Honing, de zoete weldoener bij wondgenezing

Honing wordt van oudsher gebruikt bij het behandelen van wonden, brandwonden en huidzweren. Er zijn enorm veel onderzoeken gedaan naar de effectiviteit van honing bij wondgenezing, wat heeft geresulteerd in zeer overtuigend bewijs van de helende eigenschappen van deze zoete vloeistof. Honing bevat ongeveer 40% fructose, 30% glucose, 5% sucrose en 20% water. Het bevat ook verscheidene aminozuren, antioxidanten, vitaminen, mineralen en glucoseoxidase (produceert waterstofperoxide en gluconzuur en geeft de honing een zure pH van 3,2-4,5).

Helende eigenschappen van honing

Honing staat al lang gedocumenteerd met helende eigenschappen. Honing en suikerpasta werden geassocieerd met de genezing van diepe wonden, vrijwel zonder littekens achter te laten. Vermeld wordt dat wonden die behandeld werden met een topische applicatie van honing minder oedeem vertoonden, minder necrose, een betere wondcontractie en verbeterde epithelisatie (vorming van epitheelcellen, bijvoorbeeld tijdens de wondgenezing), terwijl het de vorming van granulatieweefsel ook bevordert. Honing stimuleert de groei van weefsel, synthese van collageen en de ontwikkeling van nieuwe bloedvaten in de wonden.

Snellere genezing

Biomedisch onderzoek verklaart waarom honing zulke goede resultaten produceert. Zo zorgt honing, wanneer het wordt gebruikt als een dressing op wonden, voor een vochtige genezende omgeving, roeit het de infectie snel uit, ontgeurt en vermindert de ontsteking, oedeem en uitzweten. Ook verhoogt deze goudkleurige vloeistof de snelheid van genezing door stimulatie van angiogenese, granulatie en epithelisatie, waardoor huidtransplantatie overbodig wordt en uitstekende cosmetische resultaten worden verkregen.

Honing en diabetes

In 2004 liepen bijna 11 miljoen mensen wereldwijd zodanige brandwonden op, dat ze medische hulp nodig hadden. De Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO) bracht in april 2014 een fact sheet uit, waarin ze aangaf dat in India elk jaar ruim één miljoen mensen ernstige en minder ernstige brandwonden oplopen. Voorts blijkt uit een in 2010 uitgebracht artikel in de US National Library of Medicine dat in de Verenigde Staten naar schatting 6.5 miljoen medische zorg krijgt vanwege chronische huidzweren veroorzaakt door druk, veneuze stasis of diabetes mellitus. Aangezien diabetes een belangrijke impact heeft op de wondgenezing en volgens de World Health Organization (WHO) in 2016 meer dan 400 miljoen mensen wereldwijd lijden aan diabetes, zou honing ook bij de wondverzorging als gevolg van diabetes een niet te onderschatten rol kunnen vervullen.

Diabetische voetwonden

The Scientific World Journal publiceerde op 5 april 2011 het onderzoek Honey for Wound Healing, Ulcers, and Burns; Data Supporting Its Use in Clinical Practice, waarin het effect van honing op wonden is beschreven. Zo bleek uit een onderzoek in Egypte, waarbij 30 personen met geïnfecteerde diabetische voetwonden werden behandeld met klaverhoning, dat volledige genezing plaatsvond bij maar liefst 43,3% van de zweren. Verder namen bij 43,3% van de patiënten de zweren in omvang af en werd een gezonde granulatie waargenomen. De honingdressing werd toegepast op de wonden gedurende drie maanden totdat genezing plaatsvond. Dit onderzoek werd verricht door Noori S. Al-Waili, Khelod Salom and Ahmad A. Al-Ghamdi, Al-Waili`s Foundation for Sciences, Chronic Wound Management and Hyperbaric Medicine, Life Support Technology Group, New York, U.S.A. en Bee Research Chair, King Saud University, Riyadh, K.S.A. Volgens de onderzoekers is commerciële klaverhoning een klinische en kosteneffectieve oplossing voor diabetische wonden in ontwikkelingslanden.

Geen microbiële resistentie tegen honing

Microbiële resistentie tegen honing is nooit gemeld, waardoor het een veelbelovend topisch antimicrobieel middel is tegen infectie van antibioticaresistente bacteriën (onder andere de MDR S. maltophilia) en bij de behandeling van chronische wonden en infecties die niet reageren op antibiotica. Honing wordt dus gebruikt als een laatste redmiddel of medicatie. In dit kader is de Manuka honing uitgebreid onderzocht en zijn antibacterieel potentieel is wereldwijd bekend.

Tualang honing tegen maaginfecties

Ook de potentie van andere honingsoorten, zoals de Tualang honing, tegen micro-organismen suggereert haar potentieel om te worden gebruikt als alternatief therapeutisch middel bij bepaalde medische aandoeningen, met name wondinfectie. De groei van bacteriële species die maaginfecties veroorzaken, zoals S. typhi, S. flexneri en E. coli, worden geremd door lage concentraties Tualang honing. De Tualang honing blijkt zeer effectief tegen E. coli, S. typhi en S. pyogenes en kan bij orale inname in zuivere, onverdunde vorm het herstel van dergelijke infecties versnellen. Honing is voorts effectief als vervanging voor glucose in orale dehydratatiemiddelen en de antibacteriële activiteit verkort de duur van bacteriële diarree.

Clostridium botulinum

Overigens kan de Clostridium botulinum overleven in honing en dus bestaat het risico van botulisme en gangreen, reden waarom bepleit wordt de honing te steriliseren middels gammastraling. De Clostridium botulinum is een bacterie die ernstige voedselvergiftiging kan veroorzaken. Het is daarom belangrijk om bij wondbehandeling medische honing te gebruiken en zodoende geen bacteriële vervuiling te riskeren..

Bewezen toepassingen bij wondgenezing

Volgens de hierboven genoemde editie van Scientific World Journal werd in Thailand het nut van honing als alternatief middel bij abdominale wonden onderzocht. Vijftien patiënten bij wie de wonden na een keizersnede niet goed genazen, werden behandeld met een toepassing van honing in plaats van het traditionele wondverband. Binnen 2 weken werd een uitstekend resultaat behaald en in alle gevallen vond volledige genezing plaats. In Israël kregen negen baby's met grote, open, geïnfecteerde wonden die niet genazen met de conventionele behandeling, een behandeling met honing. Alle zuigelingen toonden na vijf dagen een duidelijk klinische verbetering, nadat zij twee keer per dag 5 tot 10 ml honing als wondbehandeling kregen.

Wonden van diverse aard

In Nigeria werden 59 patiënten met wonden en zweren, waarvan de meeste maar niet genazen middels de conventionele methode, behandeld met onverwerkte honing. Een opmerkelijke verbetering vond plaats in maar liefst 58 gevallen. In Frankrijk kregen 40 patiënten een plaatselijke toepassing van honing voor wonden van diverse aard: chirurgische, toevallige, infectieuze, trofische en brandwonden. Van de 33 patiënten die alleen behandeld werden met een honing dressing genazen 29 patiënten met succes. Het bleek dat honing de grenzen van de wonden snel en mooi had gereinigd.