nieuws dat uw kind een VSD heeft niet gelijk het einde van de wereld. In dit artikel vindt u meer informatie over wat VSD voor u en uw baby kan betekenen.

VSD - wat houdt dat in?

Een VSD, de gebruikelijke afkorting voor 'ventrikel septum defect', betekent letterlijk een gat (defect) in het tussenschot (septum) van de hartkamers (ventrikels). In jip-en-janneketaal wordt ook wel gesproken over een gaatje in het hart, maar technisch gezien is dat niet helemaal correct, omdat er ook andere vormen van gaatjes in het hart bestaan, zoals bijvoorbeeld ASD (waarbij er een gaatje zit in het tussenschot van de boezems) of wanneer de verbinding tussen de aorta en de longslagader niet gesloten wordt na de geboorte.

Het hart is opgebouwd uit vier holtes: de linker- en rechterkamer en de linker- en rechterboezem. Tussen de beide helften zit steeds een hartklep, net als tussen de kamers en de boezems.
Een gezond hart werkt als volgt:
Het zuurstofrijke bloed wat vanuit de longen loopt in de linkerboezem, loopt langs de mitralisklep naar de linkerkamer. Vanuit de linkerkamer wordt het bloed de aorta ingepompt. Het lichaam wordt bediend van het zuurstofrijke bloed. Het zuurstofarme bloed wat overblijft komt terecht in de rechterboezem en stroomt via de tricuspidalusklep in de rechterkamer. De rechterkamer pompt het bloed de longslagader in. De longslagader voert het zuurstofarme bloed naar de longen. Daar wordt kooldioxide afgegeven en zuurstof opgenomen. Het bloed is nu weer zuurstofrijk en vervolgt de cirkel naar de linkerboezem.

Bij een VSD zit er een opening tussen het tussenschot van de linkerkamer en de rechterkamer. De linkerkamer voorziet het gehele lichaam van zuurstofrijk bloed en heeft dus een hogere bloeddruk dan de rechterkamer, die de nabijgelegen longen voorziet van zuurstofarm bloed. Door de hogere druk in de linkerkamer ten opzichte van de rechterkamer, zal het zuurstofrijke bloed vanuit de linkerkamer lopen naar de rechterkamer en zich daar vermengen met het zuurstofarme bloed. Daardoor maakt het bloed wat relatief teveel zuurstof vervoert naar de longen een zinloze reis en wordt het hart van het kind overbelast.

De symptomen

Een VSD wordt meestal niet direct ontdekt. Vanaf enkele weken na de geboorte is er mogelijk een hartruis hoorbaar, wanneer de arts uw baby controleert met een stethoscoop. Een gezond hart hoort te 'kloppen', we horen tik-rust-tik-rust. Door de hoge druk in de longslagader kan het zijn dat het hart tik-ruis-tik-rust laat horen. Dit heet een systolisch geruis. Deze ruis kan een signaal zijn voor diverse hartaandoeningen, maar ook een signaal dat het hart harder moet werken bij bijv. koorts of bloedarmoede en kan zelfs een onschuldig fenomeen zijn. Vandaar dat uw kindje bij hartruis doorverwezen zal worden naar een cardioloog voor verder onderzoek.

Door de extra inspanning die het hart moet leveren, kan uw kind vermoeid raken. Bij baby's uit zich dat door minder eten, vaak loslaten tijdens de voeding of zichtbare inspanning (zweten, gejaagd ademhalen, sufheid). Ook kan uw kindje een groeiachterstand oplopen.

Door het vele bloed wat de longen moet passeren, zal het kind ook kortademig kunnen zijn of last hebben van steeds terugkerende longinfecties.

Een laatste signaal is het minder functioneren van de organen door de verminderde bloedtoevoer. Uw kind kan bleek ogen. De nieren zullen reageren met een verminderde urineuitscheiding, de buik kan opzetten door vergroting van de lever.

De behandeling

De behandeling van een VSD is afhankelijk van de grootte.

Veruit de meeste defecten zijn kleine VSD's, dat wil zeggen kleiner dan 1 mm. Juist bij een klein VSD is een hartgeruis vaak erg luid.Een klein VSD geeft meestal geen klachten en zal bijna altijd vanzelf dichtgroeien. Daarom wordt er hierbij niet gekozen voor een verdere behandeling. Er is wel een klein risico op een infectie van het hart (SBE). Daarom krijgen kinderen met VSD bij bepaalde operaties en tandartsbehandelingen als voorzorgmiddel antibiotica.Incidenteel levert een klein VSD ook problemen op wanneer het vlak onder de aortaklep zit. Door verzakking kan de klep gaan lekken. Daarom worden deze kinderen intensiever gecontroleerd.

Bij een groot VSD zal de behandeling over het algemeen eerst bestaan uit medicatie die de gevolgen van het VSD beperkt. Zo kan uw kind nog wat groeien en aansterken voor het een eventuele operatie moet ondergaan. Dat is de reden dat er ook soms gekozen wordt voor sondevoeding in plaats van flesvoeding of borstvoeding.
Een groot VSD zal zelden uit eigen beweging sluiten en vaak wordt er daarom al voor het eerste levensjaar van uw kind gekozen voor een operatie, vaak tussen de 3 en 6 maanden.

Bij een middelgroot VSD wordt meestal gekozen om na evt. medicatie af te wachten of het gat vanzelf sluit, soms wel tot vijfjarige leeftijd. Soms wordt er hierna toch geopteerd voor een operatie.

Aangewende medicatie

De voorgeschreven medicatie kan bijvoorbeeld zijn:

• Digoxine (Lanoxin): vertraagt de hartslag, vergroot de spierkracht van het hart.
• Furosemide (Lasix, Lasiletten): voert overtollig vocht af (nieren!), verlaagt de bloeddruk.
• Spironolacton (Aldactone): drijft natrium uit en houdt kalium vast omdat een kaliumtekort hartritmestoornissen kan geven.
• Hydrochloorthiazide: Voert overtollig vocht af en verlaagt de bloeddruk.
• Captopril (Capoten; of Captropril i.c.m. hydrochloorthiazide): Verlaagt de bloeddruk, verhoogt de spierkracht van het hart.
• Enalapril (Renitec; Co-Renitec en Renitec Plus i.c.m. hydrochloorthiazide): Verlaagt de bloeddruk, verhoogt de spierkracht van het hart.

Operaties

Operaties kunnen zowel operaties via een katheter zijn als openhartoperaties.
De prognose bij VSD is vrijwel altijd zeer goed.