Pubertas praecox en Pubertas tarda

Puberteit: te vroege of te late puberteit. Een te late puberteit wordt Pubertas tarda genoemd, een te vroege puberteit wordt Pubertas praecox genoemd. Vooral een te vroeg pubertijd heeft nadelige gevolgen op de groei van het kind. Een te late puberteit kan vooral emotioneel het kind erg raken.

Wat is de puberteit?

De puberteit is een fase in het leven van de mens, waarin de persoon in kwestie lichamelijk volwassen wordt. De puberteit is de fase tussen kind zijn en volwassenheid in. Jongens komen op een leeftijd van gemiddeld 12 jaar in de puberteit, meisjes op ongeveer 10-jarige leeftijd. Tijdens de puberteit komen de lichamelijke geslachtskenmerken tot rijping. Gemiddeld eindigt de puberteit op 16 tot 17-jarige leeftijd en wordt gevolgd door de adolescentie.

Pubertas praecox

Bij Pubertas praecox is er sprake van een te vroeg puberteit. De geslachtsklieren beginnen op een jongere leeftijd dan normaal al te functioneren. Deze aandoening kan plaatselijk voorkomen, bijvoorbeeld wanneer er sprak is van een versnelde groei van lichaamsbeharing, maar kan ook over het gehele lichaam voorkomen. Er wordt van een te vroege puberteit gesproken, wanneer de puberteit twee jaar eerder dan gebruikelijk zijn intrede doet. Voor meisjes ligt die grens op acht jaar, voor jongens op negen jaar.

De verschijnselen van een te vroege puberteit zijn de vroege ontwikkeling van borsten, de groei van de penis, vroege menstruatie, de ontwikkeling van okselhaar of schaamhaar. Wanneer de aandoening over het gehele lichaam voorkomt, zullen de botten ook eerder in de groei komen. Deze kinderen groeien daardoor snel in lengte, maar de groei houdt ook eerder op dan bij andere leeftijdsgenootjes. Hierdoor zullen deze kinderen uiteindelijk kleiner blijven dan andere kinderen van hun eigen leeftijd.

De oorzaak van Pubertas praecox is vaak te vinden in een prikkeling van de hypofese. De hypofese kan geprikkeld raken door een zwelling of een ontsteking. Ook een infectie of een trauma kan de oorzaak zijn. Echter, in de meeste gevallen is er geen duidelijke oorzaak te vinden. Soms is er sprake van Pseudo Pubertas praecox: hierbij produceren de bijnieren teveel mannelijke geslachtshormonen. Daardoor functioneren de geslachtsklieren niet.

De behandeling bestaat uit het afremmen van de geslachtshormonen. Dit gebeurt met behulp van medicijnen. Hierdoor kan de puberteit uitgesteld worden. Voordat er overgegaan kan worden op het gebruik van medicijnen, zal vaak eerst de botleeftijd moeten worden vastgesteld. Wanneer de botten namelijk al volgroeid zijn, is behandeling met medicijnen niet meer van nut. In sommige gevallen zal een operatie aan de bijnier of hypofyse uitgevoerd worden.

Pubertas tarda

Bij Pubertas tarda is er sprake van een te laat optredende puberteit. Voor meisjes ligt de grens op 13 jaar, voor jongens op 14 jaar. Kinderen die op deze leeftijd pas in de puberteit geraken, zijn later dan andere leeftijdsgenootjes. Toch is een later optredende puberteit minder erg dan een te vroeg optredende puberteit. Meestal is het het kind zelf dat er de meeste last van ondervind, omdat het achterblijft op leeftijdsgenootjes en daardoor gepest kan worden.

De oorzaken van een te late puberteit zijn veelal ondervoeding, ondergewicht, veel sporten, stoornis in de bijnieren, bestraling, aanlegstoornis van de hypofyse of andere chronische ziekten.

De verschijnselen zijn het uitblijven van lichamelijke ontwikkelingen met betrekking tot de geslachtskenmerken op de puberleeftijd. Voor meisjes is dit vanaf ongeveer 10 jaar, voor jongens vanaf ongeveer 12 jaar.

In principe wordt er niet behandeld tegen een laat optredende puberteit. Dit heeft geen lichamelijke gevolgen. Wanneer het kid er psychische problemen van ondervind, kunnen er hormonen worden toegediend die de puberteit op gang helpen. Deze hormonen worden tijdelijk toegediend. Alleen wanneer de geslachtsontwikkeling geheel uitblijft, wordt er behandeld middels medicijnen. Deze medicijnen bevatten geslachtshormonen die de lichamelijke ontwikkeling stimuleren en ondersteunen.