Schadelijke stof bisfenol A zit overal in

Bisfenol A is een schadelijk en chemisch stofje waar de meeste mensen nog nooit van hebben gehoord. Het zit echter bij iedereen in het lichaam. Het is een van de meest geproduceerde chemicaliën ter wereld. Iedereen die aan voeding wordt blootgesteld heeft bisfenol A in het lichaam. Je eet het, je drinkt het, je raakt het dagelijks aan. We krijgen het binnen via onze mond en huid. Het stofje wordt gebruikt om van allerhande soorten plastics te maken. Deze plastics vind je terug in de meeste verpakkingen van voedingsmiddelen. Maar het zit ook in materialen die bij de tandarts gebruikt worden, het zit in cosmetica, in ooglenzen en bonnetjes van bijvoorbeeld de supermarkt.

Plastics

Epoxyhars bevat bisfenol A en is het materiaal dat aan de binnenkant zit van bijvoorbeeld dopjes op bierflesjes en plastic houdbaarheidsbussen. Bisfenol A tref je ook aan in Polycarbonaat waarvan hard plastic producten worden gemaakt als bekers en broodtrommels. Het zit ook in thermisch papier zoals kassabonnen. Wanneer je deze langer dan 5 seconden vasthoudt, komt het via je huid binnen.

Schadelijk

Het is niet zonder risico. Met name voor vrouwen is de stof schadelijk, het verstoort het vrouwelijke hormoon. Wanneer je maar genoeg bisfenol A in je lichaam hebt, gaat het een interactie aan met de vrouwelijke hormonen en geeft het verstoring. In het algemeen wordt het in verband gebracht met hartziekten, kanker, diabetes en verstoringen aan het zenuwstelsel. Er zijn inmiddels honderden onderzoeken geweest naar deze stof. Bijna alle wijzen uit dat er mogelijke risico’s bestaan. Maar het voornaamste is dat er onder onderzoekers discussie bestaat over dosis waardoor je de risico’s loopt bij blootstelling. De stof is in elk geval in babyflesjes verboden.

Veilige dosis

The European Food and Safety Authority (EFSA) acht een maximum per dag van 0,05 mg per kilo lichaamsgewicht van een volwassene veilig. Wetenschappers vinden dat aan de hoge kant en zij geven aan dat bisfenol A ook in lagere doses schadelijk is. Uit 202 van de 217 onderzoeken die zijn gedaan naar de schadelijkheid van bisfenol A, blijkt dat de stof ook in lagere doses schadelijk kan zijn.

Hormoonverstoorder

De schadelijke effecten van de hormoonverstoorder bisfenol A zijn nog merkbaar tot in de vierde generatie nageslacht. Dit is weliswaar getest op muizen maar mocht dit ook voor mensen gelden, dan zou dat betekenen dat de huidige zwangere vrouwen hun achter-, achterkleinkinderen al hebben besmet. Zwangere vrouwen die dagelijks worden blootgesteld aan bisfenol A dragen de effecten ook over op hun foetus. De ontwikkeling kan dermate verstoord raken dat er later sprake is van een verstoord concentratievermogen, zenuwachtigheid en andere gedragsafwijkingen.

Waarin zit bisfenol?

Het probleem is dat je niet weet of bisfenol A aanwezig is in een verpakking. Fabrikanten zijn namelijk niet verplicht dit op de verpakking te vermelden. Het gaat dan met name om de stoffen Epoxyhars en Polycarbonaat. Verpakkingen met coatings als bijvoorbeeld conservenblikken en de deksels van potten groenten bevatten hoogst waarschijnlijk dit middel. Maar het blijft lastig. Een indicatie is het driehoekje op de onderkant van de verpakking. Dat vermeldt een cijfercode die aangeeft waarvan de verpakking is gemaakt. Wanneer daarin een 03 of 07 staat, bevat het wellicht -dus niet zeker- bisfenol A. Het gaat dan namelijk nog om een verzamelcode voor meerdere soorten plastics zoals polycarbonaat.

Nederland

In Nederland wordt geen actie ondernomen tegen de stof. Nederland houdt zich aan de Europese richtlijnen (verbod op gebruik in babyflesjes). In andere Europese landen is dat wel het geval:

• België verbiedt bisfenol A in babyproducten voor kinderen tot 3 jaar;
• Denemarken verbiedt bisfenol A in babyproducten voor kinderen tot 3 jaar;
• Zweden verbiedt de stof in kassabonnen;
• Frankrijk wil een geheel verbod op bisfenol A.

ESFA heeft aangekondigd om weer onderzoek te gaan doen naar de maximale veilige dosis van bisfenol A. Dit onderzoek wordt in het voorjaar van 2013 afgerond. Andere wetenschappers vinden dat landen hier niet op moeten wachten en al eerder actie moeten ondernemen zolang er geen 100% zekerheid is over de veiligheid van bisfenol A voor babies en kinderen.