Onderzoek zonnebrand: we 'bakken' er niets van!

Eén op de vijf Nederlandse vakantiegangers verbrandt in de zon. Oorzaak? Te weinig zonnebescherming. Het klinkt ongelooflijk met alle voorlichtingscampagnes van de afgelopen jaren. Het probleem is meestal dan ook niet, dat we niet smeren. Maar we smeren niet handig, niet genoeg en niet deskundig. Het onderzoek, de feiten én de broodnodige tips van deskundigen. Meer dan één op de vijf Nederlandse vakantiegangers gaat te lang met onvoldoende bescherming de zon in, en verbrandt als gevolg daarvan. Het is bijna ongelooflijk, als je kijkt naar alle inspanningen van de afgelopen jaren van gezondheidsorganisaties. Maar toch blijkt dit feit uit onderzoek van de Samenwerking Verantwoord Zonnen (SVZ), uitgevoerd onder bijna zevenhonderd Nederlandse vakantiegangers.

Waar gaat het mis?

Nu is het niet zo dat mensen vrolijk de zon in rennen zonder even aan de bescherming van hun huid te denken. Het probleem zit echter wél in bepalende misvattingen omtrent het juiste gebruik van je zonneproduct. Een belangrijke reden voor het gebrek aan bescherming, is dat veel mensen zich weliswaar insmeren, maar niet vaak genoeg op een dag. Het blijkt dat bijna een derde van de zonaanbidders zich maar één luttel keertje insmeert op een dag. Een op de tien zonliefhebbers smeert zich nota bene helemaal niet in en beschermt de huid dus niet.

Bruin blijft gewenst

In de mode- en beautywereld is bruin geen constante must. Soms is 'bleek beautiful', en soms mag het weer wat bruiner. Dan nog is dat beruchte Zandvoort-kreeftenbruin al tijden niet meer te zien in de beautyproducties van bladen. En dat komt ook omdat superbruin zo gillend ongezond is voor je huid, en zelfs voor je hele lijf en leden huiveringwekkende gevolgen kan hebben. Dan nog blijkt bruin voor 'de' gemiddelde zonnebader gewenst. Een kwart van de ondervraagde Nederlanders vindt toch wel belangrijk dat je na de vakantie goede sier kunt maken met een bruin kleurtje. Een op de tien van de ondervraagden gaat zowel beauty- als gezondheidstechnisch zwaar de mist in. 10% verkiest verbranding namelijk boven het 'risico' om zonder tintje de vakantiekoffers uit te moeten pakken!

Het deskundige oordeel

Op zich lijkt het erop dat wij Nederlanders best voldoende kennis in huis hebben over veilig en verantwoord gedrag in de zon. Maar de deskundigen, ofwel dermatologen van het LUMC en de Velthuiskliniek, zien nog heel wat mogelijkheden voor verbetering als het gaat om 'zonnige zonden.' Dr. Peter Velthuis, dermatoloog en oprichter van de Velthuis Kliniek, gaat ervan uit dat Nederlanders op zich heel goed weten hoe ze met de zon moeten omgaan. De schoen wringt in het handelen naar al die nuttige kennis. Verrassend genoeg, zoekt Velthuis het om te beginnen in de voorbereiding. Niks, weg met alle zonnebanken. Als je het maar verstandig doet. Velthuis: “Voordat mensen op vakantie van de zon gaan genieten, is voorbereiding door een geleidelijke blootstelling belangrijk. De huid moet gewend zijn aan de zonnestraling zodat zonnebrand wordt voorkomen. Dat kan door de huid met mate bloot te stellen aan de buitenzon of door een bezoek te brengen aan de zonnebank." Een luxe alternatief is zonnen onder de douche met de Sunshower. Uiteraard doe je dit met mate en binnen de voorgeschreven grenzen. Velthuis: "Hierdoor ontstaat pigmentvorming en wordt de huid dikker waardoor die beter is beschermd tegen de zon".

Smeren, smeren, smeren

In zo'n fijn zonnig vakantieland krijg je te maken met een combinatie om mee op te passen. Namelijk, volle 'zonkracht' gecombineerd met een riante hoeveelheid tijd om van de zon te genieten. Daarom blijft het motto: smeren, smeren en nog eens smeren. Zeker als je weet dat je straks lekker veel en vaak de zon in wilt, moet je zowel voorbereiden als ter plekke goed met de zon omgaan. Toch zegt bijna de helft van de ondervraagde Nederlanders zich gewoon niet voor te bereiden op de zon. En sorry heren, het gaat met name om u. Mannen smeren helemaal bedroevend weinig en slecht. Apart is dat mensen die met een klein basistintje bruin op vakantie gaan, de hete adem van de prestatiedrang richting bruin worden minder voelen. Die gaan dus minder vaak en snel voluit liggen ‘bakken’.

