Korsakov, geheugenstoornis door overmatig alcoholgebruik

De ziekte van Korsakov is een geheugenstoornis, die in de meeste gevallen wordt veroorzaakt door het overmatig gebruik van alcohol. De omgang met iemand die de ziekte van Korsakov heeft, kan zeer lastig zijn voor de naasten van diegene. Het vergt dan ook een aparte aanpak, om het zowel voor patiënt als familie/geliefde, allemaal zo verdraagzaam mogelijk te houden.

Hoe ontstaat de ziekte van Korsakov?

Het ontstaan van de ziekte van Korsakov, wordt altijd voorafgegaan door het Wernicke sydroom. Het Wernicke sydroom ontstaat door een tekort aan vitamine B1. Een vitamine B1 tekort, is iets dat juist bij alcoholisten vaak voorkomt. Vitamine B1 is te vinden in veel van onze dagelijkse voeding. Je kunt hierbij denken aan groente, aardappelen, noten, brood, peulvruchten en varkensvlees. Iemand met een normaal eetpatroon zal vanzelfsprekend genoeg vitamine B1 binnenkrijgen. Het probleem is echter dat iemand die overmatig alcohol drinkt, vaak een onregelmatig en slecht eetpatroon heeft. Om die reden ontstaat er dan ook een tekort aan Vitamine B1.

Vitamine B1-tekort

Het Wernicke syndroom is een aandoeningen aan het centrale zenuwstelsel, die ervoor kan zorgen dat iemand ernstig in de war is. Verder kan iemand met het Wernicke syndroom in coma raken, of hier zelfs aan overlijden. Om overlijden te voorkomen dient zo snel mogelijk vitamine B1 te worden toegediend aan iemand met het Wernicke sydroom. Van alle patiënten die het Wernicke sydroom overleven, zal 60% vervolgens de ziekte van Korsakov overhouden.

Andere oorzaken

De meeste voorkomende oorzaak voor het krijgen van de ziekte van Korsakov is overmatig alcoholgebruik. Maar daarnaast kan Korsakov ook ontstaan bij mensen met Anorexia, mensen die ernstig ondervoed zijn, ernstig harddrugsgebruik en mensen met Aids. Bij bovenstaande aandoeningen komt een vitamine B1 tekort namelijk ook vaak voor.

Dementie

De ziekte van Korsakov wordt nogal eens vergeleken met dementie. Dit komt voornamelijk door het geheugenverlies waar men bij beide aandoeningen mee te kampen heeft. Het grote verschil tussen de twee aandoeningen is dat dementie nog kan verergeren, terwijl bij Korsakov het geheugen niet verder achteruit kan gaan.

Symptomen

De belangrijkste symptomen die wijzen op de ziekte van Korsakov zijn:

• Geheugenverlies
• Zichzelf overschatten
• Vervlakking van het gevoel
• Confabulaties (Dit houdt in: verhalen anders voorspiegelen dan ze zijn)
• Veel liegen
• Afspraken niet nakomen (gewoonweg vergeten)

Omgaan met iemand die Korsakov heeft

Het kan erg lastig zijn om samen te leven met iemand die Korsakov heeft. Vaak zijn de patiënten niet vooruit te branden, en laten hun uiterlijk verslonzen. Dit uit zich dan in slechte persoonlijke hygiëne en vieze kleding van de Korsakov patiënt.

Besef bij de patiënt

Het meest opvallende aan de ziekte van Korsakov is dus het geheugenverlies van de patiënt. Het lastige hiervan is dat deze mensen zelf niet doorhebben dat ze last hebben van een geheugenprobleem. Ook beseffen de patiënten vaak niet dat ze ziek zijn, wat het erg lastig kan maken voor de naasten. Wanneer een Korsakov patiënt een gedeelte van een gebeurtenis vergeten is, zal hij dat gedeelte er zelf bij verzinnen. Dit kan hij zo geloofwaardig vertellen dat het niet te onderscheiden is wanneer hij de waarheid spreekt, of wanneer hij liegt.

Hoe ga je om met iemand met Korsakov?

Omgaan met een Korsakov patiënt vraagt dus om een fikse gebruiksaanwijzing. Het beste is om kort en duidelijk te zijn naar een Korsakov patiënt toe. Zo blijft het overzichtelijk voor hem, en weet hij wat hem te wachten staat. Korsakov patiënten zijn gebaat bij een zeer gestructureerd leven. Uit onderzoek is gebleken dat je het beste kunt handelen naar het model van de vier K's. Te weten:

• Kort
• Konkreet (concreet)
• Konsekwent (consequent)
• Kontinu (continu)

Verzorgingstehuis

Veel Korsakov patiënten zullen uiteindelijk in een verzorgingstehuis terecht komen. Voor de familie wordt het in veel gevallen te zwaar om nog langer met deze persoon in één huis te wonen. In Nederland zijn verschillende verzorgingstehuizen waar men een afdeling heeft voor Korsakov patiënten. Daarnaast is er in Venray (Limburg) zelfs een kliniek die compleet is gericht op Korsakov patiënten.

Behandeling

Wanneer de ziekte van Korsakov is vastgesteld, is het niet altijd te laat. In het beste geval kan de patiënt zelfs volledig herstellen van deze ziekte. Bij de behandeling van Korsakov wordt de patiënt eerst ondersteund bij het stoppen met drinken. Er wordt gezorgd voor gezonde voeding, en voldoende vitamine B1. Verder wordt de patiënt geholpen bij psychische problemen die zijn ontstaan door het alcoholgebruik en de ziekte van Korsakov. Wanneer dit allemaal stabiel is, kan er worden gewerkt aan de geheugenproblemen van de patiënt. Na een jaar wordt de situatie bekeken, en kan men zien hoeveel de situatie verbeterd is. Alle verbeteringen vinden namelijk plaats binnen dit eerste jaar, na deze tijd zal de situatie niet verder kunnen verbeteren. In sommige gevallen verbeterd de situatie sterk, of wordt de patiënt zelfs helemaal beter. Maar in de meeste gevallen vindt er in ieder geval enige verbetering van de situatie plaats wanneer er gebruik wordt gemaakt van deze aanpak.