Tekort aan adrenaline, symptomen en behandeling

Adrenaline is een hormoon en een neurotransmitter. Het wordt voornamelijk in de bijnieren aangemaakt en komt vrij bij stress en lichamelijke inspanning. Het hormoon maakt ons alert, verhoogt de bloeddruk en versnelt de hartslag. Het is nodig bij een vecht-of vluchtreactie. Soms hebben we teveel adrenaline en veroorzaakt dit depressie of een burn-out. Minder bekend is een tekort of te weinig adrenaline. Hierdoor ontstaan er klachten als een lage bloeddruk, lage bloedsuiker en flauwte. Soms gaat het hier om een erfelijke ziekte.

Wat is adrenaline?

Adrenaline of epinephrine is een hormoon dat in de bijnieren wordt aangemaakt. De bijnieren liggen op de nieren en bestaan uit schors en merg. Juist in het merg wordt het hormoon adrenaline aangemaakt. Daarnaast wordt het ook in sommige zenuwcellen geproduceerd. Adrenaline is niet alleen een hormoon, maar ook een neurotransmitter.


Adrenaline vindt zijn basis in het aminozuur (eiwit) fenylalanine. Dit eiwit vinden we vooral in pinda's, kaas, soja en sesamzaad. Hiervan wordt dopamine gemaakt, een neurotransmitter. Dopamine is de uitgangsstof voor noradrenaline. Hier wordt vervolgens weer adrenaline van gemaakt. Een heel proces!

Wat doet het hormoon?

Adrenaline komt vooral vrij in noodsituaties. Dat is ook waar we het hormoon van kennen. Ook komt het vrij bij stress. Nou zijn stress en noodsituaties met elkaar verbonden, maar tegenwoordig komt stress ook veel voor bij mensen die niet in nood verkeren. Het hormoon adrenaline zorgt ervoor dat de ademhaling en hartslag versneld worden. De concentratie gaat omhoog en de bloeddruk stijgt. De spijsvertering verloopt tijdelijk vertraagd. De pupillen verwijden zich. Daarnaast wordt er glucose vrijgemaakt. Deze glucose zorgt ervoor dat de spieren snel van energie worden voorzien. Het lichaam is klaar om te vechten of te vluchten. Bij langdurige stress wordt vooral cortisol aangemaakt, een hormoon dat ervoor zorgt dat je langdurig op je hoede blijft.

Teveel ervan hebben, kan dat?

Je kan zeker teveel adrenaline aanmaken. Mensen die veel stress ervaren maken continue adrenaline aan. Ook wordt er veel cortisol aangemaakt. Langdurige stress leidt tot overspannenheid. Het lichaam geeft op dat moment aan dat er écht iets mis is. Wanneer men hiermee toch door blijft open, ontstaat er uiteindelijke en burn-out. En dan gaat het pas goed mis. Lichamelijke en geestelijke klachten zijn nu niet meer te ontkennen. Werken is in dit stadium ook niet meer mogelijk. Het lichaam is totaal uitgeput, zowel lichamelijk als geestelijk.

Een tekort aan adrenaline: oorzaken

Minder bekend is te weinig of een tekort aan adrenaline hebben. Dit kan verschillende oorzaken hebben. Opgemerkt moet worden dat een tekort aan adrenaline niet vaak voorkomt, een teveel komt vaker voor.

Soms werken de bijnieren onvoldoende, zoals de ziekte van Addison of een bijnieruitputting. Hierdoor wordt er geen of zeer weinig adrenaline door de bijnieren aangemaakt. Er zal slechts zelden een chronisch tekort van adrenaline ontstaan, omdat ook bepaalde zenuwcellen adrenaline aan kunnen maken. Wel kunnen er klachten ontstaan als gevolg van de verminderde aanmaak.

Een andere oorzaak is dopamine beta hydroxylase deficiëntie. Hierdoor wordt er geen noradrenaline aangemaakt, het hormoon waaruit adrenaline wordt geproduceerd. Het is een autosomaal recessieve erfelijke aandoening die zelden voorkomt.

Symptomen en klachten

Er wordt wel eens gezegd dat te weinig adrenaline voor depressie zorgt. Dit is echter niet waar. Een teveel aan adrenaline zorgt voor depressiviteit. Algemene klachten van te weinig adrenaline zijn vermoeidheid, vooral bij zware inspanning, en soms een verminderde concentratie.

Een lage bloeddruk is een veel voorkomende klacht bij te weinig adrenaline. Adrenaline verhoogt immers de bloeddruk. Bij een lage bloeddruk zien we de volgende symptomen:

• Duizeligheid
• Het zien van sterretjes of zwart voor de ogen
• Flauwvallen
• Vermoeidheid

Deze symptomen van een lage bloeddruk komen voornamelijk voor vlak na het opstaan. Ook na het eten of tijdens een warme periode kan dit eerder optreden.

Het komt vaak voor dat patiënten het koud hebben en maar moeilijk warm worden. Bij baby's is dit vooral goed op te merken. Hun lichaamstemperatuur is te laag. Adrenaline zorgt er ook voor dat warmte wordt afgegeven. Bij te weinig adrenaline kan overtollige warmte niet goed afgevoerd worden.

Een lage bloedsuiker wordt ook wel gezien. Vooral wanneer er een tijdje niet gegeten is, kunnen er klachten optreden. Deze uiten zich in het niet lekker voelen, zweten, rillen en soms bleek zien. Iets eten brengt de bloedsuikerspiegel weer omhoog, waardoor de klachten verdwijnen. Als gevolg van de lage bloedsuiker kan er soms epilepsie optreden.

Bij inspanning of stress verwijden de pupillen zich onder invloed van adrenaline. Bij te weinig adrenaline gebeurt dit niet. Het gevolg is normale pupillen. Het zich is verder wel gewoon. De hartslag is vaak lager dan normaal en gaat ook niet echt omhoog bij inspanning of stress.

Behandeling

In principe wordt adrenaline toegediend bij een hartaanval, een lage bloeddruk en shock. Ook bij astma en een ernstige allergische reactie wordt adrenaline of een chemische verwante stof toegediend.

Bij deze aandoening is het van belang om voldoende te drinken en te eten. Dat houdt de bloeddruk en de bloedsuiker op peil. Door regelmatige beweging kan de aanmaak van adrenaline uitgelokt worden. Zware inspanning kan voor flauwte zorgen. Vaak worden er medicijnen toegediend die de lage bloeddruk moeten reguleren. Ook kan er een medicijn toegediend worden waaruit het lichaam noradrenaline kan aanmaken, en van daaruit weer adrenaline.