Nachtmerries voorkomen

Een nachtmerrie kan omschreven worden als een beangstigende of enge droom, die zowel bij kinderen als volwassen voor kan komen. Het hebben van een nachtmerrie is niet leuk: je wordt soms zwetend of rillend wakker, huilend of met angst. Ook kan de nachtmerrie nog lange tijd in je geheugen blijven. Een nachtmerrie heeft soms een betekenis. Wie veel last heeft van nachtmerries wil deze liever voorkomen. Hoe doe je dat?

Betekenis van nachtmerries

Met dromen verwerken we de emoties en de gebeurtenis van de dag, van het verleden of van wat ons nog te wachten staat. Nachtmerries zijn dromen die ons angst of schrik aanjagen. Vaak wordt een nachtmerrie beter onthouden dan een normale droom. De betekenis van nachtmerries is niks anders dan die van normale dromen: het verwerken van emoties of gebeurtenissen. Vaak zijn nachtmerries veel heftiger dan onze ware gevoelens en gedachten. En nachtmerrie kan zich meerdere dagen achter elkaar herhalen, soms zelfs maandenlang.

Hoe ontstaan nachtmerries?

De slaap bestaat uit vijf fasen die in totaal ongeveer anderhalf uur duurt. Gedurende de nacht doorlopen we vier tot zes van deze slaapmomenten. De diepere slaap wordt gedurende de nacht steeds korter na elke cyclus. De REM-slaap neemt halverwege de nacht juist meer toe.

1. Tijdens de eerste fase lijkt het soms alsof je plots heel diep valt, waarvan je wakker schrikt. De inslaapfase duurt maar kort: ongeveer drie minuten.
2. De tweede fase is de fase dat je nog makkelijk gewekt wordt door geluiden. Toch is de slaap al iets dieper dan de eerste fase.
3. In de derde fase wordt de slaap nog dieper en daalt het hartritme. De organen gaan ook trager werken en de ademhaling wordt diep en langzaam. Voor buitenstaanders is het nu duidelijk dat je slaapt.
4. De vierde fase wordt ook wel de Slow-Wave-Sleep genoemd. De hersengolven zijn sterk en erg langzaam.
5. De vijfde fase is de REM-slaap. REM staat voor Rapid Eye Movement omdat de ogen hier zeer snel bewegen. Tijdens deze fase zijn de hersengolven kort en erg actief. De hersenen zijn net zo actief bezig als overdag. In deze fase ontstaat ook de droom.

Hoewel een droom soms erg lang lijkt te duren, bedraagt dit slechts tien tot vijftien minuten per keer. Een nachtmerrie lijkt langer te duren omdat deze en diepe indruk achterlaat. Vaak worden we tijdens een nachtmerrie wakker waardoor de droom goed herinnerd kan worden.

Een enge droom is geen voorspelling maar heeft een oorzaak

Vaak wordt er gedacht dat een nachtmerrie een voorspelling is van een gebeurtenis die nog gaat plaatsvinden. Een enge droom ontstaat door een traumatische gebeurtenis, stress, angst, zenuwen of door een voorval dat indruk op ons gemaakt heeft of waar we erg tegenop kijken. Ook is een nachtmerrie vaak uit zijn verband getrokken doordat het groter wordt gemaakt dan het werkelijk is. Nachtmerries geven bovendien diep weggestopte angsten en gevoelens weer.

Een vrouw staat erg onder druk en schreeuwt soms tegen haar kinderen. Ze schaamt zich hiervoor en durft dit met niemand te delen uit angst dat haar kinderen weg worden gehaald. Ze houdt immers erg veel van haar kinderen en weet ook niet waarom ze soms zo uitvliegt tegen ze. Ze heeft regelmatig nachtmerries waarin ze haar kinderen een flink pak rammel geeft waarbij het bloed alle kanten opspat of waarbij haar kinderen zelfs de dood vinden. De nachtmerrie verwoordt de gevoelens van de vrouw die ze overdag heeft: angst dat ze haar kinderen kwijt raakt omdat ze wel eens tegen hun schreeuwt. De nachtmerrie betekent niet dat ze haar kinderen wil doden of pijnigen.

Een jongen van zes is helemaal tevreden met zijn altijd lieve papa. Op een dag laat hij een vaas vallen en zijn papa moppert op hem. Het kind droomt 's nachts dat er een monster op zijn kamer verschijnt die ineens verandert in zijn papa. De droom geeft aan dat het kind toch wel geschrokken is van het gemopper van zijn vader en hij het misschien niet begrijpt.

Waarom doen we rare dingen tijdens een nachtmerrie?

Overdag verwerken onze hersenen alles wat we zien, horen, ruiken, proeven en voelen. Tijdens een droom wordt er geen informatie van buitenaf verwerkt maar alleen informatie vanuit de hersenen. De hersenen moeten het dus doen met beelden uit het geheugen. Dit kunnen beelden zijn uit een film, beelden die we overdag zelf gemaakt hebben (fantasiebeelden) of gevoelens (emoties). De motoriek van het lichaam wordt uitgeschakeld zodat je niet mee gaat bewegen met je droom. Dromen dat je over ene afgrond springt moet dus voorkomen dat je echt ergens overheen springt. Je lichaam sluit de droom dus als het ware op in de hersenen. Tijdens een nachtmerrie of een normale droom denken de hersenen niet doelgericht en logisch, waardoor er soms rare beelden kunnen ontstaan. Ook zit er vaak geen verhaallijn in waardoor een nachtmerrie snel over kan slaan in een andere droom.

Veel last van nachtmerries: akelige dromen voorkómen

Wie veel last heeft van nachtmerries wordt er overdag ook niet vrolijker van. Deze dromen blijven nog lang in het geheugen zitten omdat ze indruk hebben gemaakt. Ook kan er een angst voor slapen ontstaan. De volgende tips kunnen helpen om nachtmerries te verminderen:

• Praat over problemen overdag. Ga nooit slapen met zorgen. Ook kinderen moeten over kleine en grote problemen kunnen praten.
• Probeer ontspannen te gaan slapen. Lees een boek en kijk geen televisie vlak voor het slapen gaan.
• Stimulerende middelen vlak voor het slapen gaan lokken nachtmerries uit. Gebruik geen alcohol, tabak of cafeïne vlak voor het slapen gaan.
• Medicijnen kunnen nachtmerries oproepen. Overleg met je arts wanneer je bepaalde medicijnen neemt en plots last krijgt van nachtmerries.
• Val glimlachend in slaap. Zelfs nep-lachen ontspant de geest.
• Bereidt je voor op een eventuele nachtmerrie. Het is na lang trainen mogelijk een nachtmerrie te manipuleren en om te zetten naar een leuke droom. Vlak voordat je in slaap valt denk je aan datgene wat je wil dromen. Herhaal dit iedere avond weer. Vaak zal het na enige tijd lukken om enge dromen om te buigen naar datgene wat je wil dromen. Niet iedereen is hiertoe in staat.

Schrijf nachtmerries direct na het ontwaken op en bekijk waar ze telkens over gaan. Houd een dagboek bij wat er op een dag gebeurt en wat je voelt, waar je aan denkt of waar je tegenop kijkt en vergelijk dit met je nachtmerries. Vaak zie je een logische verklaring voor de nachtmerries.