Hoe beschermt jodium ons tegen radioactieve straling?

Door de wetenschap wordt ons, na een ongeval in een kerncentrale, aangeraden massaal jodiumtabletten te slikken. Op die manier kunnen we ons lichaam zoveel mogelijk beschermen tegen de radioactieve straling die bij zo een kernongeval eventueel kan vrijkomt. Wat doet deze extra jodium in ons lichaam dat het ons beschermt tegen een overdosis nucleaire straling? Wat is het effect van jodium op onze gezondheid, en wat zijn de gevolgen van jodiumtekort?

Eenvoudig hulpmiddel

Het slikken van extra jodiumtabletten na een nuclair ongeval in een kerncentrale waarbij radioactieve stoffen vrijkomen, is eigenlijk een erg eenvoudig hulpmiddel tegen de (ernstige) gezondheidsrisico's die zo een ongeval kan veroorzaken. Bij een ongeval in een kerncentrale, en dan zeker met de omvang van de kernramp in het Japanse Fukushima, komen radioactieve stoffen in de atmosfeer terecht. Een erg schadelijke stof is ongetwijfeld het radioactieve jodium. Dit element komt vrij bij de splitsing van uranium. Wanneer wij nu in aanraking komen met dit radioactieve jodium, wordt deze stof opgeslagen in onze schildklier. Deze extra straling kan daar het weefsel beschadigen, en dat maakt ons uiteindelijk ziek.

Schildklier verzadigen met jodium

In dit ganse proces speelt onze schildklier dus een erg belangrijke rol. Om de opslag van het radioactieve jodium in onze schildklier tegen te gaan, gaat men nu deze zoveel mogelijk verzadigen met niet- radioactieve jodium, dat in tabletvorm wordt toegedient. Op deze manier verhinderen we dat onze schildklier deze radioactieve, en voor onze gezondheid erg schadelijke jodium, kan opslagen.

Radioactieve stof pas na enkele weken verdwenen uit schildklier

Slachtoffers van een kernramp dienen het innemen van deze jodiumtabletten zéker enkele weken vol te houden. Wetenschappers stellen immers dat de tijd, waarin de helft van het radioactieve jodium wordt afgebroken, gemiddeld zo'n tien dagen bedraagt.

Wat is jodium?

Jodium is een sporenelement en komt van nature in uiterst kleine hoeveelheden in ons lichaam voor. Door de Wereld Gezondheids Organisatie (WGO) werd de dagelijkse hoeveelheid niet- radioactief jodium voor een volwassene vastgesteld op 150 microgram. Voor baby's en kinderen varieert hun dagelijkse dosis van deze stof tussen 70 en 120 microgram. Zwangere vrouwen en jonge moeders die borstvoeding geven, hebben dagelijks een hoeveelheid jodium nodig van minstens 200 microgram. Een tekort aan jodium kan, zéker bij zwangere vrouwen en baby's, ernstige gezondheidsproblemen veroorzaken.

Bouwsteen voor schilklierhormonen

Jodium is een hoofdrolspeler bij de productie van onze schildklierhormonen. Deze hormonen spelen een belangrijke rol bij het goed functioneren van onze lichaamscellen, en bij de groei van onze organen. Bij volwassenen houden deze schildklierhormonen hoofdzakelijk onze hartslag en onze bloeddruk op peil. Voor baby's en opgroeiende kinderen is jodium nog veel belangrijker. Jodium is bij hen immers verantwoordelijk voor de groei van hun bewegingsapparaat, voor de ontwikkeling van gezonde spieren en botten, voor de opbouw van hun zenuw- hersenweefsel.

Gevolgen van jodiumtekort

Een jodiumtekort kan dus ernstige gezondheidsproblemen veroorzaken. Wanneer ons lichaam onvoldoende jodium uit onze dagelijkse voeding kan halen, zal onze schildklier proberen haar jodiumreserves op peil te houden en de productie van het schildklierhormoon te verzekeren, door extra jodium uit ons bloed te halen. Blijft het jodiumtekort echter aanslepen, dan ontstaat er een tekort aan dit schildklierhormoon. Onze schildklier probeert ook dan, met alle mogelijke middelen extrta jodium aan te maken, maar lukt daar onmogelijk in. Daardoor gaat onze schildklier opzwellen, wat krop, of een zwelling in de hals veroorzaakt.

Vertraagde celwerking

Een beperkt tekort aan schildklierhormonen veroorzaakt een vertraagde werking van onze lichaamscellen. Zo'n vertraagde celwerking heeft meestal lusteloosheid, loomheid, een verlaagde hartslag, droge haren en zelfs haaruitval, depressiviteit, gehoorproblemen en een abnormale toename van ons lichaamsgewicht tot gevolg. Wanneer het jodiumgehalte in onze schildklier weer het gewenst niveau bereikt, zullen al deze klachten langzaam verdwijnen.

Ernstig jodiumtekort dramatisch voor kinderen

Ernstig jodiumtekort kan voor kinderen dramatische gezondheidsproblemen veroorzaken. Een belangrijk tekort aan schildklierhormonen tijdens hun eerste drie levensjaren, geeft aanleiding tot een belangrijke groeivertraging en, in sommige gevallen, zelfs tot een vertraagde ontwikkeling van hun hersenen, een proces dat onomkeerbaar is. Ernstig jodiumtekort is dus verantwoordelijk voor zowel lichamelijk als geestelijke groeistoornissen. In medische kringen wordt dit cretinisme genoemd, en wordt reeds bij de geboorte opgespoord door middel van de hielprik.

Vis voor voldoende aanmaak schildklierhormonen

Alle soorten zeevis en zeevruchten zijn onze belangrijkste bron aan jodium. Wetenschappers raden daarom aan wekelijks minstens drie keer vis op ons menu te plaatsen. Het klassiek keukenzout vervangen door zeezoutis een ander middel om ons niet- radioactief jodiumgehalte in ons lichaam op peil te houden.