Volvulus: draaiing van de darm of darmkronkel

Volvulus is een ernstige aandoening waarbij een plotselinge draaiing in de darm optreedt. Wanneer hierbij ook een darmafsluiting optreedt dan heeft dit potentieel levensbedreigende gevolgen. Het kan voorkomen in de dunne darm, dikke darm, blindedarm en zelf de maag. Het kan ook optreden bij pasgeborenen. Vergewis je van de oorzaak, symptomen en behandeling van de darmaandoening die ook wel darmkronkel of darmdraaiing genoemd wordt.

Volvulus

• Het spijsverteringskanaal
• Volvulus, wat gaat er mis? Darmdraaiing en darmkronkel van dikke of dunne darm
• Symptomen van volvulus
• Groepen met een verhoogd risico
• Behandeling van volvulus

Het spijsverteringskanaal

Volwassenen hebben een dunne darm met een gemiddelde lengte van circa vijf meter waar het belangrijkste deel van de voedselvertering plaatsvindt. De wand van de dunne darm absorbeert de belangrijke voedingsstoffen en geeft dit af aan de rest van het lichaam. De stoffen die uit het voedsel worden gehaald heb je nodig om energie uit te halen en bij kinderen is het belangrijk om te groeien. De brij die na dit proces over blijft bestaat uit onverteerbare voedselresten en wordt door de dunne darm doorgestuurd naar de dikke darm. De brij wordt hier dikker gemaakt omdat al het vocht samen met de mineralen en zouten er aan worden onttrokken. Het eindproduct is de ontlasting die er op het toilet uitkomt en als alles goed gaat soepel van structuur is. Je merkt dat het tijd is om de ontlasting te lozen doordat het zich gaat ophopen in de endeldarm. Dit voelen we als aandrang doordat er iets tegen de anus drukt en geeft ons het signaal dat we ons moeten ontlasten.

Volvulus, wat gaat er mis? Darmdraaiing en darmkronkel van dikke of dunne darm

Artsen spreken van een volvulus wanneer er een draaiing van de darm plaatsvindt. Alternatieve benamingen zijn darmkronkel of darmdraaiing. Deze draaiing ontstaat plotseling en kan zowel in de dikke darm als de dunne darm ontstaan. Beide fenomenen hebben dezelfde naam omdat deze niet verwijst naar een locatie in het lichaam maar naar het proces van draaiing. Wel kan de term verschillende toevoegingen krijgen om de aandoening nader te specificeren. Zo bestaan de volgende vormen van volvulus:

• Volvulus neonatorum of prenatale volvulus (bij baby's)
• Dunne darm volvulus
• Caecum volvulus (blindedarm)
• Sigmoïd of sigmoideum colon volvulus (dikke darm)
• Gastrisch volvulus (maag)

Als gevolg van de volvulus zal er een darmafsluiting ontstaan, ook wel een ileus genoemd. Voedsel kan dan niet of nauwelijks meer door de darmen heen bewegen en kan dus niet het lichaam verlaten. Wanneer de obstructie niet tijdig wordt opgelost kan dit leiden tot het afsterven van de darm of een deel daarvan (necrose) omdat dit deel dan is afgesneden van bloedtoevoer. De darm heeft deze bloedtoevoer nodig om 'in leven' te blijven. Dit is niet alleen funest voor de darm maar is ook levensbedreigend voor de patiënt omdat het kan leiden tot meer uitval.

Symptomen van volvulus

Omdat deze aandoening potentieel levensbedreigend is is het belangrijk spoedig contact op te nemen met een arts indien je getroffen wordt. Een blokkade van darm gaat vrijwel altijd gepaard met pijn en overgeven of spugen, omdat het voedsel het lichaam niet meer op een andere manier kan verlaten. Een ander opvallend kenmerk is ischemie, oftewel onvoldoende doorbloeding van de darm die zich uit in ernstige pijnklachten. Veel van de pijn wordt veroorzaakt door een ophoping van gassen in de darmen.

Groepen met een verhoogd risico

Een volvulus treedt het meeste op bij mannen van middelbare leeftijd als ook senioren. Constipatie verhoogt de kans op voorkomen. Daarnaast hebben mensen met de Ziekte van Duchenne te maken met een verhoogd risico door de hiermee gepaard gaande spierproblemen. De aandoening treedt het vaakst op in de dikke darm. In zo'n 8% van de voorkomende gevallen van darmafsluiting gaat het om een somoïd volvulus.

Behandeling van volvulus

Een volvulus moet met spoed worden verholpen. Meestal gebeurt dit door een (gastro)scopie en daarbij het plaatsen van een rectale tube. De eerste twee tot drie dagen moet nauwlettend in de gaten worden gehouden of er geen ischemie optreedt. Wanneer dit niet afdoende helpt moet worden overgegaan tot een laparotomie: een ingreep waarbij via een incisie in de buik wordt geopereerd. Ook een Ladd procedure is een mogelijke behandeling van volvulus. Dit kan laparoscopisch.