De kruiden van de voedselzandloper

De voedselzandloper is een waardig alternatief voor de wat verouderde voedingsdriehoek. Naast heel wat zinvolle tips om een gezond voedingspatroon aan te leren, geeft Dr. Verburgh ook aan dat keukenkruiden een belangrijke rol kunnen spelen. Kris Verburgh stelt in zijn boek ‘De voedselzandloper’ dat keukenkruiden op vlak van gezondheid een veel grotere rol kunnen spelen dan verwacht. Kruiden zoals peterselie, tijm, rozemarijn, basilicum, oregano, marjolein, (peper)munt en kamille hebben namelijk een kankerwerende werking. Ze kunnen het risico op kanker verlagen en de kankergroei afremmen. Dit is omdat ze vaak flavonoïden bevatten. Groenten, fruit en (keuken)kruiden met flavonoïden verkleinen daarnaast ook de kans op slagaderverkalking en ontstekingsziekten.

Wat zijn flavonoïden?

Planten zijn opgebouwd uit chemische (bouw)stoffen die nodig zijn om in leven te blijven (primaire stoffen) zoals eiwitten, koolhydraten, vetten en vitaminen. Secundaire stoffen zoals bijvoorbeeld alkaloïden, looistoffen, slijmstoffen en flavonoïden zijn voor de plant afvalstoffen of afweerstoffen. Voor de mens kunnen deze secundaire plantenstoffen ‘geneesstoffen’ zijn.
Flavonoïden zijn een groep wateroplosbare organische verbindingen die stikstofvrij zijn. Vaak zitten ze in het buitenste deel van een plant. Flavus betekent geel. Deze stoffen kunnen gebruikt worden als natuurlijke kleurstoffen.
Flavonoïden komen vooral voor als glycoside wat wil zeggen dat ze verbonden zijn met een suikermolecule. Deze verbinding zorgt ervoor dat ze beter opneembaar zijn. Daarom spreekt men soms ook van de term flavonglycoside.
Afhankelijk van de chemische structuur zijn er heel wat onderverdelingen mogelijk bij de flavonoïden. Apigenine en luteoline welke vermeld worden in ‘De voedselzandloper’ behoren beide tot de subgroep van de flavonen.

Voor de plant regelen deze inhoudsstoffen de groei en schrikken ze door hun bittere smaak plantetende insecten af. Voor de mens zijn er veel soorten flavonoïden die een goede werking hebben op de doorlaatbaarheid (permeabiliteit) van de bloedvatwanden.

De kruiden uit de voedselzandloper

Basicilum of Ocimum basilicum

Basilicum of bazielkruid bevat volgende flavonen: apigenine, luteoline en orientine. Dit kruid is eetlustopwekkend, maagversterkend en bevordert de spijsvertering en de leverwerking. Men geeft dit bijvoorbeeld bij migraine indien deze aandoening veroorzaakt wordt door een ontregelde lever- en galwerking.
Het kruid is tevens choleretisch (galvormend), kramp- en braakstillend.

Geelwortel of Curcuma Xanthorrhiza Roxb.

Geelwortel behoort tot de familie van de gemberachtigen.
Kurkuma is kankerwerend doordat het dankzij curcumine de celgroei- en deling afremt, het wildgroei voorkomt en ontstekingsenzymen tegenwerkt. Hierdoor is het kruid ook goed in te zetten tegen Alzheimer. De aanmaak van lipofesine of het verouderingspigment wordt namelijk door curcumine afgeremd. De inhoudsstof curcumine heeft volgende eigenschappen: cholagogum (galstroom van gal naar darm bevorderen), antioxidant en ontstekingswerend. Xanthorrhizol zorgt dan weer voor de antitumorale kracht.
Voor een optimale opname via de darmen kan geelwortel gecombineerd worden met (olijf)olie en zwarte peper.

Echte kamille of Matricaria recutita

De werkzame stoffen van Matricaria recutica zijn hoofdzakelijk de etherische oliën, de luteolineglucoside en het in wateroplosbare apigenine. Afhankelijk van de lipofiele (vetminnende) of hydrofiele (waterminnende) bestanddelen is er een ander toepassingsgebied. De waterige extracten worden ingezet voor hun spasmolytische (krampwerende) eigenschappen.
Zo wordt kamille ingezet voor onder andere maag- en darmproblemen en luchtwegeninfecties.

