De veiligheid van zonnebrandmiddelen

De zomer is onlosmakelijk verbonden met het gebruik van zonnebrandmiddelen. Niet zonder reden: het gebruik van deze middelen voordat je de zon ingaat beperkt de schadelijke invloeden die UV-straling kan hebben op het lichaam. Toch stellen veel mensen ook vraagtekens bij de veiligheid en effectiviteit van de ingrediënten van zonnebrandcrèmes en zonnebrandlotions.

Twee soorten filters

Zonnebrandmiddelen zijn effectief tegen de schadelijke effecten van de zon, omdat ze ervoor zorgen dat je huid minder wordt blootgesteld aan UV-straling. Er zijn grofweg twee soorten UV-filters die in deze middelen voorkomen. Het eerste type is de fysische filter: zoals de naam al aangeeft, vormen deze filters een laagje op je huid die de straling weerkaatst. Het tweede type is het chemische filter: deze filters trekken in je huid en absorberen hier de straling.

Voorbeelden van veelgebruikte fysische UV-filters zijn:

• Titaniumoxide
• Zinkoxide

Voorbeelden van chemische UV-filters zijn:

• Octylcrylene
• Avobenzone
• Octinoxate
• Octisalate
• Oxybenzone
• Homosalate
• Helioplex
• 4-MBC
• Mexoryl SX and XL
• Tinosorb S and M
• Uvinul T 150
• Uvinul A Plus

Het omstreden oxybenzone

Er is de laatste jaren vooral commotie geweest rondom het gebruik van chemische filters in zonnebescherming. Het gebruik ervan is omstreden omdat de filters in het lichaam dringen en mogelijk schadelijke effecten zouden kunnen hebben. Vooral de chemische filter oxybenzone (of benzaphenone-3) is veel in opspraak geweest: dit middel dringt zeer makkelijk in het lichaam door. Volgens de Environmental Working Group is de stof schadelijk: uit wetenschappelijk onderzoek, waarbij ratten deze stof toegediend kregen, bleek dat blootstelling aan hoge doses oxybenzone de hormoonhuishouding van de dieren kon verstoren. Daarnaast wordt het middel ook in verband gebracht met verstoringen op cellulair niveau; oxidatie van oxybenzone, wat gebeurt onder invloed van zonlicht, kan leiden tot de vorming van radicalen die invloed hebben op het anti-oxydantsysteem van het menselijk lichaam.

Het is echter maar de vraag in hoeverre gebruik van oxybenzone in zonnebescherming ook risico’s voor de mens heeft. De doses waar de ratten in de onderzoeken aan blootgesteld zijn, zijn vele malen hoger dan de hoeveelheid oxybenzone die je in je lichaam krijgt bij het gebruik van zonnebrandcrèmes. Zowel de Europese Commissie als The Scientific Committee on Consumer Products hebben bevestigd dat het gebruik van oxybenzone in zonnebrandcrèmes geen significante risico’s voor de gezondheid met zich meebrengt, irritatie en allergie uitgezonderd.

Hoewel het middel dus veilig bevonden en goedgekeurd is, zijn de uitkomsten van onderzoeken rondom dit middel niet eenduidig. Jetstke Ultee, een bekende onderzoeksarts in cosmetische dermatologie, raadt consumenten dan ook aan om het zekere voor het onzekere te nemen en zonnebrandproducten met oxybenzone in de schappen te laten staan. Het gebruik van fysische filters is volgens haar de beste optie: deze stoffen dringen niet in de huid en zorgen daarnaast ook weinig allergische reacties, wat met chemische filters nog al eens het geval kan zijn. Een bekend nadeel van fysische filters in zonnebrandmiddelen is de alom bekende witte waas die op de huid kan achterblijven.

Nano-technologie

Tegenwoordig wordt er echter meer en meer gebruik gemaakt van nano-technologie om deze witte waas te voorkomen. Dit is behoorlijk omstreden, omdat deze piepkleine deeltjes in je lichaam terecht zouden kunnen komen en daar schade zouden kunnen aanrichten. Onderzoeken lijken aan te wijzen dat deze mogelijke schade beperk is; desalniettemin is het nog redelijk onduidelijk welke effecten nanodeeltjes op de gezondheid kunnen hebben.

Altijd smeren in de zon

De deskundigen zijn het er echter wel allemaal over eens dat verbranden schadelijker is dan de eventuele schadelijke effecten die zonnebescherming met zich mee kan brengen. Het blijft dus belangrijk om je in te smeren als je de zon ingaat, ook als de ingrediënten van je zonnebrand niet perfect zijn! Daarnaast wordt natuurlijk aangeraden om de algemene adviezen wat betreft veilig zonnen op te volgen, dus vermijd de felle middagzon in de zomer en zoek regelmatig de schaduw op.