Wervelbreuk: oorzaak, symptomen, behandeling en herstel
Wervelbreuk: oorzaak, symptomen, behandeling en herstel. Een wervelbreuk ontstaat vaak na een harde slag of stoot aan de wervelkolom, bijvoorbeeld na een verkeersongeval of een val van een paard. Soms geneest een wervelbreuk snel en goed, maar soms ook is de schade onherstelbaar.Wat is een wervelbreuk?
Een wervelbreuk is een breuk in een van de wervels. Dit kan optreden na een ernstig letsel. Gedacht moet worden aan bijvoorbeeld een val van een grote hoogte of na een verkeersongeluk. De wervelkolom bevindt zich aan de rugzijde van de mens en bevat 7 halswervels, 12 borstwervels, 6 lendenwervels, het heiligbeen en het staartbeen. Een wervelbreuk is een breuk aan één of meerdere van deze wervels.Leeftijd van de patiënt bij een wervelbreuk
Een wervelbreuk komt bij kinderen zeer weinig voor. Jonge kinderen hebben een dikker beenvlies, waardoor bot zelf minder makkelijk breekt. Bij volwassenen komt een wervelbreuk het meest voor. Bij ouderen kan een wervelbreuk soms spontaan ontstaan. Oudere mensen hebben vaak broze botten doordat er ontkalking plaats vindt. Hiermee zakt het wervellichaam met de jaren in en wordt minder stabiel. Een spontane wervelbreuk kan hiervan het gevolg zijn. Ook zijn ouderen veel gevoeliger voor een wervelbreuk tijdens een val.De meest voorkomende wervelbreuken zijn aan de bovenste lendenwervels, aan de borstwervels en aan de onderste halswervels. Dit gebied betreft het middelste gedeelte van de wervelkolom.
Ontstaan van een wervelbreuk
Meestal ontstaat een wervelbreuk door een harde val of slag. Hierbij knikt de wervelkolom of wordt sterk naar voren gebogen. Aan de voorzijde wordt de wervelkolom zo sterk ingebogen, dat er een breuk ontstaat. In ernstige gevallen kunnen ook ruggenmergzenuwen beschadigen. Er treedt dan een grote verlamming op, ook wel een dwarslaesie genoemd. Een wervelbreuk aan de onderzijde van de wervelkolom, aan het staartbeen, ontstaat vaak doordat men op de billen achterover valt. Ook tijdens een bevalling kan het staartbeen breken.Een breuk aan de halswervels komt vaak voor tijdens een verkeersongeluk of een ongelukkig val waarbij het hoofd het eerste de grond raakt. In sommige gevallen ontstaat er bij een gebroken nek onherstelbare schade aan het ruggenmerg. In het ruggenmerg bevinden zich belangrijke zenuwcellen. Hierbij ontstaat een blijvende verlamming of in geval van een beschadiging van het ruggenmerg hoog in de nek, overlijden, doordat de patiënt niet meer kan ademen.
De meest voorkomende situaties waarin een wervelbreuk voorkomt zijn verkeersongevallen, paardrijden, vallen van een grote hoogte (bij bepaalde beroepen of sporten) en duiken in ondiep water.
Behandeling en herstel van een wervelbreuk
Het is van belang dat na een wervelbreuk de wervels niet worden gebogen of gestrekt. Vaak legt men direct na het ongeval een nekkraag aan. De patiënt wordt door het medisch personeel gedragen door minstens drie personen, waarbij de rug en nek zo recht mogelijk gehouden worden. Elke buiging kan voor meer schade zorgen. Mensen die van een grote hoogte of van een paard zijn gevallen, dient men dan ook te laten liggen in afwachting van een ambulance.De patiënt wordt op een brancard getild met een harde ondergrond. Bij voorkeur wordt deze op de buik vervoerd. Op deze manier buigt de wervelkolom niet verder naar binnen toe. Wanneer de wervelbreuk zich aan de borstwervels bevindt, wordt de patiënt liggend op de buik behandeld. Eventueel kan een operatie ervoor zorgen dat druk door botdelen wordt verminderd. Een breuk aan de lendewervel wordt ook op deze manier behandeld.
Een wervelbreuk aan de halswervels wordt behandeld door het hoofd enkele weken op zijn plaats te houden middels een tractie. Eventueel zal een operatie noodzakelijk zijn om de botdelen terug op hun plaats te zetten. Na deze behandeling zal de patiënt nog enige tijd een halskraag dragen.
Het herstel kan enkele weken tot enkele maanden in beslag nemen. Dit hangt van hoe ernstig de breuk is, maar ook de leeftijd van de patiënt speelt een rol. In ernstige gevallen blijft de patiënt gedeeltelijk of geheel verlamd. In de meeste gevallen echter is alleen het achterste gedeelte van de wervelkolom beschadigd en herstelt deze vrij goed.
