ADD: Overeenkomsten en verschillen met ADHD

ADD is niet hetzelfde als ADHD. Vaak wordt verondersteld dat ADD hetzelfde is als ADHD, maar dan alleen zonder het hyperactieve deel. Hoewel ADD wel degelijk overeenkomsten heeft met ADHD zijn er ook veel verschillen. Bij overeenkomstige kenmerken verschilt vaak de manier waarop een ADD-er met deze eigenschappen omgaat van de manier waarop de ADHD-er hiermee omgaat.

Wat is ADD?

ADD staat voor Attention Deficit Disorder. ADD is net als ADHD een concentratiestoornis. Dit wil zeggen dat mensen met ADD een verminderd concentratievermogen hebben ten opzichte van mensen zonder ADD. Er wordt nog steeds onderzoek gedaan naar de oorzaken van ADD. Eén van de vraagstellingen bij dit onderzoek is of het concentratietekort veroorzaakt wordt door een aangeboren tekort aan dopamine in de hersenen.

Wat zijn de kenmerken van deze concentratiestoornis?

Mensen met ADD zullen zich herkennen in de meeste van onderstaande eigenschappen:

1. Niet goed langdurig kunnen concentreren (tenzij in hyperfocus);
2. Bij grote interesse of passie in hyperfocus raken (al het andere vergeten);
3. Snel afgeleid worden;
4. Verslavingsgevoelig zijn;
5. Taken die moeten gebeuren laten wachten tot het laatste moment: er is sprake van zogenaamd uitstelgedrag;
6. Snel verveeld raken of dingen snel saai vinden;
7. Veel gedachten in het hoofd hebben, het hoofd staat nooit stil, last hebben van een vol hoofd;
8. Zeer brede interesse hebben;
9. Vergeetachtig en chaotisch zijn (door een slecht kortetermijngeheugen);
10. Problemen met plannen, geen overzicht kunnen creëren;
11. Een gevoel hebben anders te zijn hetgeen kan leiden tot onzekerheid;
12. (Over)gevoelig voor prikkels van buitenaf;
13. Last hebben van emotionele wisselingen;
14. Zich regelmatig terugtrekken;
15. Rustig en gereserveerd overkomen;
16. Veelvuldig dagdromen of in gedachten afwezig zijn, vaak veroorzaakt door een vol hoofd;
17. Niet veel vrienden hebben;
18. Een trage verwerking van informatie waardoor vaak laat gereageerd wordt.

Wat zijn de overeenkomsten en verschillen tussen ADD en ADHD?

Eigenschappen 1 t/m 13 zullen vaak ook van toepassing zijn op mensen met ADHD. De verschillen zitten er voornamelijk in hoe ADD-ers en ADHD-ers omgaan met deze eigenschappen of hoe ze zich uiten.

Overeenkomst: Niet goed kunnen concentreren, snel afgeleid worden, uitstellen van taken

• ADD: Veel mensen met ADD zijn doorzetters, vaak voorbij hun eigen grenzen. Ze zullen, ondanks de moeite die het ze kost de taak te vervullen, toch proberen te voldoen aan de norm. Het hebben van een burn-out is dan ook een veel voorkomend beeld bij mensen met ADD.
• ADHD: Wanneer het iemand met ADHD niet lukt een taak goed of op tijd te volbrengen zal een ADHD-er sneller opgeven. “Ik kan het toch niet” of “Het lukt me toch niet” zijn dan veelgehoorde zinnen.

Overeenkomst: een hoofd vol gedachtes.

• ADD: Wanneer iemand met ADD een hoofd vol gedachtes heeft uit zich dat vaak in wegdromen of afsluiten van anderen om de gedachtes te verwerken en analyseren. Bovendien blokkeert het volle hoofd vaak het handelen en denken van een ADD-er: hij voelt zich lamgeslagen en er komt weinig meer uit zijn handen.
• ADHD: Iemand met ADHD zal zich bij een vol hoofd eerder druk en hyperactief gaan gedragen om met het volle hoofd om te gaan. Iemand met ADHD gaat handelen zonder er verder nog bij na te denken: hij wordt impulsief.

Overeenkomst: onzekerheid zijn, zich anders voelen.

• ADD: Een ADD-er wordt door zijn onzekerheid vaak aangezet tot het maken van analyses van wat er gebeurt om de onzekerheid te verdringen.
• ADHD: Een ADHD-er verhult deze onzekerheid niet zelden met humor of het maken van grappen.

Overeenkomst: anders reageren en handelen dan anderen.

• ADD: Iemand met ADD reageert vaak laat. Iemand met ADD heeft meer tijd nodig dan iemand zonder ADD om informatie te verwerken en reageert daardoor vaak trager. Ook in handelen is de ADD-er vaak laat. Dit heeft naast de trage informatieverwerking te maken met het feit dat iemand met ADD nog al eens de kat uit de boom kijkt.
• ADHD: Iemand met ADHD is juist impulsief, sneller van reactie dan anderen zonder ADHD. Een ADHD-er zegt en doet vaak zonder er bij na te denken.

Andere verschillen tussen ADD en ADHD:

ADD

• Komt vaker voor bij vrouwen
• Zit vaak stil, dagdroomt, observeert
• Internaliseert emoties, trekt zich terug
• (Te) veel aandacht voor details
• Vaak op de achtergrond

ADHD

• Komt vaker voor bij mannen
• Kan niet goed stil zitten
• Externaliseert emoties, zoekt afleiding bij anderen
• (Te) weinig aandacht voor details
• Vaak op de voorgrond

Tot slot: tussen mensen met ADD bestaan net zoveel verschillen als tussen mensen zonder een concentratiestoornis. Ook de mate van het gedrag veroorzaakt door ADD verschilt per persoon.

Lees verder

• ADD: De kenmerken en ADD in de dagelijkse praktijk
• ADD bij kinderen: omgaan met ADD op school
• ADD bij kinderen: Handreikingen voor leerkracht (en ouder)