Schildklier - Te snelle werking (hyperthyreoïdie)
Een te snel werkende schildklier is een schildklieraandoening, die vele verschillende of uiteenlopende klachten kan geven. Schildklierproblemen of schildklierstoornissen hebben een grote impact op iemands leven en functioneren. De schildklier is weliswaar een klein orgaan, maar heeft een grote invloed op het lichaam. De schildklier geeft een hormoon af dat het tempo bepaalt van vele lichaamsprocessen. Als de schildklier te snel werkt dan wel te veel schildklierhormoon maakt, spreekt men van hyperthyreoïdie.Schildklier en hormoonstoornis
De schildklier wordt door de hypofyse aangezet tot de aanmaak en afgifte van de schildklierhormonen door middel van het schildklier stimulerend hormoon TSH (throid stimulating hormone). De schildklier heeft jodium nodig voor de productie van het schildklierhormoon (dat uit het bloed gehaald wordt). T4 is het schildklierhormoon, hetgeen in de lever wordt omgezet in T3. Als de schildklier normaal werkt, wordt er precies voldoende T4 hormoon gemaakt en in T3 omgezet.Te snel werkende schildklier
Bij een te snel werkende schildklier is er sprake van een effect op de hypofyse. Bij een te snelle werking of anders geformuleerd: als de schildklier te veel schildklierhormoon maakt, wordt de afgifte van TSH uit de hypofyse onderdrukt. Bij een te trage werking van de schildklier is dit andersom.Hyperthyreoidie: (te) snelle werking schildklier
Hyperthyreoïdie is de officiële benaming voor een te snel werkende schildklier; er is dan sprake van een te veel aan schildklierhormonen. Er zijn verschillende vormen van hyperthyreoïdie. Hyperthyreoïdie is dus een ziekte ten gevolge van een te grote hoeveelheid schildklierhormoon. Het is mogelijk dat dit het gevolg is van inname van schildklierhormoontabletten, maar over het algemeen is dit het gevolg van een te actieve schildklier. Dit probleem kan ontstaan doordat iemand antistoffen tegen de eigen schildklier vormt, die aangrijpen op de receptoren die de schildklier stimuleren tot een hogere hormoonproductie. Hierdoor ontstaat een ontsteking van de schildklier met als gevolg een te hoge hormoonafscheiding. Ook kan bv. de ziekte van Grave, Basedow, struma, krop de oorzaak zijn (zie hieronder). De genoemde schildklieraandoeningen vertonen gedeeltelijk een overlappend beeld.Oorzaken snel werkende schildklier
Een te snel werkende schildklier komt het meeste voor bij vrouwen van tussen de 25 en 50 jaar. Een te snel werkende schildklier kan, zoals gezegd, verschillende oorzaken hebben. Een te snelle werking van de schildklier komt in verschillende varianten voor.Ziekte van Graves (Basedow)
Een auto-immuunziekte. Dit is een afwijking van het afweersysteem, die vrij plotseling kan optreden (en overwegend bij jongeren voorkomt). De afweercellen vallen het eigen lichaam i.c. de schildklier aan. De reden waarom deze ziekte ontstaat, is vooralsnog niet bekend. Er is bij deze ziekte sprake van zwelling van de schildklier struma, uitpuilende ogen (exoftalmus) en een te snelle hartslag (tachycardie). Dit geheel samen wordt de Merseburger trias (woonplaats van Basedow) genoemd.
Ziekte van Plummer
Een schildklieraandoening waarbij de schildklier te groot wordt (struma, krop, goiter) en dientengevolge te veel schildklierhormoon aanmaakt.
Toxisch adenoom
Een (goedaardige) knobbel in de schildklier, waardoor er een te snelle schildklierwerking ontstaat.
Schildklier - Symptomen bij een te snelle werking
De schildklierhormonen (thyroxine en tri-joodthyronine) regelen de intensiteit van de stofwisseling. Bij teveel aan schildklierhormonen zal de stofwisseling (te heftig) worden aangespoord. Bij een te snel werkende schildklier kunnen er verschillende verschijnselen optreden, mede afhankelijk van de oorzaak, maar ook omdat deze aandoening zich niet bij iedereen op gelijke wijze manifesteert.Hyperthyreoïdie
De - mogelijke - symptomen kunnen onder andere zijn:
- Gewichtsafname, vermagering bij goede eetlust.
- Vermoeidheid.
- Nervositeit.
- Gejaagdheid.
- Snel geïrriteerd.
- Kortademigheid.
- Snel zweten.
- Snelle hartslag (ca. >100 p.m. in rusttoestand) (tachycardie)
- Onregelmatige hartkloppingen, hartritmestoornis (boezemfibrilleren)
- Hogere ochtendtemperatuur (> 36.8)
- Warmte-intolerantie.
