Altijd last van je darmen: het kan glutenintolerantie zijn

Altijd last van je darmen hebben. Het kan een glutenintolerantie zijn. Want er zijn heel veel mensen die dagelijks last hebben van hun darmen. Diarree en obstipatie wisselen elkaar af, ze hebben bijna altijd buikpijn zeker na het eten en ze hebben vaak een opgezette buik en of last van veel winderigheid. Vaak wordt gesteld dat het dan om het prikkelbaar darmsyndroom gaat. Maar klopt dat ook? Want ook een glutenintolerantie kan voor veel darmproblemen zorgen. En juist zo’n glutenintolerantie wordt vaak niet vastgesteld.

Prikkelbaar darmsyndroom en glutenintolerantie lijken veel op elkaar

Het punt is dat de symptomen van het prikkelbaar darmsyndroom en dat van een glutenintolerantie eigenlijk vrij identiek zijn. Mensen kunnen een groot aantal klachten hebben die bij beide bijna hetzelfde zijn. Omdat prikkelbaar darmsyndroom eigenlijk niet duidelijk aan te duiden is, wordt dat predicaat vaak opgeplakt als er voortdurend darmproblemen zijn. Maar het eten van gluten kan ook het probleem zijn en dat wordt heel vaak niet onderzocht.

Coeliakie

Glutenintolerantie wordt vaak direct in contact gebracht met coeliakie omdat veel mensen dat wel kennen. Het is een auto-immuunziekte van de dunne darm die is veroorzaakt door een glutenintolerantie. Het enige wat helpt tegen coeliakie is het volgen van een streng dieet zonder gluten. En met dat dieet kan nooit gestopt worden, het moet een heel lang lang worden gevolgd. Ongeveer 1 op de 100 tot 200 mensen heeft coeliakie in Nederland. Alleen weten de meeste mensen dat helemaal niet.

Geen coeliakie maar wel glutenintolerantie

Mensen denken dat je aan coeliakie lijdt als je een glutenintolerantie hebt. Maar niets is minder waar. Mensen kunnen ook gewoon niet tegen gluten kunnen zonder dat ze aan coeliakie lijden. Zij hebben vooral allerlei darmklachten, maar kunnen zich ook in het algemeen heel naar voelen met wisselende stemmingen en een groot tekort aan de juiste stoffen in het lichaam. Overigens zijn er ook mensen die geen klachten hebben, maar toch niet tegen gluten kunnen. In de meeste gevallen wordt dan echter geen diagnose gesteld, omdat er immers geen klachten zijn.

Klachten bij glutenintolerantie

De klachten die kunnen voorkomen bij een glutenintolerantie zijn:

1. Rare ontlasting. Dan weer diarree, dan weer verstopping of dit afwisselend
2. Raar ruikende, wat zure ontlasting die ook vaak vettig is
3. Buikpijn, opgezette buik met veel winderigheid
4. Misselijkheid, overgeven
5. Afvallen zonder reden
6. Niet lekker in je vel zitten
7. Geen honger of juist veel honger
8. Bij kinderen een achterstand in hun groei
9. Slechte tanden en kiezen en tandglazuurafwijkingen
10. Altijd moe, altijd slaperig zijn
11. Bloedarmoede
12. Botafwijkingen: zoals botontkalking
13. Problemen met de voortplanting

Glutenintolerantie reden of oorzaak van andere ziekten

Bij bepaalde aandoeningen kan het ook voorkomen dat eigenlijk glutenintolerantie zorgt voor andere ziekten. Dit zijn onder andere het geval bij:

1. Bij Diabetes mellitus type 1 (1 op de 30 heeft coeliakie),
2. Prikkelbaar darmsyndroom (1 op de 10 heeft coeliakie),
3. Schildklieraandoeningen (1 op de 10 ontwikkelt coeliakie),

Weten of je overgevoelig bent voor gluten

Wie al jaren denkt dat hij aan het prikkelbaar darm syndroom lijdt, maar dan opeens ook de mogelijkheid van een glutenovergevoeligheid voorgespiegeld krijgt, kan gewoon eens proberen om te stoppen met het eten van gluten. Dat klinkt overigens eenvoudiger dan het is, want gluten zitten in heel veel producten. Van brood tot pasta, van muesli tot koekjes en van sauzen tot soepen. Wie echter een tijdje alleen nog maar glutenvrij eet, zal vrij snel merken of het beter met zijn of haar darmen gaat. Bewijs is dan nog niet geleverd, maar dat kan wel door bepaalde onderzoeken. Coeliakie kan overigens alleen bewezen worden door een biopt te maken van de dunne darm. Ook maken bloedonderzoek naar AGA IgA antigliadine, EmA anti-endomysium en IgA anti-tissue transglutaminase (IgATTGA) onderdeel uit van het onderzoek. Mensen met coeliakie nemen vaak heel slecht voedingsstoffen op omdat hun darmen slecht werken. Dit kan te zien zijn in de lage waarden voor:

• hemoglobine,
• ijzer,
• calcium,
• vitamine B12,
• vitamine A
• vitamine D.

