Geheugenstoornis en geheugenverlies

Een geheugenstoornis of geheugenverlies ontstaat vaak bij ouderen, na een ongeval of bij ziekte als dementie. Ook het gebruik van alcohol of na een narcose is er soms sprake van geheugenverlies. In sommige gevallen is een stoornis in het geheugen van tijdelijke aard, maar deze kan ook blijvend zijn. Op welke momenten kan een geheugenstoornis of geheugenverlies optreden?

Wat is een geheugenstoornis?

Een geheugenstoornis is het niet of het onjuist werken van het geheugen. Informatie vanuit de buitenwereld wordt door middel van een leerproces opgeslagen in het geheugen, dat zich in de hersenen bevindt. Er is geen precieze plek aan te wijzen waar het geheugen zich bevindt, omdat meerdere delen van de hersenen onderdeel uitmaken van het leerproces. Ook is niet te controleren waar het geheugen zich bevindt, omdat in de hersenen niet tastbare beelden en gedachten zijn opgeslagen.

Bij een geheugenstoornis is het proces van informatie opslaan verstoord. Hierdoor kan opgeslagen informatie niet of moeilijk terug gehaald worden, maar ook kan soms belangrijke informatie gewoonweg niet opgeslagen worden.

Geheugenverlies

Na een stoornis in het bewustzijn, bijvoorbeeld na een ernstig hersenletsel, treedt soms geheugenverlies op. Er is dan sprake van een stoornis in de inprenting. De patiënt herinnert zich in deze gevallen niks meer van het ongeval. Vaak wordt ook een korte of een langere periode voorafgaande aan het ongeval, ook niet meer herinnerd.

Geheugenverlies komt ook voor na overmatig gebruik van alcohol. De persoon in kwestie wee later niet meer wat hij of zij gedaan heeft. Er ontstaat een gat in het geheugen. Alcohol veroorzaakt een kortdurend geheugenverlies. Echter, zeer veel gebruik van alcohol kan ook blijvende schade aanrichten aan de hersenen.

Geheugenverlies door narcose komt ook voor. Meestal is dit kortdurend. De chemische stoffen worden door het lichaam binnen 24 uur afgebroken, waardoor het geheugenverlies wordt opgeheven. om deze reden mogen patiënten na een narcose de eerste 24 uur geen auto besturen of deelnemen aan het verkeer, en ook geen gevaarlijke machines besturen. Bij oudere mensen kan het langer duren voordat de chemische stoffen zijn afgebroken. Het geheugenverlies kan daardoor langer aan blijven houden.

Geheugenstoornis bij ouderen en dementie

Door het ouder worden, raakt de functie van het geheugen achter. Er is moeite om informatie op te slaan, uit te filteren, maar ook om informatie weer terug te halen (herinneren). Bij dementie speelt vooral dit laatste een grote rol: familieleden worden niet meer herkend. Een achteruitgang van het geheugen komt veel voor bij ouderen en is niet altijd te voorkomen. Wel kan dit proces zo lang mogelijk uitgesteld worden, door het geheugen te blijven trainen. Het maken van kruiswoordraadsels en spelletjes houdt het geheugen actief.

Wanneer er een ziekte bepalend is voor de geheugenstoornis, zoals dementie, kunnen bepaalde medicijnen helpen om het geheugen wat te ondersteunen. Echter, is het een proces dat niet tegen te houden is.

Geheugenstoornis en oriëntatievermogen

Wanneer een dieper gelegen deel van de hersenen aangetast wordt, ontstaat er soms een geheugenstoornis zonder dat er sprake is van andere afwijkingen. Hierbij is het oriëntatievermogen verstoord. De patiënt heeft moeite om te ontdekken waar hij zich bevindt en welke dag van de week het is. Ook kan het geheugen op andere manieren verstoord zijn, waardoor de patiënt zich verward voelt. Omdat de patiënt vaak niet weet waar hij zich bevindt of wat er gaande is, of gebeurt is, vult de patiënt deze gaten in het geheugen op middels verhalen die hij zelf verzonnen heeft.

Valse geheugenstoornis
Er is sprake van een valse geheugenstoornis of vals geheugenverlies, wanneer een bepaalde gebeurtenis naar het onbewuste wordt verdrongen. Dit kan bijvoorbeeld voorkomen bij misbruik tijdens de kinderjaren: deze gedachten worden zo sterk verdrongen, dat de patiënt zich er niks meer van kan herinneren. Het lijkt hier te gaan om geheugenverlies, maar de gedachten zitten wel degelijk opgeslagen: alleen zeer diep verborgen om er niet meer bij te kunnen. Vaak gebeurt dit uit zelfbescherming.

Geheugenverlies na schrik of hevige emoties

Mensen die snel last hebben van hun 'zenuwen", kunnen na schrik of hevige emoties last krijgen van een tijdelijk geheugenverlies. Het geheugenverlies zal zichzelf weer na enige tijd herstellen. Het gevaar schuilt hem echter in het continue blootgesteld worden aan hevige emoties, waardoor het geheugen moeite heeft om weer te herstellen.