Vitamines, je kunt niet zonder!

Gezondheid is een belangrijk gegeven. Vitamines dragen bij aan een goede gezondheid. Vitamines zijn belangrijk voor de groei, het herstelvermogen van het lichaam en bevorderen dat het lichaam goed blijft functioneren. Het lichaam maakt enkele vitamines zelf, voor de rest ben je afhankelijk van een goede voeding.

Vitamines

Een vitamine is een micronutriënt, een voedingsstof waarvan je per dag minder dan een gram in het voedsel tot je neemt. Sommige vitamines worden door het lichaam aangemaakt, daar zijn dan wel speciale voorwaarden of voedingsbestanddelen voor nodig, andere vitamines krijg je kant en klaar in je voeding binnen. De naam vitamine is een samenstelling van twee woorden: vita(le) amine. Toen de term in 1912 door Casimir Funk werd bedacht, ging men er nog van uit dat een vitamine een amine-structuur (structuur die o.a. stikstof bevat) had, later bleek dat overigens dit dit niet voor alle vitamines klopte, maar inmiddels was de term al ingeburgerd.

Naamgeving

Waarom moeilijk als het makkelijk kan, dus werden alle vitamines aanvankelijk heel eenvoudig aangeduid met een letter. Vitamine A, vitamine B, enzovoort. Later is een meer logische indeling gedacht op grond van de functie die de vitamines vervulden. Door het ontdekken van meerdere vitamines werd hierdoor een onderverdeling noodzakelijk, vandaar dat we nu ook vitamine B1, vitamine B3, enzovoort, kennen. Sommige vitamines hebben door de nieuwe onderverdeling een andere naam of plaatsing gekregen.

Oplosbaarheid

Enkele vitamines zijn in vet oplosbaar, andere in water. Vitamines uit de laatste groep komen ook vaak in vloeibare voeding tot je.

Functie

Vitamines vervullen een belangrijke rol in je lichaam. Vitamines zijn zelf geen voeding, maar zorgen ervoor dat processen in je lichaam lopen zoals ze moeten. Dat betekent, dat je vitamines niet verteert zoals ander voedsel. Hierdoor heb je er maar heel weinig van nodig per dag. Van elk vitamine is bepaald wat de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid is (ADH) door de Nationale Gezondheidsraad. Dat is een globale hoeveelheid, niet iedereen heeft precies hetzelfde nodig. Denk maar aan verschillen in lichaamsbouw, gewicht, geslacht, lichaamsactiviteit, etc. Men stelt dat de ADH voor 97,5 % van de bevolking wel klopt.

Zelf maken

Sommige vitamines maak je zelf. Zo wordt vitamine D onder invloed van zonlicht onder de huid aangemaakt. Ook vitamine K wordt door je lijf aangemaakt in je darmen – alleen bij baby's werkt dat proces nog niet optimaal.

Teveel vitamines

Een tekort aan vitamines kan problemen opleveren, maar een teveel ook. Een teveel aan bijvoorbeeld vitamine A dat in vet oplosbaar is, kan in het vetweefsel in het lichaam opgeslagen liggen, wat uiteindelijk tot ziektes kan leiden. Dit is vooral een theoretisch probleem bij een normale, evenwichtige voeding. Pas als de hoeveelheid vitamine A ongeveer negen keer de ADH is, kunnen er problemen komen, maar het zal niet meevallen dit met normale voeding binnen te krijgen, gezien de wettelijke maxima die voor vitamine A in voedsel gesteld zijn. Voor zwangere vrouwen ligt die grens lager, ongeveer drie à vier keer de ADH. Nogmaals, bij een evenwichtige voeding is dit geen probleem.

Tabel

In de tabel hieronder zie je de vitamines vermeld, met daarbij aangegeven wat de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) is, en in welke voedingsproducten deze vitamines zitten. Ook zie je tot welke problemen een tekort eventueel kan leiden.

Onderzoek

Naar vitamines wordt doorlopend onderzoek gedaan om een beter begrip te krijgen over hun werken en de risico's van een tekort of juist een teveel. Uit dat onderzoek is gebleken, dat vitamine D strikt genomen geen vitamine is, maar een hormoon. Het staat toch nog even in bovenstaand overzicht.

Supplement of niet?

Uit het schema blijkt, dat je veel vitamines gewoon in je dagelijkse voeding binnenkrijgt. Vitaminepreparaten zijn dus lang niet altijd zinvol. Was het in vroeger tijden in bepaalde jaargetijden niet mogelijk om bepaalde voedingsmiddelen te kopen, tegenwoordig liggen de levensmiddelenwinkels het hele jaar vol met een gevarieerd aanbod. Als je twijfelt of je toch vitaminesupplementen moet gaan gebruiken in jouw specifieke situatie, wellicht omdat je een een bepaalde ziekte onder de leden hebt, of een speciaal dieet volgt, overleg dan even met je huisarts.