Knobbels op stembanden: symptomen, diagnose en behandeling

Knobbeltjes op de stembanden (ook wel zangersknobbeltjes of stembandknobbels genoemd) komen voor na overbelasting of een fout gebruik van de stem. Vooral zingende artiesten krijgen te maken met deze aandoening. De overbelasting leidt er toe dat op de stembanden bobbeltjes ontstaan met een doorgaans grijs tot witte kleur. Deze knobbeltjes zijn meestal goedaardig. Stembandknobbels komen vooral voor bij mensen die veel hun stem gebruiken. Naast zangers zijn dat bijvoorbeeld ook leraren. Vrouwen krijgen als volwassene vaker te maken met zogenaamde zangersknobbeltjes dan mannen. In de kindertijd lopen jongens juist een groter risico dan meisjes. Hoe dat komt is niet bekend.

Symptomen

• Ademgeruis bij het spreken
• Hese, rauwe en lage stem
• Bepaalde delen stembanden trillen en bewegen niet meer

Oorzaak

Knobbeltjes op de stembanden komen meestal door het verkeerd gebruik van de stem of door overbelasting. Zangers die te luid te zingen komen al snel in aanraking met dit fenomeen. Door het veelvuldig verkeerd gebruik van de stem ontstaat er een continue spanning op de stembanden. Deze wrijving zorgt voor het ontstaan van de witgrijze knobbeltjes op de stembanden. Factoren die mee kunnen spelen bij deze kwaal zijn slechte ventilatie, een aandoening aan de luchtwegen, het nuttigen van alcohol en het inademen van sigarettenrook. Kinderen die regelmatig huilen en schreeuwen kunnen ook te maken krijgen met knobbeltje op de stembanden.

Diagnose

Wanneer een arts een vermoeden heeft van knobbeltjes op de stembanden zijn er twee onderzoeken mogelijk om uitsluitsel te geven.

Indirecte laryngoscopie/Keelspiegelen

Via een indirecte laryngoscopie kan de arts je keel van binnen bekijken. Dit heet ook wel keelspiegelen. Dit is een methode om aandoeningen in het strottenhoofd te onderzoeken. Met een verdovingsmiddel wordt de keel licht verdoofd. Met licht schijnt de dokter op een spiegeltje achter in de keel.

Endoscopie

Wanneer er weefsel moet worden onderzocht zal de dokter eerder kiezen via endoscopie waarbij een biopt wordt weggenomen voor microscopisch onderzoek. Hiermee kan strottenhoofdkanker worden uitgesloten. Bij een scopie gaat de arts de neusholte binnen met een slang met daarin een camera. Zo kan het strottenhoofd goed in kaart worden gebracht.

Behandeling

Logopedie

De behandeling van knobbeltjes op de stembanden richt zich vooral op het beter gebruiken van de stem. Dat gebeurt door middel van logopedie, ook wel stemtraining genoemd. Een logopedist leert je om je stem goed en rustig te gebruiken.

Vermijd prikkelingen

Daarnaast dienen de stembanden niet te veel geprikkeld te worden. Beperkt daarom het roken en het drinken van alcohol. Deze genotsmiddelen prikkelen de stembanden op een verkeerde manier. Wanneer de knobbels ontstaan door een onderliggende aandoening (bijvoorbeeld opborrelend maagzuur), moet die kwaal worden behandeld.

Operatie

Wanneer al deze maatregelen geen effect hebben kan er worden gekozen voor een operatie. Dit is een laatste redmiddel. Een KNO-arts haalt via een kijkoperatie de knobbeltjes aan de stembanden weg. Dat gebeurt via een kijkbuis, een zogenaamde laryngoscoop. Na de operatie volgt opnieuw logopedie om de stem op een juiste manier te gebruiken en om te voorkomen dat de knobbeltjes terugkeren. Een operatie is nooit zonder risico. Mogelijke complicaties zijn bloedingen, ontstekingen, een schorre stem en beschadiging van het gebit. Na de operatie mag je twee dagen lang niet praten, hoesten, schrapen en fluisteren.