Zo doe je het goed

Uit het onderzoek blijkt wel dat Prof. Dr. Wilma Bergman, dermatoloog aan het LUMC, minder hard oordeelt over ons Nederlandse zongedrag. Maar ook zij benadrukt de noodzaak van een goede voorbereiding. Echter, zij zoekt het leeuwendeel van goed zongedrag in het op de juiste manier insmeren en beschermen van de huid. Die genoemde bijna dertig procent die zich slechts één keer insmeert, of zelfs die tien procent die helemaal niet insmeert? Bergman: “Dat is echt te weinig. Regelmatig en vooral dik smeren is essentieel om de huid goed te beschermen. Drie tot vier keer per dag is toch wel minimaal.” Los van dit onderzoek, komen de laatste tijd ook berichten in de omloop waaruit blijkt dat we te dun smeren. Volgens cosmeticagoeroe Paula Begouin verminderen we onbewust de werking van de beschermingsfactor die op het flesje of de tube staat, door te dun te smeren. Bedekken is de boodschap, en van de meeste zonneproducten word je echt niet blikkerig wit meer.

Houden wat je hebt

Heb je je tintje opgedaan, dan wil je het even houden. Dat geldt althans voor bijna een kwart van de mensen uit het onderzoek, en dan vooral vrouwen. Rond de 25% van de Nederlanders zoekt ook in Nederland de 'koperen ploert' op, ofwel laat zich natuurlijk van zonnestralen voorzien. Toch nog bijna tien procent kiest voor de zonnebank. Maar ook daar zit een stukje risicogedrag aan vast. Het blijkt dat bijna twee op de drie Nederlanders denkt dat de zonnebank qua kracht en impact niet te vergelijken is met de zon. Huib van Heest, woordvoerder van de SVZ, wijst erop dat dat een verkeerde inschatting is: “Het zonlicht van een zonnebank is gelijk aan die van de middagzon aan de Middellandse Zee. Het verschil is dat de hoeveelheid zonlicht van een zonnebank te controleren is.” aldus Van Heest. Ook Bergman raadt aan om die unieke functie van totale controle van de 'zonnedosis' van de zonnebank, optimaal te gebruiken. Het personeel van zonnecentra heeft ervoor geleerd. Vraag het!

Gezond maar met mate

Bergman, Velthuis én Van Heest zijn eensgezind in hun oordeel over zonnen: best gezond, mits absoluut met mate. De houding ten aanzien van zon van de laatste decennia, kunnen we gerust negatief noemen. En soms ongenuanceerd. Zonnen is een mogelijke bron van risico, maar de vuistregel is dat dat afhangt van je eigen situatie, huidtype én gedrag. Met mate kan zon zelfs de kans op het ontstaan van bepaalde vormen van kanker een beetje helpen verminderen. Het tij is gekeerd dat de zon als grote boosdoener zag, dat staat vast. Vorig jaar ging ook KWF Kankerbestrijding mee in dit feit. “De zon is eigenlijk net als alcohol, te veel is niet goed,” zegt Bergman.

We 'bakken' er niets van

Zo veel discussie, en zo veel uitstekende nieuwe én vertrouwde zonneproducten. Zelfs de hoogste beschermingsfactoren zie je niet meer op de huid, vettige laagjes zijn te voorkomen met 'dry' sprays en geuren zijn heerlijk. Tot biologisch toe, je kunt het vinden. En toch, ondanks alles, verbrandt nog steeds één op de vijf Nederlanders op vakantie. Zeven procent verbrandt zelfs meerdere keren. Helemaal 'bruin' bakt de zes procent van de ondervraagde vakantiegangers het, die zeggen dat verbranding eigenlijk wel bij een zomervakantie hoort. Het is niet alleen gezondheidstechnisch een groot risico, omdat zich een beschadiging in de diepste huidlagen nestelt die het lichaam als het ware 'onthoudt.' Het is ook cosmetisch echt geen pluspunt. Bergman zegt: “Het is een enorme en risicovolle misvatting om te denken dat je sneller of donkerder bruin wordt door eerst te verbranden. Over het algemeen geldt dat hoe sneller je bruin wordt, hoe sneller die kleur ook weer verdwijnt. Langzaam bruin worden met voldoende antizonnebrandmiddel houd je zelfs langer en mooier bruin."