Korsakov, een leven na de fles

Bij Korsakov denken mensen meteen aan alcohol maar feitelijk ontstaat de ziekte door een langdurig tekort aan vitamine B. Het is uiteindelijk dát vitaminegebrek wat de hersenen aantast.

Korsakov veroorzaakt door vitaminegebrek

Ook een anorexiapatiënt kan Korsakov ontwikkelen. De ziekte wordt niet per definitie door alcohol veroorzaakt. Wie veel en overmatig alcohol drinkt maar daarnaast voldoende eet, krijgt de ziekte niet. Probleem is dat veel alcoholisten nalaten om te eten. Want wat calorieën betreft, staat een glas alcohol min of meer gelijk aan een boterham.

Deze schade als gevolg van het syndroom van Korsakov is onomkeerbaar. Het best haalbare is dan om te stoppen met alcohol en met een gezonde levensstijl het ziekteproces proberen te stabiliseren. En doorgaans laat Korsakov ook uiterlijk zijn sporen na. Mensen zien er sneller ouder uit. Men heeft veel te snel geleefd.

Overmatig drankgebruik indirect de oorzaak van Korsakov

Drankgebruik is anno 2012 een groot maatschappelijk probleem. Terwijl je ziet dat men massaal is gestopt met roken, lijkt het alsof drinken daarvoor in de plaats is gekomen. Ondanks de economische crisis zitten de terrassen overvol, naborrelen met collega’s is aan de orde van de dag. Kortom drank hoort erbij. Drie tot vier glazen alcohol per dag is tegenwoordig heel normaal, óók onder ouderen. Die drinken om de eenzaamheid te verdrijven.

Weliswaar is de zucht naar alcohol in een incidenteel geval erfelijk bepaald, maar doorgaans is het het niet kunnen omgaan met problemen dat mensen uiteindelijk dagelijks naar de fles doet grijpen. Drinken is tegenwoordig geen taboe, alcoholverslaving des te meer. En de verslaving stoppen is voor veel mensen een immense opgave.

Een leven na de fles

Het syndroom van Korsakov is een slopende ziekte die langzaam toeslaat. Het kortetermijngeheugen en de motoriek worden door de ziekte aangetast. En zelfs mensen die al zijn afgekickt kunnen door hun hersenbeschadiging niet meer zelfstandig wonen. In verzorgingshuizen en binnen speciale woongroepen leren ze met routine en regelmaat weer een acceptabel leven op te bouwen.

Soms komt men er uit vrije wil omdat men inziet dat er geen alternatief is, soms is gedwongen opname met rechterlijke machtiging nodig. Zo’n machtiging wordt overigens niet te pas en te onpas afgegeven. Mensen moeten aantoonbaar een gevaar voor zichzelf of de omgeving opleveren.

Korsakov kent een slecht perspectief

Mensen met Korsakov hebben in de regel nog maar een beperkt sociaal netwerk. Toch stonden zij ooit midden in het leven. Ze komen dan ook uit alle sociale klassen: van bankdirecteur tot metselaar.

Echt beter worden mensen met Korsakov in een verzorgingstehuis niet meer. Maar zelfs degenen die er uit eigen beweging kwamen, willen uiteindelijk maar één ding. Terug naar de eigen woning.

Korsakov en de Ziekte van Alzheimer

Vaak treft men in tehuizen voor dementerende mensen patiënten aan die nog relatief goede cognitieve vaardigheden bezitten maar die een afnemend geheugen en oriëntatievermogen bezitten. Bovendien vallen ze vaak op door zeer agressief gedrag. Doorgaans zijn dát mensen die lijden aan het syndroom van Korsakov, een aandoening die officieel niet wordt gerekend tot dementie, maar die er wel vaak mee verwisseld wordt. Dat is ook niet verwonderlijk want afnemend geheugen en afnemende oriëntatie maken het voor de leek zeer moeilijk om een onderscheid te maken met dementie.

Mensen met het syndroom van Korsakov zijn in hun ziekte superieur aan mensen met de ziekte van Alzheimer en laten dit vaak ook aan de Alzheimerpatient merken. Het is dan ook niet erg verstandig om mensen met de ziekte van Alzheimer en mensen met het syndroom van Korsakov samen te verplegen. Voor de therapeut is echter zeer belangrijk om het onderscheid met de ziekte van Alzheimer vast te stellen en de therapie daarop aan te passen.