Plasklachten vanwege vergrote prostaat, operatief verhelpen

De voorstanderklier (prostaat) van de man verandert vanaf middelbare leeftijd langzaam maar zeker van medestander naar tegenstander. Aanvankelijk besef je die groeiende prostaat niet, omdat één keer per nacht plassen nog amper opvalt. En overdag wat vaker plassen met iets slappere straal merk je ook niet gelijk. Maar als je uiteindelijk bijna elk uur moet urineren, en er drie keer per nacht uit moet, is de diagnose snel gesteld, namelijk "goedaardige prostaatvergroting". Dan is het de keuze om voorlopig eerst medicatie te gebruiken tegen de symptomen, of gelijk een afdoende operatie. U kunt kiezen tussen de TURP of UroLift operatie.

Prostaat exclusief mannelijk orgaan

De prostaat is een orgaan waar zowel man, vrouw als toekomstig nageslacht veel lol van kunnen hebben. Want deze klier produceert het vocht in het sperma waarin de zaadcellen zich vrijelijk kunnen bewegen en gemakkelijk hun weg vinden naar de vrouwelijke eicel. Deze voorstanderklier wil op oudere leeftijd helaas niet alleen genot opleveren en de voortplanting dienen, maar vaak ook voor ongemak zorgen bij hert urineren.

Vergrote prostaat

Het lijkt heel efficiënt en slim bedacht van moeder natuur dat de urineleiding van de man door de kern van de prostaat voert, ongeveer zoals een klokkenhuis in een appel. Maar als je objectief oordeelt mag je toch wel spreken van een ontwerpfout. Het probleem van elke prostaat is namelijk dat het ding gaat groeien als een man ouder wordt, vanwege een verminderd gehalte van het geslachtshormoon testosteron.

De vergrote prostaat wordt bij menige man van boven de 50 jaar hinderlijk vanwege problemen bij het plassen. Door het groeien wijzigen zich de prostaatafmetingen namelijk van kastanje (als je nog jong bent) naar mandarijn of nog groter. Maar niet alleen de buitenkant groeit, ook de binnenkant zet uit, waardoor de plasbuis langzaam maar zeker wordt dichtgedrukt en afgekneld. Daardoor moet ook de blaas meer krachtinspanning leveren. De medische term voor een dergelijke goedaardige prostaatvergroting is: Benigne prostaathyperplasie, BPH.

Plasklachten

Dit afknellen van de plasbuis heeft als gevolg dat het plassen steeds moeilijker, moeizamer en gebrekkiger gaat. Dit uit zich o.a. in de volgende symptomen:

• frequentere aandrang,
• slappere straal,
• nadruppelen,
• moeilijk op gang komen,
• blaas die zich niet volledig leegt,
• na een half uurtje alweer moeten.

Totale plasblokkade

Op een gegeven moment loop je mogelijk het risico op een volledige plasblokkade, waardoor je met een noodvaart naar het ziekenhuis moet. Dus als je ernstige plasklachten hebt kun je misschien beter niet naar een land waar een ziekenhuis niet snel te vinden is. Overigens kun je prostaatklachten in bepaald opzicht vergelijken met het verschijnsel haaruitval: Vrijwel iedere man krijgt er vroeg of laat last van maar niet iedereen wordt volledig kaal. En misschien heb je ook geluk dat je tot je dood met die vergrote prostaat kunt leven.

Aangepast leefpatroon

Die frequente onverwachte plasaandrang van steeds kleine urinelozingen, gaat je dagindeling soms behoorlijk beheersen, want het uiteindelijke gevolg is:

• Tot gemiddeld 4 keer per nacht wakker om naar de WC te gaan. Niet goed voor je productiviteit overdag, dit vermoeiende nachtrustkostende symptoom dat ook wel nycturie wordt genoemd.
• Lange autoritten, busreizen e.d. doe je alleen als je doelbewust weinig hebt gedronken.
• In je woonplaats ken je op gegeven moment elk warenhuis of bouwmarkt waar een toilet is.
• Als je de deur uitgaat denk je vooraf na waar je straks kunt plassen.
• Bij een vliegreis eerst nog even naar het laatste toilet voordat je instapt, en je wil een stoel vlak langs het looppad.
• Bij bioscoop, concert of theaterbezoek plassen voordat je de zaal in gaat en ook in de pauze.
• Elke keer voordat je van huis gaat, vooral niet vergeten nog naar het toilet te gaan.
• En zo kunnen we doorgaan.

