Slaapstoornissen

's Nachts goed slapen is niet vanzelfsprekend. Veel mensen lijden aan slaapstoornissen, vermoedelijk meer dan 10 procent, en bij mensen die in ploegen werken werken is dit zelfs 95 procent. Ze liggen uren wakker, zijn de volgende dag geradbraakt en worden al onrustig bij de gedachte aan de komende nacht.

Ziek van te weinig slaap

In onze moderne tijd lijkt de tijd van goede slaap voorbij te zijn. In de tijd van de globalisering, flexibilisering van de arbeidstijd en de 24-uurs-services wordt het ritme tussen dag en nacht steeds meer in de war gebracht. Veel mensen lijden daardoor aan slaapstoornissen en slaaptekort. Niet kunnen slapen gaat je niet alleen niet in de koude kleren zitten, maar is ook heel ongezond. Chronische slaapstoornissen benadelen beoordelings-, concentratie- en reactievermogen en is ook slecht voor het algemene welbevinden. Op de lange termijn heeft het ook gevolgen: te weinig slaap kan leiden tot een hoge bloeddruk, hartproblemen en psychische stoornissen als bijv. depressies.

Te weinig slaap maakt dom

'Misschien is slaap wel belangrijker dan de geslachtsdaad', verklaarde de bekende slaapwetenschapper William Dement. 'Zonder seks is het ook leven ook niet zo leuk, maar het is niet bedreigend voor je leven'.
William C. Dement is de pionier op het gebied van slaapwetenschappen. In 1970 riep hij aan de universiteit het eerste slaapwetenschapscentrum in het leven. in 1975 richtte hij de American Sleep Disorders Association op, waarvan hij twaalf jaar lang de president was. Zijn wetenschappelijke studies hadden tot resultaat: als de hersenen niet genoeg rust krijgen, proberen ze overdag te slapen. Wanneer daar geen rekening mee gehouden wordt, worden de hersenen permanent beschadigd. De conclusie van Dement: slaaptekort maakt dom.
Bovendien weet de slaapwetenschapper het zeker: 'Nooit is de kloof tussen tussen de medische kennis en de daadwerkelijke toepassing daarvan zo groot geweest. Er zouden veel meer mensen geholpen kunnen worden als dat anders zou zijn. Het verraderlijke is dat patiënten voor hartproblemen, immuunsysteem-stoornissen enz. worden behandeld, terwijl echter de werkelijke oplossing vaak niet herkend wordt. Voor de patiënten vaak een langdurige, vermoeiende weg...

Slapeloosheid heeft vele gezichten

Wat is nu eigenlijk een slaapstoornis? Dat zijn toestanden, waardoor een mens verhinderd wordt goed te slapen. Zo zijn ze overdag ontzettend moe. De artsen onderscheiden tot wel 80 verschillende vormen van slaapstoornissen. De belangrijkste zijn:

• Insomniazijn de in- en doorslaapstoornissen in de nacht, die normaal gesproken psychische oorzaken hebben, zoals bijv. het niet aankunnen van stress of een depressie.
• Hypersomnianoemt men het overdag moeilijk wakker kunnen blijven, ongewild in slaap vallen en het gevoel altijd slaperig te zijn. Ondanks voldoende slaap te krijgen.
• Parasomniazijn stoornissen die met slaap verbonden zijn, zoals problemen in de overgangsfase, bijv. slaapwandelen. Wat ook veel voorkomt is nachtelijk opschrikken, tandenknarsen of nachtmerries.
• Narkolepsieis chronische vermoeidheid, waarbij mensen voortdurend in slaap vallen en bijna niet wakker kunnen blijven.

De 'algemene' stoornissen van het dag-nachtritme vindt men vaak bij mensen, waarvan de innerlijke klok door ploegendienst, veel reizen of iets anders verstoord is.

Simpele oplossingen

Wie aan een lichte slaapstoornis lijdt, kan dit vaak met weinig en makkelijke middelen verbeteren. Een warm bad nemen (34-36 graden) met melisse, hop of valeriaan in het water, 's avonds een wandeling maken, autogene training of andere trainingen om de spieren te ontspannen. Een koele slaapkamer en een goede matras kunnen ook goed helpen. En wie dan echt nog niet slapen kan, kan maar beter opstaan en zichzelf met een vervelende handeling afleiden, in plaats van in bed te blijven liggen woelen en draaien. Na een tijdje wordt dan (bijna) iedereen moe.

Minder is meer

Wie aan een chronische slaapstoornis lijdt, kan het proberen met een behandeling door slaaponthouding, de zogenoemde slaaprestrictietherapie. De patiënten liggen dan onder begeleiding meerdere weken alleen maar die uren in bed, dat ze ook werkelijk slapen. Dat kunnen onder bepaalde omstandigheden wel slechts twee tot drie uur zijn. Dag na dag wordt de slaapperiode verlengd, tot er weer een normaal slaapritme is ontstaan