Kaneel(boom) of Cinnamomum verum J. Presl

Dit kruid bevat etherische oliën, polycyclische diterpenen, looistoffen en flavonoïden zoals catechine en epicatechine.
Kaneel bevat stoffen die Alzheimer tegen gaat en kan diabetes type twee bestrijden. Het verlaagt ook het cholesterolgehalte, is eetlustopwekkend, krampwerend en spijsverteringsbevorderend. Kaneel kan het ontstaan van maagzweren tegengaan.
Het is verwarmend en een algemeen tonicum.

Knoflook of Allium sativum

Knoflook en ajuinen zitten vol met toxische stoffen, maar bij lage dosissen prikkelen ze het immuunsysteem en activeren ze in het lichaam proteïnes die vrije radicalen afbreken. Er mag dagelijks een halve ui gegeten worden en een rauw teentje knoflook. Deze laatste is vooral bekend omwille van zijn preventieve werking op het hart en de bloedvaten.
Allicine is de inhoudsstof die verantwoordelijk is om de trombocyten (de bloedplaatjes) te beperken. Samen met adenosine, een andere stof die dit kruid bevat, neemt het een aggregatieremmende taak op. Dit voorkomt samenklontering van de bloedplaatjes in de bloedbanen. Knoflook helpt dus mee om de bloedbanen vrij te houden.

Allium sativum verlaagt ook de bloeddruk en de cholesterol. Het is antibacterieel met een breed toepassingsgebied. Knoflook is een antidotum (reinigend) en tumorremmend.

Echte marjolein of Origanum majorana

Naast de bitterstoffen, de fenolzuren en de etherische oliën bevat dit kruid de flavonverbindingen, waarover Dr. Verburgh het heeft.
Het stimuleert het parasympatisch zenuwstelsel waardoor het kalmerend is bij stress, angst en slapeloosheid. Marjolein is bloeddrukverlagend en kan zelfs ingezet worden als spasmolyticum (krampwerend).

Oregano of Origanum vulgare

Oregano, ook wel bekend onder de naam wilde marjolein, heeft grotere blaadjes en is scherper van smaak dan de echte marjolein. Oregano bevat carvacrol, een fenolverbinding en verschillende flavonoïden waaronder apigenine. Het is ontsmettend en pijnstillend.

Pepermunt of Mentha x piperita

Dit kruid wordt vaak gebruikt als etherische olie of thee. Het bevat zowel luteoline als apigenine. Men kan door zeer weinig etherische olie te wrijven op de slapen, met de nadruk op zeer weinig en niet te dicht bij de ogen, hoofdpijn en migraine verlichten.
Een goede gezondheid start bij een vlot functionerende spijsvertering. De darmflora dient in optimale vorm te zijn. Naast kamille en zoethout kan munt bij verschillende spijsverteringsproblemen ingezet worden. Munt kan ook de galafscheiding sterk verbeteren.

Peterselie of Petroselinum sativum hoffm.

Apigenine is de flavonoïde waaraan peterselie haar werking dankt. Deze stof remt de bloedvatvorming rond tumoren af waardoor de kankercellen minder voedingsstoffen krijgen. Ze zou dit op een even goede manier doen als bv. het medicijn Gleevec dat uit imatinib bestaat. Er is geen hoge dosis peterselie nodig. De gewone portie die gebruikt wordt voor een maaltijd zorgt al voor deze heilzame kracht.
Petroselinum sativum bevat veel voedingsstoffen zoals eiwitten, kalk, ijzer, mangaan, caroteen en vitamine C.
Het lekkere kruid dat in geen keuken meer mag ontbreken is door de etherische oliën en de flavonoïden een diureticum (vochtafdrijvend). Peterselie heeft een prikkelende werking op het nierparenchym, het functionele weefsel van de nier.

Rozemarijn of Rosmarinus officinalis

Rosmarinus officinalis is een algemeen tonicum en kan preventief ingezet worden om menswaardig oud te worden, wat het hoofdmotto van de ‘De voedselzandloper’ is. Dit keukenkruid is ondersteunend voor de bloedvaten, het hart, het zenuwstelsel en de bijnierschors.
De werking is afhankelijk van het chemotype. Zo heeft de etherische olie van het chemotype verbenon een galdrijvende (cholagogum) en een galvormende (cholereticum) eigenschap.

Echte tijm of Thymus vulgaris

Deze plant bevat beide flavonglycosiden die in ‘De voedingszandloper’ worden aangehaald (luteoline en apigenine).
Tijm heeft een sterke antibacteriële werking en is immuunmodulerend.

Lees verder

• Natuurlijke antibiotica en het immuunsysteem