Verpleegkunde: communiceren via SBARR/SBAR-methode

Door middel van de in Amerika ontwikkelde SBARR of SBAR-methode kunnen zorgprofessionals gestructureerd en eenduidig met elkaar communiceren over een mogelijk, bedreigende situatie. Deze makkelijk te onthouden methode is van belang om snel maar toch correct te communiceren, zodat de gewenste zorg tijdig gegeven kan worden. Belangrijk doel van de methode is dat de instabiele situatie waarin de patiënt zich bevindt niet ontspoort en de patiënt zo geen schade oploopt.

Inhoud

• Ontstaan van SBARR/SBAR-methode
• Belang en voordelen van SBARR
• SBARR in Nederland
• Betekenis SBARR
• Gebruik van de SBARR-methode in een voorbeeld
• Gebruik klinisch redeneren

Ontstaan van SBARR/SBAR-methode

In de Verenigde Staten ontstond in ziekenhuizen in de jaren 90 een behoefte om een eenduidige manier van communiceren in acute of bedreigende situaties te ontwikkelen. Zo een methode bleek vooral gewenst tijdens communicatie tussen zorgverleners (bijvoorbeeld tussen verpleegkundigen en artsen). De SBAR-methode werd ontwikkeld en kwam in gebruik. Vanaf 2007 werd de methode naar het Nederlands vertaald (met een uitbreiding tot SBARR) en kwam de tool steeds meer in gebruik in Nederlandse ziekenhuizen.

Belang en voordelen van SBARR

Wanneer er slecht en niet consequent gecommuniceerd wordt tussen zorgverleners kan dat helaas leiden tot schadelijke en risicovolle situaties. De SBARR-methode is zo ontwikkeld dat de methode makkelijk te onthouden en concreet is om zo gestructureerd mogelijk over de situatie te communiceren. De methode is een handvat voor eenduidige communicatie.

SBARR in Nederland

In Nederland wordt in veel ziekenhuizen, maar ook in andere zorginstellingen, gewerkt met de SBARR-methode. Vooral verpleegkundigen en artsen, maar ook andere zorgprofessionals zijn getraind in het gebruiken van de methode. Tijdens het klinisch redeneren wordt ook gebruik gemaakt van de SBARR-methode.

Betekenis SBARR

SBAR staat voor:

• Situation (situatie)
• Background (achtergrond)
• Assesment (beoordeling)
• Reccommendation (aanbeveling)

In veel gevallen is SBAR uitgebreid tot SBARR, waarbij de tweede letter R staat voor: 'Repeat' (herhaal).

Gebruik van de SBARR-methode in een voorbeeld

Voor het aanspreken of bellen van de andere zorgverlener waarmee gecommuniceerd gaat worden, zorgt de zorgverlener ervoor dat hij/zij goed voorbereid het gesprek in gaat. Zorg voor het verzamelen van patiënt- en situatiegegevens (naam en geboortedatum van de patiënt, laatst gemeten vitale functies, gebruikte medicatie, eventueel laboratoriumwaarden).

Tijdens het gesprek wordt de SBARR-methode gebruikt. Onderstaande situatie is slechts een voorbeeld. Iedere situatie waarover gecommuniceerd wordt is anders en behoeft andere informatie.

• Situation: Hoe is de situatie waarover je belt? Wat is jouw relatie tot de patiënt? Vertel kort iets over het probleem. Bijvoorbeeld: 'Ik ben de verpleegkundige van patiënt ... en ik maak mij zorgen om ...'.
• Background: De opnamediagnose, lijst van medicatie, allergieën, laboratoriumuitslagen, vitale functies, eventuele voorgeschiedenis. Bijvoorbeeld: 'De patiënt is opgenomen met ... en gebruikt momenteel ... . Verder heeft patiënt in de voorgeschiedenis een CVA gehad, met hemiparese links als restklacht.'.
• Assessment: Wat is de eigen beoordeling over de situatie? Wat denk je zelf wat er aan de hand zou kunnen zijn? Bijvoorbeeld: 'Het probleem zou cardiaal kunnen zijn, maar ik weet het niet zeker.'
• Reccommendation: Wat is de aanbeveling van jou? Wat wil je dat er gaat gebeuren? Wil je dat de arts komt? Moet er medicatie gewijzigd worden? Bijvoorbeeld: 'Ik denk dat je binnen nu en 30 minuten langs moet komen om de patiënt zelf te beoordelen.'
• Repeat: Herhaal het antwoord van de zorgverlener nog eens om zo eventuele fouten te kunnen opsporen. Bijvoorbeeld: 'Dus als ik het goed begrijp, wil je dat ik een hartfilmpje maak en kom je daarna binnen 30 minuten bij de patiënt langs?'

Gebruik klinisch redeneren

Het moge duidelijk zijn dat het juist gebruiken van de SBARR-methode medische kennis vraagt van beide deelnemers aan het gesprek. Van belang is hierbij de methode klinisch redeneren. De SBARR-methode wordt ook gebruikt in verscheidene werkvelden in de zorg als onderdeel van een verpleegdossier. Het dient dan als methode van verslaglegging in de rapportage.