Individuele gezondheidszorg en de Wet BIG

Zoals voor veel beroepen gelden ook voor beroepen die te maken hebben met de verzorgende individuele gezondheidszorg allerlei regels. Zo bestaat er een Wet BIG (Wet op de Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg) waarin is vastgelegd welke bevoegdheden de beroepsbeoefenaren hebben met betrekking tot het handelen op het gebied van de individuele gezondheidszorg. Andere hoofdpunten in die wet zijn de bescherming van de titels die gevoerd mogen worden en het verplicht inschrijven van de beroepsbeoefenaren in een speciaal register.

Hoofdpunten Wet BIG

De Wet BIG is in december 1993 in werking getreden en gaat uit van enkele hoofdpunten:

• Zoveel mogelijk personen in staat stellen om zorg te verlenen met een eigen verantwoordelijkheid.
• De kwaliteit te bewaken van de uitoefening van de gezondheidszorg.
• Het behoeden van zorgvragers tegen onzorgvuldig handelen van de zorgverleners.
• Zaken apart regelen daar waar noodzakelijk.

In de wet staat de eigen verantwoordelijkheid centraal. Voorheen werd de zorgverlener meer gezien als verlengstuk van een arts en was de arts verantwoordelijk voor de goede zorg. Door de Wet BIG is de Wet Uitoefening Geneeskunst van Thorbecke uit 1865 komen te vervallen. Met de nieuwe wet hebben alle zorgverleners een duidelijke eigen verantwoordelijkheid gekregen.

Welke handelingen en door wie verrichten

Artikel 36 van de Wet BIG regelt wie bepaalde handelingen mag verrichten en welke handelingen dat zijn. De regelingen gelden naast voor verpleegkundigen vooral voor artsen, tandartsen en verloskundigen. Bij de handelingen wordt onderscheid gemaakt tussen volledig bevoegd om de handelingen te verrichten of bevoegd voor zover het handelingen betreft die worden gerekend tot het gebied van hun professionele deskundigheid. In een schema wordt aangegeven dat artsen bevoegd zijn voor nagenoeg alle handelingen en tandartsen, verloskundigen en verpleegkundigen slechts een beperkt aantal handelingen mogen verrichten uit onderstaan overzicht van handelingen:

• Defibrillatie
• Elektro convulsietherapie
• Electieve cardioversie
• Embryohandelingen
• Endoscopieën
• Geslachtscelhandelingen
• Heelkundige handelingen
• Injecties
• Ioniserende straling
• Katheterisaties
• Narcose
• Puncties
• Radioactieve stoffen
• Recepten schrijven
• Steenvergruizing
• Verloskundige handelingen

Takenpakket verpleegkundigen in individuele gezondheidszorg

Een groot deel van de beroepsbeoefenaren in de individuele gezondheidszorg zijn verpleegkundigen. Het takenpakket van een gediplomeerde verpleegkundige is groot. Tot het takenpakket horen allerlei medische handelingen en dikwijls ook het wassen van de patiënt en het verzorgen van eten en drinken. Tevens heeft een dergelijke gediplomeerde als taak zich bezig te houden met sociale en emotionele problemen van de patiënt. Het werk richt zich daarbij op gehandicapten, herstellenden, kraamvrouwen, ouderen, psychiatrische patiënten en zieken. Veel werk wordt zelfstandig verricht maar ook in samenwerking met artsen, collega’s, familie, ouders en partners die bij de patiënt betrokken zijn.

Beroepsbescherming van acht beroepen en BIG-register

De Wet BIG kent ook regels met betrekking tot beroepsbescherming. Dit geldt voor acht beroepen waarvoor een afgeronde opleiding en registratie in het BIG-register is vereist. Sommige beoefenaren van een beroep mogen dat alleen onder bepaalde voorwaarden. Anderen zijn soms uitgesloten van beroepsbeoefening wat ook in het register staat vermeld. Beschermde beroepen zijn:

• apotheker
• arts
• fysiotherapeut
• gezondheidszorgpsycholoog
• psychotherapeut
• tandarts
• verloskundige
• verpleegkundige

De in het register ingeschrevenen hebben daarmee ook het recht om de beroepsnaam als titel te voeren. Aan niet ingeschrevenen is het verboden die titels te voeren waarmee het dus beschermde titels zijn. Een eventueel geschorste ingeschrevene wordt gelijkgesteld aan een niet ingeschrevene en mag de titel dus ook niet meer voeren.

Geen inschrijving in BIG-register

Soms wordt een inschrijving geweigerd. Redenen daarvoor zijn:
Niet voldoen aan de gestelde opleidingseisen.
Indien de aanvrager wegens lichamelijke of geestelijke toestand onder curatele is gesteld.
Bij rechtelijke ontzetting het betrokken beroep uit te oefenen.
Indien zulks voortvloeit uit een op grond van deze wet jegens de aanvrager genomen maatregel.
Als een beslissing in het buitenland van kracht is waarop de aanvrager zijn recht om het beroep uit te oefenen verloren is.

Lees verder

• Gezondheidsmonitor als uitgangspunt voor gezondheidsbeleid
• Arbocatalogus en veilig en gezond werken