Vreetzucht: Boulimia-nervosa en Binge-Eating-Disorder (BED)

Eten en drinken zijn, naast de behoefte aan veiligheid en slaap, de meest essentiële menselijke basisbehoeften. Als we hevige honger hebben of dorst, overheerst dat zelfs de behoefte aan veiligheid, en zijn we in staat een brood te stelen. Maar onder normale omstandigheden kunnen we de eerste levensbehoefte van een goede maaltijd tot circa drie maal per dag beperken. Voor sommigen is de behoefte aan voedsel echter een obsessie, waar ze mee opstaan en naar bed gaan. Hun leven wordt constant beheerst door calorieën, eten, aankomen, afvallen en dikwijls weer aankomen. Eten is dan een constante bron van aandacht, spanning en angst.

Boulimia nervosa

Mensen die kampen met vreetzucht, wat boulimia nervosa in feite is, hebben voortdurend hevige eetbuien. Ze verorberen alles dat eetbaar is zonder het werkelijk te proeven, en stoppen pas als het op is. Gedurende een dergelijke aanval van vraatzucht, eten ze dikwijls uren achter elkaar en zijn ze de controle over zichzelf geheel kwijt. Vervolgens willen ze braken of gebruiken vochtafdrijvende pillen of laxeermiddelen, teneinde niet in gewicht aan te komen. Niet beseft wordt dat dergelijke pillen weliswaar vocht helpen te verwijderen, maar dat de calorieën daarmee niet het lichaam verlaten. Na afloop van een eetbui volgt dikwijls een tijd van fanatiek afslanken. De eetbuien kenmerken zich dikwijls door een vast patroon:

• De lijder van de aandoening boulimai nervosa begint met fantaseren over lekker eten.
• Vervolgens gaat hij/zij inkopen doen en de ingekochte voedingswaren thuis uitstallen.
• Tenslotte wordt gegeten totdat alles op is.

Als gevolg van schaamte blijven de eetbuien voor de buitenwereld strikt verborgen. Degenen die met deze eetstoornis kampen, ontlenen hun gevoel van eigenwaarde aan de sterke wil waarmee ze op hun gewicht blijven of een bepaald eetpatroon kunnen volhouden. Maar telkens opnieuw strandt hun voornemen om voortaan normaal te eten. Na iedere vreetbui voelen ze zich zwak en schuldig, terwijl de schaamte hevig is. Mensen die lijden aan boulimia nervosa wegen dikwijls een normaal aantal kilogrammen, hoewel dat binnen een korte periode sterk kan veranderen. Maar meestal is het probleem niet aan de buitenkant zichtbaar voor anderen.

Binge Eating Disorder (BED)

Evenals bij boulimia nervosa hebben lijders aan Binge Eating Disorder (BED) dikwijls heftige vreetbuien. Ze nemen dan aanzienlijke hoeveelheden voedsel tot zich, wat bovendien dikwijls zeer calorierijk is. In tegenstelling tot boulimia patiënten proberen ze dat niet kwijt te raken via laxeermiddelen of braken. Daardoor kunnen ze extreem dik worden. Daardoor is deze eetstoornis voor de buitenwereld veel zichtbaarder. De schaamte die ontstaat, kan naast psychische kwesties ook leiden tot nog meer eetbuien.

Achtergronden

Eetstoornissen komen meestal door een combinatie van sociale, psychische en biologische factoren.

• Sociale factoren zijn bijvoorbeeld: een reactie op veranderingen in de pubertijd, fysiek geweld, seksueel misbruik zoals incest. Traumatische ervaringen zijn met name een risicofactor voor boulimia patiënten. Het voorbeeld van de succesvolle slanke vrouw kan ook leiden tot eetstoornissen.
• Psychische factoren of persoonlijke eigenschappen zijn van grote invloed bij de vorming van eetstoornissen. Zoals gebrek aan zelfvertrouwen, negatief zelfbeeld, afwijzingsangst, te perfectionistisch. Maar ook emoties moeilijk kunnen tonen en depressieve gevoelens komen vaak voor bij mensen met een eetstoornis.
• De biologische oorzaak is dikwijls erfelijkheid, want er zijn aanwijzigen dat bepaalde families vaker met eetstoornissen te kampen hebben. Ook suikerziekte of depressies kunnen tot eetproblemen leiden.

Leven met eetstoornis

Mensen met een eetstoornis, willen hun probleem niet graag aan de grote klok hangen en raken daardoor vaak in een sociaal isolement. Feestjes e.d. maar ook vrienden worden gemeden. Gevoelens van eenzaamheid, machteloosheid en depressiviteit steken de kop op. Bovendien slokt hun eetgedrag ook de nodige aandacht en tijd op.

De lichamelijke gevolgen zijn ook niet mis. De stofwisseling en hormoonhuishouding raken ontregelt. Er kunnen maag- en darmklachten ontstaan. Het braken en de laxeermiddelen leiden tot duizeligheid, bloedarmoede, moeheid en zwakte. De maag rekt uit waardoor het hongergevoel steeds lastiger te verzadigen is. Het gebit kan aangetast worden door zuur in het braaksel. Speekselklieren kunnen ontstoken raken met als gevolg pijn en heesheid. Laxeren en braken kan ook kaliumgebrek tot gevolg hebben, waardoor leverfunctie- nier- en hartritme stoornissen. Bij boulimia-lijders komen dikwijls zelfdodinggedachten voor.

Tips voor mensen met eetstoornis

• Erken dat u kampt met een eetprobleem.
• Praat erover met vertrouwde personen in uw nabijheid.
• Zoek met lotgenoten contact voor morele steun.
• Raadpleeg info op internet of in de bibliotheek.

• Leg een dagboek aan en noteer wat en wanneer u eet.
• Noteer ook de gedachten en gevoelens die had op moment van eten. Dit helpt om inzicht te krijgen.

Therapie

Therapie helpt vaak om het probleem te verhelpen of te verkleinen. Een gezond eetpatroon aanleren maakt daarvan onderdeel uit. Daarnaast komen het negatieve zelfbeeld, het verdriet de spanningen aan de orde. Soms worden medicijnen ( antidepressiva) aangeboden ter ondersteuning van de therapie.

Info en hulp

Als u serieus iets aan uw eetpatroon wil veranderen ga dan eerst naar de huisarts. Zonodig zal deze u verwijzen naar een GGZ (instelling voor geestelijke gezondheidszorg) of een psycholoog, psychiater of psychotherapeut. Vraag naar een op gebied van eetstoornissen gespecialiseerde deskundige.