Medicijnen

Symptoom bestrijdende medicamenten die de prostaat ontspannen of zelfs verkleinen kunnen wellicht een paar jaar verlichting brengen, maar misschien is het uitstel van executie. Vaak is op den duur een operatie nog de enige oplossing, wat ook het geruststellende gevoel geeft dat je geen totale plasblokkade meer kan oplopen.

Bovendien kan niemand de toekomst voorspellen, dus is er ook geen keiharde garantie dat de noodzakelijke medicijnen te allen tijde ongestoord verkrijgbaar blijven. Staking, oorlog of overstroming zijn weliswaar kleine maar niet geheel uit te bannen risico's, die medicijnvoorziening in gevaar kunnen brengen. Je moet er niet aan denken wat er met die prostaat kan gebeuren als het jarenlange medicijngebruik langere tijd noodgedwongen stopt.

Uitstel operatie biedt ook voordeel

Daar staat tegenover dat het profijt van een prostaatoperatie helaas niet eeuwig is. Ook na de operatie gaat de prostaat weer groeien, waardoor er na verloop van jaren opnieuw klachten kunnen ontstaan. De eerste 15 jaar is globaal wel gegarandeerd klachtenvrij. Maar toch een argument om niet te snel tot opereren over te gaan, opdat je niet twee keer in je leven onder het mes moet.

Prostaat operatie

In de meeste gevallen vindt een chirurgische ingreep door de uroloog plaats via een zogeheten TURP-operatie. Een beproefde succesvolle standaardingreep, waarbij via de penis een snij/brand-apparaat door de plasbuis wordt ingebracht, compleet met lamp en camera. Daarmee holt de uroloog de prostaat uit. Vaak gebeurt de circa 60 minuten durende operatie onder verdoving van een ruggenprik en kun je meekijken op een Tv-scherm. Na afloop toont de uroloog je misschien al die stukjes afgesneden prostaatvlees die hij in een potje heeft verzameld, zodat je zeker weet dat je weer een urinedoorgang in de prostaat hebt gekregen die wijder is dan ooit te voren. In minstens 80% van de gevallen blijkt de TURP- operatie een afdoende oplossing te zijn. Met dien verstande dat het prostaatweefsel opnieuw kan aangroeien. Maar de eerste 15 tot 20 jaren kun je meestal weer vooruit. Mocht je de operatie erg lang hebben uitgesteld, dan is het in dat opzicht weer een voordeel.

Herstelfase

Als je op zaal terugkomt merk je dat je een katheter hebt gekregen met een blaasdoorspoelfunctie. En waarschijnlijk heb je een tijdelijk infuus in de arm. Dat infuus verdwijnt waarschijnlijk de volgende dag al, waardoor je weer mobiel bent, hoewel het lopen met die katheter nog niet echt lollig is. Bovendien blijft die katheter op z’n plaats d.m.v. een opgepompt ballonnetje in de blaas, waardoor je een constant gevoel van aandrang hebt. Maar zo’n 48 uur na de operatie mag ook die katheter misschien al weer uit de blaas via de penis (geen prettig gevoel dat uittrekken van het katheter), waarna je voor het eerst weer op eigen kracht mag plassen. Dat is ook nog niet echt aangenaam die eerste keren, want het plassen geeft een branderig gevoel en er komen gelijktijdig bloed en stolsels mee. De verpleegster zal na een paar keer plassen nog wel even met een echoapparaat controleren of de blaas voldoende leeg komt, en met een beetje geluk ben je twee of drie dagen na de operatie weer thuis.

De eerste dagen en weken zul je vermoedelijk nog wel regelmatig bloed en stolsels plassen en dat branderige gevoel houdt ook nog wel even aan. Er kan zelfs sprake zijn van tijdelijke incontinentie omdat de aandrang tot urineren hevig en onverwacht kan zijn. Bovendien moet je de eerste weken (maanden) vermoedelijk nog steeds heel frequent plassen en ook 's nachts moet je er nog dikwijls uit. Maar dat zijn tijdelijke ongemakken die op den duur verminderen en hopelijk verdwijnen.

UroLift behandeling

Vanaf circa 2013 is er, naast de TURP-operatie, de UroLift-methode. Het is een dagbehandeling, in overleg met patiënt onder lokale verdoving of volledige narcose. Bij deze ingreep wordt het teveel aan prostaatweefsel niet verwijderd, maar wordt via ankertjes het prostaatweefsel opzij geduwd, om zodoende de plasbuis open te houden. Na behandeling ervaart 95% van de mannen jarenlang geen plasklachten meer. Aangezien de methode relatief kort wordt toegepast kan nog niet met zekerheid worden gezegd hoeveel jaar men klachtenvrij blijft. Een voordeel is dat de erectie en zaadlozing intact blijft, wat bij de TURP-methode minder zeker is.