- Warme (vaak vochtige) huid.
- Dunnere huid.
- Spierzwakte, spierslapte.
- Spiertrillingen (tremoren) in vingers bij gestrekte hand.
- Diarree (darmklachten, meer darmperistaltiek)
- Soms oogklachten.
- Ogen groter dan normaal dan wel opengesperde, bolle, uitpuilende ogen (exoftalmus)
- Moeite om oogleden te sluiten* (* meestal bij ziekte van Graves, struma)
- Struma (krop of goiter): vergroting van de schildklier.
- Ontregelde menstruele cyclus.
- In verder gevorderd stadium: vaak en veel overgeven, snel uitgeput en
- verandering van ooglenssterkte/cilinder of scheeftrekken oog (scheelheid).
Snelle schildklierwerking: Diagnose en behandeling
Diagnose te snelle schildklierwerkingDe diagnose wordt gesteld met behulp van een bloedonderzoek. In het bloed is de hoeveelheid TSH (het regulerende hypofysehormoon) terug te vinden. Door middel van bloedonderzoek kan dus worden vastgesteld of de schildklier te snel (of te traag werkt). Een verlaagde hoeveelheid TSH wijst op een teveel aan schildklierhormoon dan wel een te snelle werking van de schildklier. Door meting van het hormoon TSH kan worden nagegaan of de hyperthyreoïdie primair of secundair is - in het eerste geval is de TSH zeer laag, in het tweede geval hoog. En verder is een beeld van T4 en T3 een belangrijke factor. Een bepaling van het actieve schildklierhormoon T3 en/of de voorfase daarvan (T4).
De laatste tijd komt echter steeds vaker naar voren dat dit bloedonderzoek niet altijd een duidelijk beeld geeft of niet voldoende is. Het kan gebeuren dat deze test een uitslag geeft binnen de normaal waarden, terwijl er wel degelijk sprake is van een verstoorde schildklierwerking.
Behandeling te snelle schildklierwerking
Voor de behandeling van een snel werkende schildklier wordt meestal een medicamenteuze aanpak geïndiceerd. Het is mogelijk de werking van de schildklier medicamenteus te remmen of blokkeren met o.a. Carbimazol en Thiamazol, waardoor de klachten kunnen verminderen of verdwijnen. Ook worden wel Bèta-blokkers (o.a. Metoprolol en Propanolol) ingezet. Bèta-blokkers vertragen de hartslag en verminderen stoornissen in het hartritme. Hierdoor verminderen de symptomen i.c. klachten van een te hoge schildklierwerking; de schildklierwerking zelf verandert echter niet.
Bij de medicamenteuze schildklierbehandeling wordt vaak wel schildklierhormoon bijgegeven, daar er anders een tekort ontstaat. Om deze reden voegen artsen dus vaak een schildklierhormoon (b.v. levothyroxine en liothyronine) toe. Op deze manier blijft de hoeveelheid schildklierhormoon die in het lichaam vrijkomt beter onder controle.
Na een bepaalde behandelperiode kan de behandeling bijgesteld of gestaakt worden om te bekijken of er weer een genormaliseerde schildklierwerking ontstaat. Indien dit niet het geval is, wordt meestal een groot deel van het schildklierweefsel vernietigd middels toediening van een dosis radio-actief jodium (hetgeen zeer selectief in de schildklier wordt opgenomen). Over het algemeen zal iemand dan levenslang schildklierhormoon moeten blijven gebruiken. Indien dit niet voldoende helpt kan soms een operatie noodzakelijk zijn, waarbij (een deel van) de schildklier wordt verwijderd.
In sommige gevallen verminderen schildklierklachten als er wat meer rust genomen wordt. Onderzoek en behandeling blijft echter belangrijk (bij sommige artsen moet hier flink op aangedrongen worden).
Natuurlijke middelen en supplementen bij hyperthyreoïdie
Voorbeelden van natuurlijke middelen, homeopathische middelen en supplementen, speciaal op hyperthyreoïdie afgestemd zijn o.a:- Lycopus europaeus.
- Lycopus virginicus van A. Vogel.
- Lycopus (176) van Hofman.
- Neurocrien (273) van Bloem.
Ook heeft Siberische ginseng (eleutherococcus) een gunstige werking. Naast (samen met) deze middelen blijken o.a. supplementen als selenium, zink, omega vetzuren en anti-oxidanten een heilzame werking te hebben.
Het beste is natuurlijk om bij twijfel altijd de arts te raadplegen en de keuze voor en de inname van middelen in overleg met de huisarts te doen (met name bij zwangerschap en borstvoeding).
