Lichaamsbeharing

Als je haar maar goed zit. Deze uitspraak laat zien hoe belangrijk haren zijn, in ieder geval in de Europese cultuur. De hoofdharen hebben een bijzondere betekenis voor de mens en het ontbreken ervan wordt vaak als gebrek gezien. In veel culturen worden haren op een bijzondere manier gedragen en dragen bij aan een bepaald beeld wat we van mensen hebben.

Wat zijn haren

Haren bestaan uit het zelfde materiaal als vinger- en voetnagels: uit hoorn, afgestorven cellen. Haren bevatten geen bloedvaten of zenuwen. De haarwortels in de hoofdhuid produceren haarcellen, die naar boven schuiven en dan worden het spindels. De spindels produceren de lange draden, die samendraaien en tot slot veranderen in haren. Een mens heeft ongeveer vijf miljoen lichaamsharen. Daarvan bevinden zich er tussen de 100.000 en 150.000 op het hoofd. Blonde mensen hebben fijnere, maar ook de volle 150.000 hoofdharen. Mensen met zwart haar en brunettes hebben dikke, maar minder haren op het hoofd, nl. 100.000, terwijl roodharigen het met 90.000 stuks moeten doen. Iedere menselijke haar heeft een eigen groeiritme. Hij groeit ongeveer twee tot zes jaar lang en dan iedere dag zo'n 0,35 mm. Als deze fase ten einde loopt, begint een nieuwe fase, die twee weken duurt. Daarna wordt het haar na een rustperiode van twee tot vier maanden door een nieuwe haar uit net lichaam afgestoten.

Haren herinneren ons aan ons dierlijk erfgoed. Waarom de mens zijn haarkleed ooit verloren heeft, is nog niet duidelijk. Men vermoedt, dat een sterke transpiratie er mee te maken heeft. Op een gladde, bijna haarloze huid kan zweet beter verdampen. Maar de mens is nog niet helemaal naakt: met uitzondering van de voetzolen, lippen, handpalmen en slijmvliezen groeit overal op het lichaam haar. Deze beharing heeft bepaalde functies. Zo dient het hoofdhaar als warmteregelaar en bescherming van de hersenen. De hoofdhuid wordt op deze manier ook beschermd tegen schadelijke UV-stralen.

Cultuur

De belangrijkste functie van hoofdhaar ligt in het seksuele gebeuren. Een volle haardos is een symbool van kracht, erotiek, gezondheid en jeugd. In wereldculturen geld t vol haar als mooi, terwijl dun haar niet erg geliefd is. Maar heel veel mensen hebben dat probleem wel. Iedere tweede persoon moet in zijn leven rekening houden met haaruitval.

Haaruitval

Ieder mens heeft haaruitval. Eén haar groeit ongeveer 0.3 mm per dag en kan zo'n zeven jaar oud worden. Dan valt de haar uit en na een korte rustpauze groeit er weer een nieuwe haar. Per dag verliest men 100 tot 150 haren. Bij 100.000 haren valt dat niet op, pas als er langere tijd veel meer haren uitvallen, is er reden tot zorg.

Er zijn verschillende oorzaken voor haaruitval, een ziekte hoeft niet persé de reden te zijn. Zo kunnen hormonale veranderingen in het lichaam (na bijv. zwangerschap of de overgang) leiden tot haaruitval. De haren worden meestal dan vanzelf weer gezond als de hormoonspiegel weer normaal is. Ook de mannelijke kaalheid komt in de regel niet door ziektes. Dat is genetisch bepaald en eerder een cosmetisch probleem. Een ziekte die leidt tot haaruitval is Alopecia areata.

Veel factoren

Er zijn veel factoren die haaruitval kunnen veroorzaken. Wetenschappelijk bewezen zijn vergiftiging, schimmelinfectie van de hoofdhuid, chronische ziektes en het innemen van bepaalde medicijnen. Daarnaast worden nog andere oorzaken genoemd, zoals stress, milieuvervuiling of vitaminegebrek. Er zijn veel bedrijven, die van de angsten profiteren en wondermiddelen aanbieden. De werking daarvan is bijna altijd miserabel te noemen. In plaats van daar veel geld aan uit te geven, kan men beter naar een huidarts gaan. Veel grotere klinieken hebben op hun dermatologische afdeling 'haarspreekuren'.

Permanent, haarkleuringen, krulijzers, brandende zon, chloor en zout water en te krappe hoofdbedekking zijn heel slecht voor haar en hoofdhuid. Een geïrriteerde hoofdhuid zorgt voor meer roos, gespleten haarpunten kunnen het gevolg zijn . Omdat haren niet uit zichzelf kunnen herstellen, hebben ze goede verzorging nodig. Ook hier beloven de meeste producten meer dan ze werkelijk doen. Een alternatief, die vooral voor allergiepatiënten interessant zouden kunnen zijn, zijn zelfgemixte producten.

Ongewenste huisdieren

Hoe goed men ook voor het haar zorgt, van luizen is niemand gevrijwaard. De luis verspreidt zich overal, waar maar genoeg hoofdharen zijn. Voor scholen is het een steeds weer terugkerend, lastig huisdier geworden. Hun aanwezigheid merkt men snel op door het vele jeuken. Maar geen zorgen: de tijd dat het hoofd werd kaalgeschoren, is voorbij. Tegenwoordig kan men het probleem wat makkelijker oplossen.