De darm, grootste orgaan van de mens

De darm is best wel een taboe. Bijna niemand praat graag over darmproblemen, maar ze komen wel voor, vooral op hogere leeftijd. De darm reageert heel gevoelig. Hij heeft direct contact met de hersenen, sommigen noemen het zelfs het tweede brein. Dat komt omdat ze vaak een eigen leven lijden en omdat er gewoon heel veel gebeurt.

Opgevouwen

De darm is het grootste orgaan van de mens. Hij kan tot acht meter lang worden en is maar een paar cm in doorsnee. Miljoenen opgevouwen stukjes binnenin deze opgevouwen leiding hebben een oppervlakte van 400 tot 500 vierkante meter. Tijdens de loop van een leven van zo'n 75 jaar reist ongeveer 30 ton voedsel en 50.000 liter vocht door de darm, met daarbij talloze ziekteverwekkers en gifstoffen. Aan de ene kant moet de darm de belangrijkste voedingsstoffen opnemen en aan de andere kant moet de darm het lichaam van allerlei onnodige en onschadelijke stoffen ontdoen. Dat is een zware opgave, die voor de gezondheid van de mens van groot belang is.

Wat doet de darm

In de maag worden, bij iedere maaltijd die we tot ons nemen, de stukken voedsel verwerkt tot een zachte brij. De dunne darm haalt daar de benodigde energie uit en voorziet de bloedsomloop van de voedingsstoffen. De dikke darm haalt de vloeibare stoffen uit de voedingsresten. Daardoor wordt de ontlasting ingedikt en kan uitgescheiden worden. Veel mensen zijn bezorgd als ze niet dagelijks naar het toilet moeten. Dat is echter niet zo erg, als er geen klachten optreden. In dat geval moet men een arts bezoeken.

De buik

De darm wordt door meer dan honderd miljoen zenuwcellen omringd. Die zorgt voor de spijsvertering en slaat bij onverdraaglijkheden alarm. De darm controleert het transport van de darminhoud en besluit zelf wanneer de inhoud uitgescheiden moet worden. De darm reageert gevoelig op prikkelingen van de omgeving, zoals stress en verkeerd voedsel. Dat kan leiden tot verstopping, winderigheid of diarree.

Afweerspecialist

In de slijmvliezen van de dikke darm bevindt zich meer dan 70% van de afweercellen van het immuunsysteem. Ze moeten er voor zorgen dat ze ziekteverwekkers en gifstoffen onschadelijk maken, die met het voedsel ons lichaam binnenkomen. Dat afweersysteem wordt ondersteund door miljarden nuttige bacteriën en schimmels, waarvan er meer dan 500 soorten ontstaan in de darmflora. Als die intact is, kunnen de schadelijke micro-organismen zich niet in de darm innestelen.

Alarm

De darm is nog steeds een taboe, daarom gaan veel mensen te laat naar een arts. Belangrijke alarmsignalen zijn bloed in de ontlasting, langdurige diarree, gewichtsverlies en aanhoudende pijn.
In deze gevallen moet een grondig onderzoek plaatsvinden, zodat men weet of er een ziekte is als Crohn, Colitis ulcerosa od darmkanker. Ook als men geen klachten heeft, moet men vanaf het 50e levensjaar eigenlijk eenmaal per jaar de darm laten onderzoeken op slijmvliesveranderingen of andere onregelmatigheden.

Darmonderzoek

De meest betrouwbare methode om veranderingen in de darm op te kunnen sporen, is een darmspoeling. Daarbij wordt een flexibele endoscoop naar binnen gebracht, die is uitgerust met een camera en licht. Zo kan men de darm van binnen bekijken. Naast de endoscoop kan de arts ook instrumenten naar binnen brengen en, wanneer nodig, een behandeling uitvoeren. Zo kan hij bijv. poliepen verwijderen, bloedingen stoppen en weefselproblemen wegnemen. Dit onderzoek is eigenlijk standaard en is pijnloos. Patiënten krijgen gerichte medicatie, de angst voor dit onderzoek is echt niet nodig. Vanaf het 55e levensjaar moet eigenlijk, uit voorzorg voor kanker, een darmspoeling plaatsvinden.

Onderzoek van de dunne darm

Sinds kort is er ook een endoscoop voor het onderzoeken van de dunne darm. Met een dubbele ballon enteroscopie kunnen chronische bloedingen bijv. zichtbaar gemaakt en behandeld worden. Dat proces gebeurt vooral als men de ziekte van Crohn vermoedt. Dit onderzoek is voor de patiënt ook nauwelijks vervelend. De arts gebruikt dezelfde methode als bij de koloscopie. Men kan ook onderzoek doen zonder bij het lichaam naar binnen te gaan. Met behulp van een computer worden beelden van de patiënt gemaakt. Van daaruit berekent de computer een driedimensionaal beeld van de dikke darm. Deze methode wordt nog niet veel gebruikt en moet nog verbeterd worden, om ook zeer kleine tumoren op te kunnen sporen. Als men wat verdachts ontdekt, moet de patiënt alsnog een darmspoeling ondergaan, zodat de arts ook kan behandelen.