Obesitas: intensieve totaalaanpak voor doorzetters

Een 'tsunami' van obesitas. Het onderzoeksresultaat dat onlangs werd gepubliceerd in het hoog aangeschreven medische tijdschrift The Lancet loog er niet om. Obesitas is een vorm van overgewicht die verder gaat dan uiterlijkheden, en medisch - ernstige - gevolgen kan hebben. Zelf afvallen is vaak een brug te ver, en mislukt veelal. Gelukkig zijn er hulptroepen paraat. Een daarvan is CO-EUR. Niet voor watjes, maar voor doorzetters zijn de kansen op succes wetenschappelijk bewezen. Het waren alarmerende woorden, in het gezaghebbende medische tijdschrift The Lancet. Niets minder dan een 'tsunami van obesitas' is ervoor verantwoordelijk dat sinds 1980 het aantal volwassenen met niet alleen cosmetisch maar ook gezondheidstechnisch gevaarlijk overgewicht wereldwijd praktisch verdubbeld is. Dat is het resultaat van een internationale studie, waar onderzoekers van onder meer de prestigieuze Harvard University en de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) aan meewerkten.

Dood... aan vetzucht

De betrokken wetenschappers spraken hun vrees uit dat het verbluffende aantal van tientallen miljoenen mensen in de toekomst zullen sterven aan de gevolgen van vetzucht. De wetenschappers deden daarom een dringende oproep aan regeringen en gezondheidsorganisaties wereldwijd, om campagnes te beginnen tegen obesitas. Maar intussen ontstaan er al diverse initiatieven in 'het veld.' Zo meldde het Centrum voor Obesitas Europa, CO-EUR, onlangs dat een behandelmethode wordt aangeboden die wetenschappelijk bewezen effectief is. Behandelcentra zijn er onder andere in Zeist en Vught, en binnenkort in Maastricht.

18 maanden intensieve behandeling

Internist en Medisch directeur van CO-EUR Wim Venekamp licht de behandeling wel heel gloedvol toe: “Wij zijn drie jaar geleden gestart met een ambitieuze en nu al zeer doeltreffende multidisciplinaire aanpak van obesitas in Heerlen en Hoensbroek waarbij door zeer intensieve en langdurige behandeling gewerkt wordt aan een blijvende gedragsverandering. Daarmee zijn nu reeds resultaten geboekt die leiden tot spectaculaire verbetering van de lichamelijke en psychische gezondheid.” Het gaat om een multidisciplinaire behandeling die ten tijde van deze publicatie naar zeggen van het Centrum voor Obesitas Europa met succes is toegepast op meer dan 900 personen. Het is geen behandeling die je er zo maar even bij doet. Realisme en motivatie zijn belangrijk. Ook is het niet een van die op internet welig tierende 'snel en gemakkelijk naalddun-behandelingen', die vaak ronduit gevaarlijk kunnen uitpakken. De behandeling duurt minimaal 18 maanden en omvat zowel een medische aanpak als een nadrukkelijke psychologische behandelingscomponent. Binnen het totaalprogramma vallen ook ‘voeding’ en ‘bewegen’, in individuele sessies maar ook in groepsverband. Ondanks het ambitieuze en ingrijpende karakter van het programma, meldt het Centrum dat tweederde van de mensen die aan het programma beginnen, het daadwerkelijk afmaken.

Evaluatie en cijfers

Je kunt de mooiste dingen beweren en ermee weg komen, laten we eerlijk zijn. Maar de resultaten van het programma van het Centrum voor Obesitas Europa zijn door een onafhankelijke onderzoeker aan evaluatie onderworpen: Erik Aller, onderzoeker van de Universiteit Maastricht, maakte het programma onderwerp van zijn 4-jarige promotieonderzoek . Hij zegt: “Een eerste analyse van de meetgegevens laat zien dat de klanten van CO-EUR na 1 jaar gemiddeld 7,5% van hun gewicht zijn verloren. Na 18 maanden - het einde van de behandeling - is dit iets teruggelopen naar 6,4%." De studie is wel fair genoeg om vergelijkingen te trekken met een wetenschappelijke studie uit 2003 die toont dat deelnemers aan een Weight Watchers programma na een jaar een gemiddeld gewichtsverlies van 4,6% hebben gerealiseerd. Ook niet zo gek. Zij het, dat dit gewichtsverlies wel sterker daalt in jaar twee, en wel naar 3%. Gezondheidstechnisch nog belangrijker, is dat het aantal klanten van CO-EUR van wie het gewicht bij het begin van de behandeling boven de grens van morbide obesitas (BMI > 40 kg/m2) ligt, na 18 maanden met liefst 30% is gedaald. Aller concludeert: "Samen met de bovengenoemde factoren leidt dit tot een drastische vermindering van de kans op het krijgen van hart- en vaatziekten.”

Eigen ervaring

Hoe werkt een en ander uit? Cuisinier-vinoloog Ron Maertzdorf begon op 2 januari 2010 met een gewicht van 158 kilo, aan de behandeling. Hij is 45 kilo afgevallen en zegt 'apetrots' te zijn op de resultaten. Zijn ervaringen met het pittige programma: “We begonnen met bewegen. Ik moest van ver komen: ik kon nog amper 5 minuten lopen en dan alleen op vlakke weg. Met een speciaal schemaatje met steeds kleine beetjes, heb ik dit onder begeleiding van een fysiotherapeut opgebouwd." Dat leidde tot een forse ommezwaai in gewoontes. Maertzdorf kan anno nu via ‘nordic-walking’ - ruim 2,5 uur aan een stuk doorlopen in heuvelachtig gebied. Maar het kwam niet voor niets, zeker het culinaire deel. Maertzdorf: "De nieuwe leefregels waaronder het dieet was alles behalve gemakkelijk voor mij. Ik werk vrijwel de hele dag met culinaire producten en/of presenteer de heerlijkste wijnen. Ga er maar aanstaan!" Maar het resultaat is wat telt. De afvaller zegt: "Mijn levensstijl is blijvend veranderd. Met alles wat ik heb meegemaakt ben ik sterk gemotiveerd om anderen te helpen door mijn ervaringen te delen, want overgewicht is volksvijand nummer 1.”