Wat is vaginisme?

Geslachtsgemeenschap lijkt een vanzelfsprekend iets. Toch hebben behoorlijk wat vrouwen problemen met vrijpartijen. Zij spannen hun bekkenbodemspieren ongewild aan wanneer iets hun vagina nadert. Dit wordt vaginisme genoemd.

Wat is vaginisme?

Vrouwen met vaginisme spannen onwillekeurig de bekkenbodemspieren aan wanneer iets de vagina nadert. Deze bekkenbodemspieren kunnen zo strak aangespannen zijn dat het lijkt alsof er niets meer de vagina in kan. Dit aanspannen gebeurt regelmatig al voordat er iets in de vagina wordt ingebracht. Zelfs enkel de gedachte aan penetratie kan al een vaginistische reactie opwekken. Officieel reageert een vrouw pas vaginistisch wanneer ze systematisch bij elke aanraking of nadering onwillekeurig de bekkenbodemspieren aanspant. Vaak wordt de vaginistische reactie veroorzaakt door een eerder aangeleerd reflex. Men belandt vrijwel altijd in een vicieuze cirkel waar lastig uit te komen is.

Oorzaken van vaginisme

Er zijn verschillende oorzaken mogelijk voor vaginisme.

Psychische oorzaken

Deze oorzaak komt het vaakst voor. De vaginistische reactie is dan het resultaat van angst of pijn. Deze angst kan voortkomen uit een trauma maar ook uit een pijnlijke medische ingreep. Ook onbewuste angsten voor bijvoorbeeld zwangerschap, SOA's of de reactie van ouders en dergelijke kan leiden tot vaginisme.

Relationele oorzaken

Je lichaam kan zichzelf beschermen tegen een partner in een ongezonde relatie. De vaginistische reactie kan ook voortkomen uit de reactie van de partner op het vaginisme.

Lichamelijke oorzaken

Soms heeft vaginisme een lichamelijke oorzaak. De ingang van de vagina kan bijvoorbeeld te nauw zijn, of er kan een ontsteking in de vagina zitten.

Soorten van vaginisme

De aanspanning van de bekkenbodemspieren staat centraal, maar onderling zijn er nog enkele verschillen in vaginisme.

Apareunie

Hierbij reageert de vrouw alleen vaginistisch bij een direct seksuele benadering. Voor hun eigen vingers en die van hun partner spannen zij niet. Alleen geslachtsgemeenschap lukt niet, verder is de vagina wel toegankelijk.

Compleet vaginisme

Hiervan is sprake wanneer de vrouw vaginistisch reageert op alle benaderingen, ook tampons.

Situatief vaginisme

Hierbij reageert de vrouw vaginistisch op bepaalde momenten en op andere momenten weer niet. Bijvoorbeeld met de ene partner wel, met de ander niet. Soms verandert dit zelfs over tijd met dezelfde partner.

Primair en secundair vaginisme

Bij primair vaginisme is geslachtsgemeenschap nooit mogelijk geweest, bij secundair vaginisme wel.

Hoeveel en bij wie komt het voor?

• Uit onderzoek van de Nijmeegse Wetenschapswinkel blijkt dat er in Nederland ongeveer 150.000 vrouwen met vaginisme wonen
• Wanneer men hulp zoekt is ongeveer 80% uiteindelijk in staat op een prettige manier geslachtsgemeenschap te hebben
• Ongeveer 5 tot 10% van de vrouwen die naar de huisarts stapt met seksuele problemen krijgt de diagnose vaginisme
• Zo'n 30% van de vrouwen die vaginistisch reageert heeft ooit te maken gehad met seksueel geweld

Behandeling van vaginisme

Bij de behandeling staan twee aspecten centraal: de dieperliggende oorzaken van de vaginistische reactie en het leren ontspannen van de bekkenbodemspieren. Alle oefeningen gaan stapsgewijs, niets wordt overhaast. Daarnaast voert men gesprekken met een seksuologe/psychologe om de diepergelegen oorzaken boven water te krijgen zodat de behandeling optimaal aangepast kan worden aan de vrouw.

Vaginisme en kinderwens

Vrouwen die vaginistisch reageren kunnen hun kinderwens vervullen. Men kan het sperma bijvoorbeeld zelf inbrengen met de vingers op dit met behulp van een pipetje doen. Voor de bevalling kan men een keizersnede of ruggeprik overwegen. Erg belangrijk is dat je een gynaecoloog zoekt die je vertrouwt.