Helpt kaneel tegen diabetes?

In complementaire sector staat kaneel bekend als natuurlijk en heilzaam middel om een te hoge bloedglucose bij mensen met suikerziekte omlaag te krijgen. Maar de reguliere medische sector heeft ernstige bezwaren tegen het gebruik van kaneelpoeder of kaneelcapsules tegen diabetes. De onderzoeken naar de werkzaamheid van kaneelpreparaten als geneesmiddel tegen diabetes mellitus II spreken elkaar tegen. Wel is duidelijk dat er geen enkele gunstige werking is tegen diabetes type I. Bovendien bestaat de kans op mogelijk ernstige bijwerkingen als deze dit middel als medicijn tegen diabetes wordt geslikt. Wat zijn de feiten over het gebruik van kaneel bij de behandeling van diabetes mellitus type II? Hoe weet je of je met echte kaneel of cassiakaneel te maken hebt? En hoe zit het met de gifstoffen coumarine en cinnamaldehyde? Welke allergische reacties kunnen door kaneel worden opgeroepen? En waarom is het tegenwoordig verboden op kaneelcapsules een heilzame werking te vermelden?

Wetenschappelijk onderzoek naar kaneel en diabetes in Pakistan

In 2003 publiceerde dr. Khan in Diabetescare zijn bevindingen van zijn research in Pakistan naar de effectiviteit van kaneel voor de behandeling van diabetes mellitus II (een stofwisselingsziekte die ten onrechte ook wel ouderdomsdiabetes wordt genoemd, aangezien ook jonge mensen deze vorm van 'suikerziekte' kunnen oplopen).

Deze onderzoeker had ontdekt dat kaneel op verschillende manieren een gunstig effect op de behandeling van diabetes II kan hebben. Hij experimenteerde onder meer met hoeveelheden van 1, 3 en 6 gram, maar het bleek dat een grotere dosis niet effectiever was dan de laagste dosis. Een gram kaneel komt ongeveer overeen met een halve theelepel.

Wetenschappelijk onderzoek naar kaneel en diabetes in Duitsland en de Verenigde Staten

De uitkomsten van verschillende latere onderzoeken van andere onderzoekers in onder meer Duitsland en de Verenigde Staten zijn niet eenduidig. Dit heeft mogelijk onder meer te maken met een verschil in de onderzoeksopzet. Volgens sommige wetenschappelijke onderzoeken heeft de inname van kaneel geen enkel effect op bloedsuiker en cholesterol, maar volgens ander onderzoek heeft het wel degelijk significant effect.

In het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde zijn reeds in 2007 de resultaten van een systematisch literatuuronderzoek in de elektronische database Medline gepubliceerd. Tijdens dat literatuuronderzoek is zowel gekeken naar internationale research naar de toediening van kaneel bij dieren als bij mensen. Daarin komt naar voren dat uit veel rapportages over dieren kaneelinname een gunstig effect op de glykemische regulatie heeft. In een enkele, placebogecontroleerde studie bij mensen komt een gunstig effect naar voren van kaneel op de nuchtere glucosewaarden van patiënten met diabetes mellitus type 2, maar géén enkel positief effect op de Hba1c-waarden. En bij research onder patiënten die lijden aan diabetes mellitus type 1 is helemaal geen effect van kaneelinname geconstateerd. Daarom hebben artsen al in 2007 afgeraden om kaneel ter verbetering van de glykemische regulatie aan diabetici aan te bevelen.

Wat kan kaneel daadwerkelijk betekenen bij de behandeling van diabetes?

In ieder geval is duidelijk dat kaneel helemaal niets kan betekenen in de behandeling van diabetes type I. Het middel heeft geen enkele invloed op de bloedsuikerwaarden bij diabetici die lijden aan type I.

Wat kaneel eventueel daadwerkelijk kan betekenen bij de behandeling van diabetes type II, is nog altijd niet helder. Over de gevolgen van het gebruik op langere termijn is nog onvoldoende bekend. Wel is duidelijk dat een groot aantal juichverhalen uit de complementaire (alternatieve) sector over de heilzame werking van kaneel tegen suikerziekte niet gebaseerd is op harde feiten.

Echte kaneel of cassiakaneel: de ene kaneelsoort is de andere niet

In de westerse wereld zien we vaak de echte kaneel (Cinamomum verum) die ook wel ceylonkaneel wordt genoemd, maar ook vaak de aanzienlijk goedkopere kaneelcassie (Cinnamomum cassia of Cinnamomum aromaticum) die ook wel Chinese kaneel of cassiakaneel wordt genoemd.

De gifstoffen coumarine en cinnamaldehyde

Echte kaneel bevat veel minder coumarine dan kaneelkassie. Coumarine is een stof die in grotere hoeveelheden schadelijk voor lever en nieren is. De kaneel die in de winkels te koop wordt aangeboden, is soms een mix van Cinnamomum verum en Cinamomum cassia.

Tot nu toe is het wetenschappelijk onderzoek naar de eventuele positieve werking op de glucosewaarden bij diabetes II gericht geweest op betrekking op cassiakaneel, maar ook de echte kaneel bevat de stof cinnamaldehyde die verantwoordelijk wordt geacht voor het gewenste effect op de bloedglucosespiegel.

Smaakmaker of medicijn?

Mensen veronderstellen vaak ten onrechte dat natuurlijke middelen vanzelfsprekend ook veilige middelen zijn. Maar vaak komt de veiligheid van een product aan op de gebruikte hoeveelheid en de duur van het gebruik.

Waarschijnlijk zijn beide vormen van kaneel veilig bij een normaal gebruik als smaakmaker in de voeding. Maar bij gebruik van grotere hoeveelheden cassiakaneel is schade aan lever en nieren denkbaar, onder meer als gevolg van de giftige werking van de coumarine in de kaneel. Ook echte kaneel bevat enige coumarine.

Ook bij zwangerschap en borstvoeding wordt het gebruik van kaneel afgeraden.

Het gebruik van cassiakaneel in combinatie met sommige medicijnen is af te raden, vooral als het gaat om medicijnen waarvan de bijwerking schadelijk voor de lever kan zijn.

Allergische reacties

Sommige mensen zijn allergisch voor kaneel. In het ergste geval kun je dan door gebruik van kaneel een zogenaamde anafylactische schock oplopen, dit is een snelle en systemische en dus ernstige allergische reactie. De symptomen daarvan zijn bijvoorbeeld:

• kortademigheid
• duizeligheid
• sterke opzwelling van het gezicht.

De Voedsel en Waren Autoriteit (VWA) over kaneelcapsules

In 2006 heeft de Voedsel en Waren Autoriteit (VWA) verboden dat kaneelcapsules te koop worden aangeboden waarop beweringen staan dat deze capsules een heilzame werking bij diabetes suggereren. Als voorbeelden noemt de VWA eventuele beweringen over de positieve invloed van kaneel op de bloedsuikerspiegel en over de geschiktheid van kaneelcapsules in een dieet voor diabetici. Het is niet toegestaan om medische claims op voedingssupplementen te vermelden. Dergelijke claims mogen alleen op geneesmiddelen worden vermeld en dan nog uitsluitend wanneer daarvoor wetenschappelijk bewijs bestaat.

Lees verder

• Voeding en gezondheid: Voeding en gezondheid: verrassende feiten (special)