Gezonde en gestoorde levensdrift, oorzaken en uitingswijzen
Levensdrift is een aangeboren drift om te willen leven. De omgeving heeft sterke invloed om de levensdrift te versterken of te verzwakken. Een gezonde levensdrift gaat samen met een positief zelfbeeld. Door aangeboren of verworven breindefecten kan de levensdrift ernstig verstoord zijn geraakt. Mensen met een te sterke levensdrift kunnen anderen beschadigen. Bij een te zwakke levensdrift kan men zichzelf beschadigen.
Levensdrift
Ieder normaal mens heeft een
aangeboren levensdrift. Ook dieren hebben het. Zelfs het kleinste dier doet pogingen als het in het nauw komt om het vege lijf te redden. Afwijkingen in het brein kunnen de oorzaak zijn dat mensen levensdrift verliezen. Levensdrift kan zelfs overgaan in
doodsdrift wat kan leiden tot suïcide.
Levensdriften zijn te onderscheiden in:
gezonde en
gestoorde levensdrift.
Gezonde levensdrift en zelfbeeld
Mensen hebben de eigenschap om zich sociaal op te stellen om gevoel van waardering, op welke wijze dan ook, te krijgen. Een ouder zal zijn kind zodanig verzorgen dat het goede gevoelens geeft. We zien dat ook bij dieren. Jongen worden zo verzorgd dat de ouder dat als prettig ervaart. Het is aangeboren, men zegt wel: het zit in de genen.
Eigenbelang, in de zin van het krijgen van prettige gevoelens, speelt hierbij een cruciale rol.
'Wie goed doet goed ontmoet'
77 proefpersonen tussen de 18 en 44 hielden twee weken lang een dagboek bij. Ze beschreven hierin hun humeur, stressvolle activiteiten en goede daden. Het waren daden als: de deur openhouden voor een ander of iemand de weg wijzen op straat.' Het hulpvaardig gedrag bleek hun humeur positief te beïnvloeden, ondanks de hoeveelheid stress waarmee ze te maken hadden. (onderzoek door psychiater Emily Ansell van de Universiteit van Yale, 2015)1
Zelfbeeld
Levensdrift wordt versterkt door het zelfbeeld. Hoe
positiever het zelfbeeld des te groter de levensdrift. Hierbij spelen hersenstofjes zoals
dopamine en
serotonine een belangrijke rol. Dopamine wordt aangemaakt bij beloning. Serotonine bepaalt je humeur, stemming wat o.a. te maken heeft met je lichamelijke gesteldheid.
2
Zelfbeeld en dopamineniveau worden sterk bepaald door je omgeving. Je ervaart prettige gevoelens als je wordt
geaccepteerd en/of
beloond dat kan bijvoorbeeld als je:
- mensen, die hulp nodig hebben, helpt
- financiële of materiële schenkingen doet
- anderen redt uit benarde situaties
- liefde ontvangt van anderen (partner, kinderen)
- een gesteld doel bereikt
Uit een overzichtsstudie van onderzoekers aan Arizona State University bleek dat de sterftekans bij ouderen die vrijwilligerswerk doen gemiddeld 24 procent lager is dan bij leeftijdgenoten die zich niet voor anderen inzetten.3
Gestoorde levensdrift, oorzaken en uitingswijzen
Een gestoorde levensdrift kan verschillende oorzaken hebben en zich op verschillende wijzen uiten.
Oorzaken
Door stoornissen in bepaalde hersengebieden kunnen persoonlijkheidsstoornissen ontstaan die sterke invloed hebben op de levensdrift. Oorzaken kunnen zijn:
aangeboren (breindefecten) of
verworven (ongeluk, ziekte, opvoeding, pesten, stress, trauma)
Als de stress teveel wordt
Een ouder laat zijn kind als straf urenlang op het balkon in de kou staan4
Een ouder kan dusdanig door een kind worden gefrustreerd dat de spanning te hoog wordt. Het antistressstofje cortisol kan het adrenalineniveau niet meer onder controle houden waardoor bij de ouder agressiviteit of vluchtgedrag kan ontstaan.
5) We zien dit bij ouders die hun kind wat aandoen of hun kind ergens achterlaten. Soms kan een ouder zo radeloos zijn dat deze zich, al dan niet samen met het kind, van het leven berooft.
Uitingswijzen
Bij een gestoorde levensdrift kan onderscheid worden gemaakt in een
te sterke levensdrift of
te zwakke levensdrift.
Te sterke levensdrift
Een te sterke levensdrift kan leiden tot het beschadigen van anderen. Het komt voor bij mensen met psychopathische gedragskenmerken. Ze kenmerken zich door een agressief karakter waarbij ze ten koste van anderen hun eigen zelfbeeld
versterken of willen handhaven. In het brein kunnen zich processen afspelen waardoor ze dwangmatig of ongecontroleerd handelen.
6 Bijvoorbeeld bij
psychopaten die er genoegen in scheppen anderen pijn te doen of te vermoorden. Ook mensen met
narcistische kenmerken die sterk egoïstisch zijn ingesteld kunnen hiertoe worden gerekend.
Te zwakke levensdrift
Een te zwakke levensdrift kan leiden tot depressiviteit. Erfelijke factoren, gezondheidsproblemen, niet geaccepteerd worden (pesten), mislukken, financiële problemen e.d. kunnen oorzaken zijn. De doodsdrift kan gaan overheersen. Lusteloosheid, eenzaamheid, maar ook zelfbeschadigingen (automutilatie) en suïcide kunnen het gevolg zijn.
Slot
Een sterke of zwakke levensdrift hangt samen met aanleg en omgeving. De levensdrift kan worden versterkt door het zelfbeeld te versterken. Dat kan door zich in te zetten voor anderen. Defecten in de hersenen door aanleg of verkregen door stress, ziekte, ongeluk, negatieve omgeving kunnen destructief werken.