De hamam: reiniging van lichaam en ziel

Wassen, zweten, scrubben, masseren en uitrusten met thee en zoete lekkernijen. Moslims zijn zich al eeuwenlang bewust van het heilzame belang van baden. Immigranten brachten hun rituelen mee naar West-Europa, waar een vergelijkbare badcultuur niet bestaat. Daardoor kunnen ook Nederlanders kennismaken met het hamam-ritueel. Toen het in Europa nog niet gebruikelijk was om jezelf te wassen, was het badritueel in islamitische landen al een vast onderdeel van het dagelijks leven. Je ging niet bidden in de moskee zonder jezelf eerst tot diep in de poriën te reinigen. Waren de badhuizen eerst gevestigd in bijgebouwen van de moskee, later bouwde men, vaak als eerbetoon aan Allah, prachtige complexen met marmer, mozaïek en duur stucwerk. Hier kwamen mannen en vrouwen, strikt gescheiden en altijd decent gekleed, enkele uren per week baden en uitrusten.

Wassen, stomen, scrubben

Een traditionele hamam, zoals we die inmiddels ook in Nederland kennen, bestaat uit drie ruimtes: een kleedkamer, een koude kamer en een hete kamer. In de ‘koude’ kamer (een relatief begrip) was je jezelf met water en olijvenzeep. Daarna ga je in de hete kamer (vergelijkbaar met het bekende ‘Turkse’ stoombad in sauna’s) op een marmeren blok liggen en word je, nadat je poriën door de stoom zijn gaan openstaan, door een masseur gescrubd.

Zeepvlokken

De scrub verwijdert dode huidcellen en stimuleert de bloedsomloop, waardoor het lichaam afvalstoffen afvoert. Bijzonder is het zeepritueel, een vorm van massage. De zeep zit in een zak, die in combinatie met water en lucht een flinke berg zeepvlokken afgeeft. De masseur knijpt boven het lichaam in de zak en zeept je helemaal in. Een combinatie van lange halen, zacht kneden en drukpuntmassage zorgt voor een uiterst ontspannen gevoel. Na afloop kom je in de koude kamer bij met een drankje en een schaaltje zoetigheid.

Traditionele hamam

In grote steden met een substantieel aantal inwoners uit bijvoorbeeld Turkije en Marokko vind je vaak een traditionele hamam. Enkele voorbeelden:

• Hammam Den Haag
• Hammam Rotterdam

Kenmerken

Belangrijke kenmerken van de traditionele hamam zijn:

• Mannen en vrouwen komen er niet samen, maar hebben aparte openingstijden
• Je ontspant hier niet ongekleed, maar houdt altijd minstens je onderbroek aan
• De toegangsprijs ligt doorgaans een stuk lager dan in meer westerse kuuroorden.

Westerse hamam

Ook in westerse spa’s en sauna’s kun je steeds vaker behandelingen uit het Midden-Oosten ondergaan. Voordeel daarbij is dat je geen badkleding hoeft te dragen en dat mannen en vrouwen er op gemengde dagen samen terecht kunnen. De prijzen liggen doorgaans wel veel hoger dan in een traditionele hamam. Enkele adressen met een hamam:

• De Zwaluwhoeve in Harderwijk (www.zwaluwhoeve.nl). Elke dinsdag plus de eerste en derde zondag van de maand: badkledingdag.
• Thermen Holiday in Schiedam (www.thermenholiday.nl). Op de 2e, 3e, 4e, 5e dinsdag van de maand en iedere laatste zaterdag van de maand is dit complex uitsluitend geopend voor bezoekers die graag gekleed gaan kuren.