Stress herkennen en behandelen

Stress speelt een belangrijke rol in het dagelijkse leven van vandaag. Uit recente studies blijkt dat een groot deel van de werkende en studerende bevolking gebukt gaat onder stress-gerelateerde aandoeningen zoals angst en slapeloosheid. De werk- en studiedruk is dan ook in de meeste gevallen erg hoog en de meeste mensen komen tijd tekort. Helaas kan stress ook grote gezondheidsproblemen veroorzaken als hoofdpijn, rugpijn en een verhoogde bloeddruk.

Wat is stress

De belangrijkste kenmerken van stress zijn een gevoel van onrust en spanning in het lichaam. De bijnieren geven adrenaline en noradrenaline af als een stoot energie om het lichaam klaar te maken om te vechten of te vluchten. De spiegel van het stresshormoon cortisol stijgt in het bloed dat ervoor moet zorgen het verlies van energie te compenseren. Stress wordt gezien als een soort oerreactie van de mens om te overleven in de natuur. Vroeger moest je rennen voor je leven om niet ten prooi te vallen aan een wild dier.

Twee soorten

Stress kan positief of negatief zijn. Positieve stress hoort bij een inspanning of prestatie en kan geestelijk dan wel lichamelijk zijn. Is de prestatie geleverd dan volgt de ontlading. Negatieve stress geeft een frustrerend gevoel omdat inspanningen niet willen lukken. Demotivatie, ergernis en boosheid zijn het gevolg.

Herkennen

Iedereen ervaart stress op zijn eigen manier. In het begin kun je last hebben van een opgejaagd gevoel en je zorgen maken over de situatie. Je kunt last hebben van spanningshoofdpijn of rugpijn en stress kan maag- en darmklachten veroorzaken. Hartkloppingen komen ook regelmatig voor.

In een volgende fase worden de klachten een stuk ernstiger. Je kunt geconfronteerd worden met hyperventilatie, slaapproblemen, prikkelbaarheid en vergeetachtigheid. De bloeddruk kan stijgen en de eetlust kan af- of juist toenemen. Je bent vatbaarder voor verkoudheid en griep en je grijpt makkelijker naar drank of een rokertje.

Chronisch

Belandt stress in de chronische fase dan zijn de klachten zeer ernstig. Voorbeelden zijn wantrouwen en angst naast extreme vermoeidheid en lusteloosheid maar ook grote concentratie- en geheugenproblemen komen voor. Zwaarmoedigheid steekt de kop op en een gevoel van machteloosheid maakt zich meester. Nu is het oppassen om niet overspannen te raken of een burn-out te krijgen.

Behandelen

De belangrijkste behandeling tegen stress is te leren ontspannen. Er bestaan ook speciale trainingen bij ongeveer alle instellingen van de GGZ. Vergeet niet eerst met je klachten naar de huisarts te gaan die je kan doorverwijzen naar een psychiater of psycholoog die helpt erachter te komen wat de werkelijke oorzaak is.

Therapie

Dan kan gekeken worden welke therapie het meest geschikt is. Voorbeelden zijn: ontspanningsoefeningen, sportoefeningen, spierversterkende oefeningen of medicinale therapie. Een combinatie hiervan is natuurlijk ook mogelijk.

Voorkomen beter dan genezen

Het is belangrijk om te kunnen ontspannen om stress het hoofd te kunnen bieden. Het stimuleren van het immuunsysteem is een belangrijk onderdeel om dit doel te bereiken. Er zijn vele gezonde manieren om stress te verlichten en je lichaam en geest te ontspannen.

Ontspannen

Ontspannen kun je door iets prettigs te doen:

• Luisteren naar muziek
• Een boek lezen
• Wandelen en de omgeving in je opnemen, bijvoorbeeld een strandwandeling maken
• Een warm bad nemen
• Ontspanningsoefeningen doen, bijvoorbeeld yoga
• Of zelf iets bedenken dat ontspannend werkt

Gezond eten

Je bent wat je eet, is een bekende uitspraak. Eet voldoende groenten en fruit en wees voorzichtig met vetten, suikers en zout. Pas op met alcohol en nicotine. Voeding is de brandstof voor lichaam en geest. Voor informatie kun je terecht bij het Voedingscentrum www.voedingscentrum.nl.

Voldoende bewegen

Om lichaam en geest in vorm te houden is regelmatig bewegen belangrijk. Spieren moeten aan- en ontspannen. Daarom is twee keer in de week een half uur rennen, fietsen of een andere sport beoefenen gezond. Het is ook een goede afleiding voor de geest.

Voldoende nachtrust

Dag- en nachtritme zijn heel belangrijk. Zorg daarom dat je genoeg slaap krijgt zodat je hersens de kans krijgen om de gebeurtenissen van de dag te verwerken. Omdat een mens ongeveer eenderde van zijn leven in bed doorbrengt mogen er hoge eisen gesteld worden aan de kwaliteit van matras, bed en kussen. Bezuinig daar niet op.

Contacten met anderen

Een mens is een sociaal ingesteld wezen en daarom is het belangrijk om je gedachten en ideeën met anderen te delen. Je gevoelens uiten is ook heel belangrijk net als grenzen voor jezelf stellen. Durf nee te zeggen als je iets echt niet zit zitten. Communiceer en hou niet alles voor jezelf. Luister ook naar wat andere te melden hebben.

Hulp zoeken

Heb je toch het gevoel dat je vastloopt en je omgeving biedt onvoldoende hulp dan zijn er genoeg telefoonhulplijnen die je een helpende hand kunnen bieden. Of maak een afspraak met de huisarts. Ook de sterksten onder ons kennen zwakke momenten. Hulp zoeken is de eerste stap naar genezing.