Waarom word je duizelig of licht in je hoofd bij opstaan

Als je weer eens voor de tv in slaap bent gedommeld, moet je daarna goed opletten als je vervolgens weer snel van de bank springt. Als je dit te snel doet, kun je namelijk duizelig of licht in je hoofd worden. Veel mensen hebben hier last van, zowel jong als oud. Dit duizelige gevoel gaat meestal vanzelf weer over binnen korte tijd en is ook niks om je zorgen over te maken. Maar hoe komt het nou eigenlijk dat je duizelig of licht in je hoofd wordt als je te snel opstaat?

Bloeddruk

Een belangrijk concept dat eerst begrepen moet worden, is bloeddruk. Bloeddruk is kortgezegd de druk die het bloed uitoefent vanuit de bloedvaten. Er moet een bepaalde druk in de bloedvaten staan, zodat het bloed als het ware goed naar alle organen geperst kan worden. Er zijn verschillende factoren die invloed kunnen hebben op de bloeddruk. De eerste factor is vocht. Als er meer vocht/bloed in de bloedvaten zit, dan stijgt de bloeddruk. Omgekeerd zorgt een lagere hoeveelheid vocht/bloed voor een lagere bloeddruk. Een tweede belangrijke factor is de diameter van je bloedvaten. Als een bloedvat zichzelf samenknijpt, komt er minder ruimte voor eenzelfde hoeveelheid bloed. Hierdoor stijgt de bloeddruk. Andersom zorgt een verwijding van een bloedvat voor een lagere bloeddruk.

Je lichaam zorgt via deze twee mechanismen (bloedvatgrootte en vocht) ervoor dat je bloeddruk op peil blijft. Het vernauwen en verwijden is een snel proces en is een kwestie van seconden. Het regelen van de hoeveelheid vocht neemt langer in beslag; het gaat hierbij om uren.

Licht in je hoofd bij opstaan

Een duizelig of licht gevoel in je hoofd, heeft ook met je bloeddruk te maken. Als je een te lage bloeddruk hebt, kun je je duizelig of licht gaan voelen. Dit is dan ook wat er aan de hand is als je te snel opstaat. Je lichaam was gewend aan de liggende houding op de bank of in bed. Als je plotseling en snel opstaat (en dus rechtop komt), zakt het bloed in je hoofd ook plots omlaag naar de rest van je lichaam. Dit betekent dat er in je hoofd ineens veel minder 'vocht'/bloed zit wat betekent dat de bloeddruk daalt. Hierdoor krijg je een duizelig of licht gevoel in je hoofd. Het duurt een paar seconden voordat je lichaam de bloeddruk weer op peil heeft gebracht door het samenknijpen van bloedvaten. Het duurt dus een aantal seconden voor het duizelige gevoel weer is weggetrokken.

Orthostatische hypotensie

Duizelig worden bij snel opstaan wordt orthostatische hypotensie genoemd. Orthostatisch betekent 'rechtop' en hypotensie is de medische benaming voor een lage bloeddruk. Letterlijk gezien betekent het dan ook niet meer dan een lage bloeddruk bij rechtop komen. Het kan bij iedereen voorkomen en in de meeste gevallen hoef je je er ook geen zorgen over te maken maar hoef je alleen maar goed op te letten bij het opstaan. Orthostatische hypotensie kan echter ook een bijwerking zijn van medicatie tegen hoge bloeddruk, depressie of psychoses. In dit geval kan het nuttig zijn een arts te raadplegen en na te vragen of er misschien een ander medicament gekozen kan worden. Het komt ook vaker voor bij mensen met hartfalen en de ziekte van Parkinson. Bij mensen die een hoger risico lopen op orthostatische hypotensie kunnen in het algemeen voorzorgsmaatregelen getroffen worden om te voorkomen dat de bloeddruk te laag wordt. Denk dan bijvoorbeeld aan genoeg laten drinken, dragen van steunkousen en het vermijden van een te warme omgeving of water. Door dit laatste verwijden de bloedvaten namelijk waardoor de bloeddruk weer daalt.

Conclusie

Veel mensen worden even duizelig of licht in het hoofd als ze te snel opstaan na een tijdje te hebben gelegen. Dit komt doordat bij snel rechtop komen er bloed uit je hoofd naar beneden zakt. De bloeddruk in je hoofd wordt hierdoor tijdelijk te laag, waardoor je je duizelig of licht voelt. Het duurt eventjes voordat je lichaam de bloeddruk weer op peil heeft gebracht door het samenknijpen van bloedvaten. De beste oplossing is om rustig aan overeind te komen. Bij anderen kan de orthostatische hypotensie door bepaalde medicatie of onderliggende ziektes. In dit geval kan het best een arts geraadpleegd worden.