Het verschil tussen apoptose en necrose
Het menselijk lichaam heeft verschillende manieren om ongewenste (d.w.z. beschadigde, oude of potentieel schadelijke) cellen op te ruimen, namelijk apoptose en necrose.
Het lichaam heeft verschillende manieren om ongewenste (d.w.z. beschadigde, oude of potentieel schadelijke) cellen op te ruimen, namelijk apoptose en necrose. Wanneer een lichaamscel beschadigd raakt, zal het lichaam proberen de cel zo discreet mogelijk op te ruimen. Het liefst zonder dat er verdere weefselschade ontstaat.
Necrose
Het verloop van necrose in het kort: Door bijvoorbeeld ischemie krijgt de cel te weinig zuurstof en/of voeding. ATP is de energiedragende mediair van de cel. Natrium-kaliumpompen halen hun energie uit ATP. Als het ATP opraakt, gaan de Na/K-pompen slechter functioneren, waardoor het membraan van de cel slechter gaat werken. De homeostase van de cel loopt dan volledig in de soep.
De ionenconcentratie natrium in de cel wordt minder, terwijl er calcium naar binnen stroomt. De osmolariteit binnen de cel wordt te hoog door de influx van calcium, waardoor de cel opzwelt. De influx van het calcium en de zwelling van de cel zorgen ervoor dat de inhoud van de cel kapot gaat. Doordat de celwand niet meer goed functioneert, stromen allerlei organellen en cytoplasmavloeistoffen uit de cel. Dit komt in de weefsels terecht, waar het als 'vreemd' materiaal beschouwd wordt. Hierdoor zorgen de celvloeistoffen voor een ontstekingsreactie. Uiteindelijk worden de afvalstoffen uit de cel opgeruimd door middel van de ontstekingsreactie.
Apoptose
Een andere manier om ongewenste cellen op te ruimen is apoptose. Apoptose is een lichaamseigen systeem om ongewenste cellen op een degelijke manier op te ruimen, met zo min mogelijk restafval.
Het verloop van apoptose in het kort: Wanneer een cel ongewenst, oud of potentieel schadelijk is, wordt er door het lichaam een soort 'zelfmoordprogramma' geactiveerd. De cel activeert 'executioner caspasen', enzymen die ervoor zorgen dat er endonuclease geactiveerd wordt en dat het cytoskelet van de cel afgebroken wordt.
De organellen en het cytoplasma worden in kleine bolletjes verpakt en afgesnoerd door de celwand en vervolgens losgelaten. Deze bolletjes worden 'apoptic bodies' genoemd en worden later gefagocyteerd door een fagocyt (veelal een macrofaag). Zo worden afvalstoffen veilig verpakt en opgeruimd. De fagocyt zorgt ervoor dat de apoptic bodies worden hergebruikt. Doordat de afvalstoffen verpakt zijn en niet in aanraking komen met de omringende weefsels, vindt apoptose plaats zonder dat er een ontstekingsreactie op gang komt. Het is dus een veilige en efficiënte manier van opruimen.
Hieronder nog een keer alle kenmerken samengevat:
Necrose | Apoptose |
Door schade | Door lichaam zelf geïnduceerd |
Celresten komen vrij in weefsel | Celresten in vacuoles verpakt |
Ontstekingsreactie | Geen ontstekingsreactie |
Weefselschade | Weinig/geen weefselschade |