Adrenaline in het bloed

Adrenaline is een hormoon en neurotransmitter dat vrijkomt bij een vecht-of vluchtsituatie. Tegenwoordig maken we teveel adrenaline aan door stress of een te grote werkdruk. Het gevolg is overgewicht, burn-out, slapeloosheid en andere klachten. Er zijn mensen die aan adrenaline verslaafd zijn of deze zelf willen opwekken. Adrenaline kan ook nuttig zijn, bijvoorbeeld bij een allergie of een hartstilstand.

Wat is adrenaline?

Adrenaline is een hormoon dat in het lichaam wordt aangemaakt. Adrenaline wordt voornamelijk in de bijnier (het merg) aangemaakt. De bijnieren bevinden zich op de nieren en maken verschillende hormonen aan, waaronder adrenaline. Dit hormoon komt vrij bij inspanning, stress en angst, maar ook bij grote temperatuurverschillen. Daarnaast is adrenaline ook een neurotransmitter en draagt impulsen tussen zenuwcellen over.

Functie van adrenaline

Adrenaline geeft het hart het signaal om sneller te gaan kloppen. Hierdoor zijn we voorbereid om snelle actie/reactie, bijvoorbeeld vechten of vluchten. Adrenaline komt vrij bij pijn maar werkt niet pijnstillend, zoals soms gedacht wordt. Adrenaline remt juist de werking van endorfine, een hormoon dat pijnstillend werkt. Mensen die veel angst of stress hebben, ervaren dan ook veel meer pijn. Het hormoon zorgt ervoor dat we alerter zijn, meer kracht hebben en tot meer in staat zijn dan we denken.

Bloeddruk en bloedsuikerspiegel

Doordat adrenaline het hart sneller laat kloppen, stijgt ook de bloeddruk. Er stroomt meer bloed naar de spieren waardoor deze in staat zijn ongekende krachten te verrichten om te vechten of te vluchten. Ook de bloedsuikerspiegel stijgt: de spieren krijgen meer aanvoer van glucose, een vorm van energie. Mensen die continue veel adrenaline aanmaken hebben dan ook een verhoogde bloeddruk en bloedsuikerspiegel. Op de lange duur kan dit gevaarlijk worden. De cortisolspiegel loopt op in het bloed. Cortisol wordt vooral bij stress aangemaakt om te zorgen dat het verlies van energie wordt gecompenseerd. Cortisol speelt dan ook een belangrijke rol bij de spijsvertering. Ook speelt het een rol bij het inslapen en bij het immuunsysteem. Mensen met een overproductie van adrenaline zullen dan ook de volgende symptomen kunnen krijgen:

• Slapeloosheid
• Verminderde afweer, snel ziek
• Verhoogde bloeddruk (hoofdpijn, oorsuizen, duizeligheid, wazig zien)
• Verhoogde bloedsuikerspiegel (vermoeidheid, vaak moeten plassen, dorst, kramp in benen, slecht zien)
• Burn-out

Hoe langer de adrenaline verhoogd is, hoe meer de klachten zich zullen uiten. In eerste instantie voelt men zich juist lekkerder met een hoog gehalte aan adrenaline, maar met de tijd wordt dit gevoel heel anders.

Mensen met langdurige stress en een verhoogde productie van adrenaline verteren hun voedsel slechter. Calorieën worden hierdoor opgeslagen in de vetcellen. Dit kan leiden tot overgewicht. Het hormoon cortisol is hier verantwoordelijk voor: ten tijde van stress wordt de vetverbranding stil gelegd. Logisch ook, want wie moet vechten of vluchten heeft niks aan een vetverbranding. Aangezien we tegenwoordig niet meer hoeven te vechten of te vluchten, leidt een overproductie van adrenaline en dus ook cortisol tot overgewicht.

Adrenalineverslaving

Het lichaam kan verslaafd raken aan adrenaline. Een verhoogde adrenaline komt voor bij sporters en kan lijden tot een sportverslaving, maar met een adrenalineverslaving wordt bedoeld een verhoogd adrenaline bij mensen die geen fysieke inspanning verrichten. Door adrenaline gaat de persoon zich opgewekt voelen. Wanneer de adrenaline afneemt in het bloed, voelt de persoon zich lusteloos en neerslachtig. Ook kan het zijn dat de persoon dan juist erg druk wordt en niet weet wat hij met zichzelf aan moet. Vaak komt dit voor bij mensen die de adrenaline zelf bewust opwekken. Door omstandigheden op te zoeken als hitte, kou, angst of fysieke inspanning kan de adrenaline zelf opgewekt worden. Ook het beluisteren van 'wilde' muziek kan de adrenaline opwekken.

Dopamine en noradrenaline

Adrenaline wordt nogal eens verward met de volgende twee hormonen:

• Dopamine: geeft een blij en tevreden gevoel. Werkt als neurotransmitter en ook als hormoon. Dopamine kan als voorloper van adrenaline dienen.
• Noradrenaline: wordt vaak verward met adrenaline of wordt als tegenhanger gezien. Noradrenaline is net als adrenaline een neurotransmitter en hormoon. Het komt net als adrenaline vrij bij stress of angst. Het verbetert de stemming. Bij een tekort ontstaat er depressiviteit.

Injectie met adrenaline

In de medische wereld wordt adrenaline wel eens als injectie gebruikt onder de naam epinefrine. Het middel werkt voornamelijk vaatvernauwend en wordt bijvoorbeeld toegediend bij een allergische reactie die levensbedreigend is. Patiënten krijgen dit middel in de vorm van een EpiPen die ze zelf kunnen toedienen, bijvoorbeeld na een wespen-of bijensteek. Ook bij een hartstilstand wordt er soms een dosis adrenaline ingespoten om het hart zo snel mogelijk weer op gang te helpen. De bloedcirculatie komt bij deze patiënten tot drie keer sneller op gang. Toch houden patiënten die behandeld zijn met adrenaline er vaker neurologische schade aan over. Om die reden wordt het gebruik van adrenaline bij een hartstilstand steeds vaker in twijfel getrokken.