Diabetes: insulinesoorten en gebruik

Patiënten die lijden aan diabetes mellitus, zijn soms aangewezen op het gebruik van insuline. Insuline is een hormoon dat normaal gesproken in de alvleesklier wordt aangemaakt. Maar bij patiënten met diabetes is deze functie van de klier verstoord. De alvleesklier maakt bij hen te weinig of geen insuline aan om het lichaam goed te kunnen bedienen.

Inhoud

• Diabetes Mellitus en insuline
• Symptomen bij diabetes
• Medicatie bij diabetes
• Gebruik insuline
• Soorten insuline
• Injecteren van insuline

Diabetes Mellitus en insuline

Wanneer de suikerspiegel in het bloed te hoog wordt, bijvoorbeeld na een maaltijd, maakt de alvleesklier normaliter het hormoon insuline aan. Insuline zorgt ervoor dat de glucose in het bloed op de juiste manier behandeld wordt, de suikerspiegel normaliseert hierdoor weer. Op deze manier houdt het gezonde lichaam de bloedsuikerspiegel optimaal. Patiënten die met diabetes (in de volksmond ook wel suikerziekte genoemd) zijn gediagnosticeerd, hebben een verstoring in de aanmaak van insuline. Als gevolg daarvan wordt de glucosespiegel in het bloed te hoog. Dat heeft nadelige gevolgen en moet voorkomen worden met het extra injecteren van insuline.

Symptomen bij diabetes

Bij de volgende klachten is het goed om aan diabetes te denken. Vaak plassen, veel dorst, wazig zien, slaperigheid en een droge tong. Een bezoek aan de huisarts is dan aan te raden. Misschien hebt u een te hoge bloedsuiker (hyperglycemie). Door middel van een kleine vingerprik is de glucosespiegel van het bloed te bepalen. De dokter kan u diagnosticeren of doorverwijzen naar een diabetesverpleegkundige of internist.

Medicatie bij diabetes

Nieuw gediagnosticeerde patiënten worden in de regel eerst geadviseerd hun levensstijl aan te passen: gezonder eten en meer beweging. Dit kan ervoor zorgen dat medicatie niet nodig is of dat een mindere mate aan medicatie nodig is. Als tweede stap wordt gestart met medicijnen in de vorm van tabletten: bijvoorbeeld metformine, gliclazide, glimepiride. Deze tabletten zorgen voor een lagere bloedsuikerspiegel. Wanneer deze medicatie niet afdoende is, zal de arts overgaan tot het voorschrijven van insuline.

Gebruik insuline

Wanneer de diabetespatiënt over moet gaan op insuline spuiten wordt meestal gekozen voor 1 of 2 injecties per dag met middellang tot lang werkende insuline, of een mix insuline bij 2 maal daags injecteren. Vaker op een dag insuline spuiten betekent soms 3, meestal 4 injecties per dag. Bij iedere maaltijd wordt in dat geval kort- of snelwerkende insuline gespoten, in combinatie met 1 maal daags middellang- of langwerkende insuline.

Soorten insuline

Alle soorten insuline zijn te verdelen in een aantal groepen:

• (ultra)snelwerkende insuline: werkt vanaf 10 minuten tot 5 uur lang.
• kortwerkende insuline: werkt vanaf 20 minuten tot 8 uur lang.
• mengsels/mix met kort/middel/langwerkende insuline: werkt vanaf 20 minuten tot 16 uur lang.
• middellangwerkende insuline: werkt vanaf 30 minuten tot 16 uur lang.
• langwerkende insuline: werkt vanaf 30 minuten tot 24 uur lang.
• ultralangwerkende insuline: werkt tot 40 uur lang.

Veelgebruikte insulines die in Nederland voorgeschreven worden zijn:

Injecteren van insuline

Insulinepen klaarmaken

Het injecteren van insuline is voor veel diabeten dagelijkse kost. Zij gebruiken daarvoor een zogenaamde insulinepen. Hiermee wordt het aantal eenheden dat gespoten moet worden ingesteld. Dat kan door middel van het 'opdraaien' van de pen. Het naaldje, dat voor iedere injectie vernieuwd dient te worden' kan nu op de pen worden gedraaid. De meeste patiënten wordt geleerd dat er 1 of 2 eenheden 'weggespoten' worden. Dat wil zeggen dat er 2 eenheden opgedraaid worden en nu in de lucht of boven de wasbak gespoten kan worden. Dit wordt gedaan om er zeker van te zijn dat het naaldje doorgankelijk is.

Troebele vloeistof

Sommige insulines zijn troebel. Er kan niet doorheen gekeken worden en ze zijn dus niet transparant. Dat is meestal het geval met zogenaamde 'mix'-insulines (bijvoorbeeld novomix). In dat geval moet de vloeistof eerst gemend worden, voordat deze geïnjecteerd wordt. Dat wordt gedaan door de pen rustig 10 seconden lang heen en weer te zwenken, totdat de vloeistof gelijkmatig wit is.

Schone, onbeschadigde huid

Het volgende punt is de huid waar in gespoten gaat worden. Het is belangrijk dat de huid schoon en droog is. Desinfecteren is echter niet nodig. Op de injectieplaats mag er geen littekenweefsel zijn. Het is belangrijk om dus eerst te voelen of de huid op de plaats waar gespoten gaat worden niet verhard is. Littekenweefsel bemoeilijkt namelijk de opname van de injectievloeistof.

Spuittechniek

De insuline-injectie wordt subcutaan gespoten. Dat wil zeggen dat het korte naaldje de inhoud van de pen onderhuids moet injecteren. Dat gebeurt meestal loodrecht op de huid en met het vastpakken van een huidplooi. Bij erg vermagerde of slanke patiënten met weinig onderhuids vetweefsel wordt in overleg met de specialist besloten om schuin in te spuiten. De insulinepen wordt dus meestal loodrecht geïnjecteerd. De pen kan nu rustig ingedrukt worden, totdat alle eenheden zijn geïnjecteerd. Wacht 10 seconden met het verwijderen van de pen om teruglekken van de vloeistof te voorkomen. De pen wordt terug genomen. De naald wordt van de pen verwijderd en volgens afspraak weggegooid (meestal in een naaldencontainer).