Sarcoïdose (Ziekte van Besnier-Boeck), uitleg en symptomen

Bij sarcoïdose, ofwel de ziekte van Besnier-Boeck, is een chronische ziekte waarbij er ontstekingsreacties in verschillende organen ontstaan. De ziekte wordt gekenmerkt door granulomen en littekenweefsel in het lichaam. De ziekte openbaart zich vooral in de longen, maar kan ook andere organen aantasten.

Sarcoïdose

Sarcoïdose – ook de ziekte van Besnier-Boeck of de ziekte van Besnier-Boeck-Schaumann genoemd – is een chronische ziekte die het hele lichaam kan aantasten, waarvan de oorzaak en het verloop nog onbekend zijn. De ziekte komt voornamelijk voor bij mensen tussen de 20 en de 40, zelden bij kinderen, net zo vaak bij mannen als bij vrouwen. Opvallend is dat deze aandoening bijna uitsluitend voorkomt in de Westerse wereld, dus Europa en Noord-Amerika.

De ziekte wordt gekenmerkt door zogenaamde granulomen: een ophoping van witte bloedcellen. Die granulomen komen het meest voor in de longen, maar openbaren zich ook op de huid, ogen, hart, lever, lymfeklieren, het zenuwstelsel en de nieren. Deze granulomen bestaan uit korrelig bindweefsel, en daaruit ontstaat littekenweefsel. Die plekken zijn te zien op een echo of te voelen als een harde plek.

Ziektebeeld en symptomen

Door sarcoïdose ontstaan er acute ontstekingen, maar hoe deze zich voordoen en wat voor klachten zich daarbij laten zien verschilt van patiënt tot patiënt. Hieronder vind je de algemene symptomen van sarcoïdose, aflopend van vaak voorkomend tot minder vaak.

• Vermoeidheid
• Kortademigheid (bij inspanning)
• Hoesten
• Gewrichtsklachten
• Spierpijn
• Koorts
• Oogproblemen
• Huidafwijkingen; pijnlijke, rood of paarskleurige vlekken op armen en benen
• Hoofdpijn
• Gewichtsverlies
• Duizeligheid
• Slaapproblemen
• Droge mond
• Hartklachten

Sarcoïdose kan verlopen zonder dat de patiënt er iets van merkt. In dat geval wordt de diagnose per toeval gesteld nadat er een granuloom gezien is op bijvoorbeeld een longscan. Soms komt sarcoïdose acuut opzetten, waarbij koorts en algehele malaise ontstaat, samen met gewrichtspijn voornamelijk aan de enkels. Meestal verdwijnen de klachten binnen 2 jaar, als ze langer aanhouden dan 2 jaar spreken we van chronische sarcoïdose.

Diagnose en behandeling

Om de diagnose sarcoïdose vast te stellen is een lichamelijk onderzoek nodig door de huisarts, waar meestal ook aanvullend onderzoek bij komt. Dan wordt er bloedonderzoek gedaan en worden de longen onderzocht door röntgenfoto’s of een CT-scan, wordt er een longfunctie-onderzoek gedaan en eventueel een bronchoscopie. Op de CT of röntgenfoto’s zijn de granulomen te zien als verdikkingen in de long, en de lymfeklieren tussen de longen zijn vaak gezwollen wat ook te zien is op een foto of scan. Om de diagnose te stellen moet verder voldaan worden aan drie voorwaarden: er moeten granulomateuze ontstekingen aangetoont zijn, de specifieke kenmerken moeten de zien zijn op een longfoto en gelijksoortige ziekten zoals kwaadaardig lymfoom, longkanker en tbc moeten uitgesloten zijn.

Wanneer de diagnose sarcoïdose gesteld is zal er nog meer onderzoek volgen om de ernst van de ziekte vast te stellen. Meestal wordt er dan nog naar de urine gekeken, wordt er een hartfilmpje gemaakt en afhankelijk van de klachten wordt een patiënt doorverwezen naar de oogarts of dermatoloog.

Omdat de oorzaak van sarcoïdose nog niet bekend is, is er geen medicijn of effectieve behandeling voor de ziekte. Gelukkig is dat niet noodzakelijk, omdat de klachten over het algemeen binnen 1 à 2 jaar verwijnen. Wel worden de symptomen behandeld door middel van pijnstillers of andere symptoombestrijders. Als de ziekte verergerd en er meerdere organen aangetast worden, wordt dit meestal bestreden met prednison. Ook schijnt een zwangerschap de klachten te verminderen.

Onderzoek

Zoals gezegd is de oorzaak van sarcoïdose nog niet bekend, maar er wordt natuurlijk wel veel onderzoek naar gedaan. Wat wel bekend is, is dat sarcoïdose veel voorkomt binnen bepaalde families, en dat het dus waarschijnlijk is dat de aandoening erfelijk is. Verder blijkt uit een recent onderzoek in Zweden dat er vermoedelijk een verband is tussen sarcoïdose en het micro organisme Rickettsia helvetica.