Andere glutenovergevoeligheid vaststellen

Andere vormen van glutenovergevoeligheid dan coeliakie kunnen worden bepaald door het bepalen van IgA anti-gliadine en IgG antistoffen tegen gluten in het bloed en/of bepaling van IgA anti-gliadine en tissue/transglutaminase in de ontlasting. Dit is bloedonderzoek dat alleen via de arts of natuurarts geregeld kan worden. Wie al is gestopt met het eten van gluten kan overigens de bloedonderzoeken wel laten doen, maar die wijzen dan vaak niets uit.

Ook andere gevoeligheden als je niet tegen gluten kunt

Als iemand overgevoelig is voor gluten, dan is de kans helaas groot dat er ook nog andere overgevoeligheden zijn voor bijvoorbeeld koemelkeiwit, lactose, gist, vet eten of eten met veel suiker erin. Ook scherpe kruiden en specerijen kunnen een probleem vormen. Deze overgevoeligheden zijn overigens veroorzaakt door de glutenintolerantie, omdat ze de conditie van de darmen hebben aangetast. Daardoor is de darmflora vaak ook behoorlijk verstoord. (Dit is terug te vinden in een ontlastingsonderzoek).

Wat zijn gluten?

Gluten zijn eiwitten uit glutenhoudende granen als tarwe, rogge, gerst, spelt en kamut. In heel veel producten zitten gluten en het is dus echt oppassen geblazen met het eten en drinken van allerlei producten. Bij coeliakie mogen er helemaal geen gluten meer worden gegeten, dus dat betekent ook dat glutenvrij voedsel ook niet in aanraking mag zijn geweest met gluten. Wie een andere vorm van glutenovergevoeligheid heeft, zal zelf uit moeten vinden wat kan en wat niet kan. Kleine hoeveelheden gluten hoeven dan niet altijd een probleem te zijn.

Wat kun je wel eten als je geen gluten mag?

Puur eten is een te gemakkelijk antwoord op de vraag wat je mag eten als je geen gluten mag. Want het is niet zo eenvoudig. Granen zijn in principe voor veel mensen erg puur eten, maar voor iemand met een glutenintolerantie is dat absoluut niet het geval. Granen kunnen worden vervangen door:

• teff
• maïs
• rijst
• boekweit
• amaranth
• quinoa
• aardappelmeel
• tapioca
• haver (maar dan alleen de hele korrel, als havermeel of zelfgeplette havervlokken. In havermeel en havervlokken uit de winkel zitten vaak andere granen met gluten).

De nadelen van glutenvrij eten: glutenvrij eten is vaak erg zoet en calorierijk

Omdat bekend is dat steeds meer mensen aan een glutenintolerantie lijden is er steeds meer aanbod aan glutenvrije producten. Zij zijn vaak gemaakt met zetmeel zonder gluten, maar vaak wel met heel veel suiker erdoor. Bovendien zit er niet zoveel goeds meer in het zetmeel zonder gluten. Graaneiwit, de kiemen en de graanvliezen zijn namelijk verwijderd. Brood, pasta en pizza van glutenvrij meel bevat daardoor vaak alleen maar calorieën en niets aan vitamines, mineralen, vezels en andere goede stoffen. Wie glutenvrij eet, merkt het verschil ook vaak wel: het brood is veel zoeter en smaakt meer naar cake, de pasta is ook veel zoeter. Er zijn echter ook glutenvrije producten die wel uit de hele glutenvrije graankorrel komen zoals het meel van de volle zilvervlieskorrel, volkorenmaismeel, teff en quinoameel. Glutenvrije bloem of artikelen met glutenvrij zetmeel hebben dat dus allemaal niet. Wie wil weten wat er precies in een gekocht product zit, kan het beste op de ingrediëntenlijst kijken. Het belangrijkste ingrediënt is het ingrediënt dat als eerst wordt genoemd. Wordt als eerste teffmeel of volkorenmaismeel genoemd dan betekent het dus dat het om een product gaat dat goede stoffen bevat. Staat er als eerste meel of volkoren genoemd dan is ook dat een goed product. Staat er als eerste zetmeel of bloem dan is het een bewerkt product en dat levert weinig tot geen voedingsstoffen. Je voedingspatroon zodanig aanpassen dat je veel meer groente, fruit en bijvoorbeeld aardappelen en rijst eet, kan overigens voorkomen dat je tekorten krijgt of dichtgroeit van de calorierijke glutenvrije producten.

Wat zijn gluten?

Gluten zijn een mengsel van eiwitten, dat van nature voorkomt in bepaalde graansoorten zoals tarwe, rogge, spelt, kamut en gerst. Het is een kleverig goedje dat er voor zorgt dat bakkersproducten als boord, koek en gebak lekker luchtig worden en goed smaken. Wanneer iemand met een glutenovergevoeligheid toch gluten eet, raakt hierdoor het darmslijmvlies beschadigd. Wie stopt met het eten van gluten zal zich vrij snel daarna weer beter voelen. Bij coeliakie is daar meer tijd voor nodig, omdat het darmslijmvlies eerst moet herstellen.