Bereiken we het ideale gewicht door een dieet?

Magere modellen en fitte lichamen drukken hun stempel op het schoonheidsideaal in de media. Veel mensen proberen op verschillende manieren de overtollgie pondjes te laten verdwijnen. Diëten en vermageringskuren vieren hoogtij. Er worden voortdurend wondermiddelen op de markt gebracht, die een nog sneller en makkelijker afvallen beloven. Helaas hebben deze methodes maar zelden succes.

Diëten, waarom?

Het woord dieet betekent van oorsprong 'gezonde, verstandige levenswijze'. Tegenwoordig bedoelt men wat anders met een dieet. Medisch gezien zouden diëten goed zijn tegen ziektes en ze zouden het ontstaan van klachten voorkomen. Naast allergie- en kankerdiëten zijn er vooral diëten als behandeling tegen diabetes en het omlaag brengen van de bloeddruk. Maar een dieet wordt het meest gebruikt om het gewicht omlaag te brengen al zijn het niet altijd zwaarlijvige mensen die dit doen. Ook veel mensen met een normaal gewicht proberen lichter te worden, vooral om esthetische redenen.

Hoe het begon

Tussen 1900 en 1920 verschenen de eerste gewichtstabellen, confectiematen werden ingevoerd en de eerste schoonheidsexperts stonden op. Parallel daaraan ontwikkelde de dieetindustrie. Gewichtscontrole werd heel belangrijk en er werd veel reclame voor gemaakt door Hollywood-schoonheden. In het midden van de zeventiger jaren had praktisch iedere Amerikaanse wel een dieet uitgeprobeerd. Een ideaal lichaamsgewicht werd de meetlat voor een gezond en aantrekkelijk lichaam.

Body Mass Index

De Franse chirurg Paul Broca richtte een formule op om het individuele lichaamsgewicht uit te rekenen. Bij de zogenaamde Broca-formule kijkt men naar de lichaamslengte en daar trekt men weer 100 af. Een vrouw van 1.70m heeft dus een normaal gewicht als ze 70 kg weegt.

Het ideale gewicht is als men bij vrouwen 15 procent en bij mannen 10 procent van het normale gewicht aftrekt. De Broca formule is weliswaar een grove schatting, de individuele lichaamsbouw wordt daarin niet meegeteld. Een betere manier om het lichaamsgewicht te berekenen is de Body Mass Index (BMI). Die berekent de verhouding tussen lichaamslengte en -gewicht en wordt berekend door de volgende formule:

BMI= gewicht : (lengte (m) x lengte (m))

Een vrouw die bijv. 65 kilo weegt met een lengte van 1.75m heeft dus een BMI van 65: (1.75 x 1.75) = 21,22.
Een BMI van 20-25 voor mannen en een BMI van 1-24 voor vrouwen is ideaal. Bij een BMI boven de 30 spreekt met van zwaarlijvigheid.

Extreme diëten

Tegenwoordig wordt de lat door reclames, mode en media steeds hoger gelegd. Ze propageren een superslank lichaam, wat ertoe leidt dat veel vrouwen met een normaal gewicht toch denken dat ze overgewicht hebben. Op zoek naar het ideale figuur beginnen vrouwen (meer dan mannen) met allerlei kuren om slank te worden. Zo heb je het Hollywood dieet, Magic Soup en nog veel meer. Al deze methodes beloven het zo lang gewenste en blijvende gewichtsverlies.

Wetenschappers zeggen het al langer. Het vermageren door een eenzijdige of extreem verminderde voeding zorgt voor gevaarlijke tekorten. Bovendien is nog geen enkele methode als succesvol bewezen. Korte extreme diëten zorgen niet voor een langdurige verandering van eten, meestal verliest het lichaam alleen water, het vet wordt pas na lang vasten minder. Ook heeft het lichaam minder energie nodig na een vermageringskuur. Tijdens het dieet vermindert het energieverbruik en het lichaam past zich aan.

Jojo-effect

Na het afvallen volgt meestal het jojo-effect. Zo gauw de eetgewoonten weer als voorheen zijn, neemt het gewicht weer toe, meestal zelfs nog erger dan daarvoor. Dat ligt aan het verminderde energieverbruik van het lichaam tijdens de vermageringskuur. Het lichaam is op het hongeren ingesteld, waardoor ze iedere beschikbare calorie opslaat, voor weer een nieuwe 'noodsituatie'. Deskundigen hebben ontdekt, dat het lichaam tot acht weken na een dieet minder energie verbruikt dan daarvoor.

Gevaarlijke middelen

Diëten zijn vermoeiend, vergen veel wilskracht en eisen discipline. Als het succes dan uitblijft, zorgt dat voor frustratie. Dat is een reden dat veel mensen grijpen naar de middelen die gewichtsverlies beloven. 'Afvallen zonder hongergevoel', of 'Eet u slank', wordt vaak begruikt door de aanbieders van deze pillen. Het principe van dit middel is gebaseerd op de onderdrukking van het hongergevoel en/of het kunstmatige versnellen van de stofwisseling. Maar ook dit is niet effectief, als de eetgewoontes niet veranderen. De wondermiddelen in pilvorm werken meestal niet. Bovendien kunnen ze zonder controle van een arts leiden tot schade van de gezondheid. Talrijke middelen die de slankheidsmiddelen bevatten zijn soms zelfs verslavend. De enige die er beter van wordt, is de fabrikant.