Vitamines, je kunt niet zonder!

Vitamines, je kunt niet zonder! Gezondheid is een belangrijk gegeven. Vitamines dragen bij aan een goede gezondheid. Vitamines zijn belangrijk voor de groei, het herstelvermogen van het lichaam en bevorderen dat het lichaam goed blijft functioneren. Het lichaam maakt enkele vitamines zelf, voor de rest ben je afhankelijk van een goede voeding.

Vitamines

Een vitamine is een micronutriënt, een voedingsstof waarvan je per dag minder dan een gram in het voedsel tot je neemt. Sommige vitamines worden door het lichaam aangemaakt, daar zijn dan wel speciale voorwaarden of voedingsbestanddelen voor nodig, andere vitamines krijg je kant en klaar in je voeding binnen. De naam vitamine is een samenstelling van twee woorden: vita(le) amine. Toen de term in 1912 door Casimir Funk werd bedacht, ging men er nog van uit dat een vitamine een amine-structuur (structuur die o.a. stikstof bevat) had, later bleek dat overigens dit dit niet voor alle vitamines klopte, maar inmiddels was de term al ingeburgerd.

Naamgeving

Waarom moeilijk als het makkelijk kan, dus werden alle vitamines aanvankelijk heel eenvoudig aangeduid met een letter. Vitamine A, vitamine B, enzovoort. Later is een meer logische indeling gedacht op grond van de functie die de vitamines vervulden. Door het ontdekken van meerdere vitamines werd hierdoor een onderverdeling noodzakelijk, vandaar dat we nu ook vitamine B1, vitamine B3, enzovoort, kennen. Sommige vitamines hebben door de nieuwe onderverdeling een andere naam of plaatsing gekregen.

Oplosbaarheid

Enkele vitamines zijn in vet oplosbaar, andere in water. Vitamines uit de laatste groep komen ook vaak in vloeibare voeding tot je.

Functie

Vitamines vervullen een belangrijke rol in je lichaam. Vitamines zijn zelf geen voeding, maar zorgen ervoor dat processen in je lichaam lopen zoals ze moeten. Dat betekent, dat je vitamines niet verteert zoals ander voedsel. Hierdoor heb je er maar heel weinig van nodig per dag. Van elk vitamine is bepaald wat de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid is (ADH) door de Nationale Gezondheidsraad. Dat is een globale hoeveelheid, niet iedereen heeft precies hetzelfde nodig. Denk maar aan verschillen in lichaamsbouw, gewicht, geslacht, lichaamsactiviteit, etc. Men stelt dat de ADH voor 97,5 % van de bevolking wel klopt.

Zelf maken

Sommige vitamines maak je zelf. Zo wordt vitamine D onder invloed van zonlicht onder de huid aangemaakt. Ook vitamine K wordt door je lijf aangemaakt in je darmen – alleen bij baby's werkt dat proces nog niet optimaal.

Teveel vitamines

Een tekort aan vitamines kan problemen opleveren, maar een teveel ook. Een teveel aan bijvoorbeeld vitamine A dat in vet oplosbaar is, kan in het vetweefsel in het lichaam opgeslagen liggen, wat uiteindelijk tot ziektes kan leiden. Dit is vooral een theoretisch probleem bij een normale, evenwichtige voeding. Pas als de hoeveelheid vitamine A ongeveer negen keer de ADH is, kunnen er problemen komen, maar het zal niet meevallen dit met normale voeding binnen te krijgen, gezien de wettelijke maxima die voor vitamine A in voedsel gesteld zijn. Voor zwangere vrouwen ligt die grens lager, ongeveer drie à vier keer de ADH. Nogmaals, bij een evenwichtige voeding is dit geen probleem.

Tabel

In de tabel hieronder zie je de vitamines vermeld, met daarbij aangegeven wat de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) is, en in welke voedingsproducten deze vitamines zitten. Ook zie je tot welke problemen een tekort eventueel kan leiden.


Vitamine NaamZit in Werking Probleem bij tekort Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH)
A1, A2 Retinol, 3,4-dehydroretinal Margarine, melkvet, vis, fruit, eieren, lever Bevordert de verhoorning van epitheel Nachtblindheid 800 µg (microgram) per dag, maximaal 4000 µg.
B1 Thiamine Brood, melk, vlees, aardappelen, groente, gist Betrokken bij de celstofwisseling Beriberi; verminderde reflexen 1,1 mg (milligram)
B2 Riboflavine Melk, vlees, graanproducten, brood, gist, groentenBetrokken bij de celstofwisseling Huidaandoeningen, haaruitval 1,4 mg
B3 Nicotinezuur en nicotinamide Melk, brood, vlees, aardappelenBetrokken bij citroenzuurcyclus. Het lichaam maakt dit vitamine zelf aan. Bij een overmatig alcoholgebruik kan er toch een tekort ontstaan Diarree, dementie, huidontsteking 16 mg, maximaal 35 mg
B5 Panthotheenzuur Eieren, volkorenproducten, peulvruchten, vlees melk en melkproducten, groente, fruit Metabolisme van vetten en suikers Hart- en vaatziekten, zenuwafwijkingen 6 mg
B6 Pyridoxine Vlees, vis, lever, melk, kaas, eieren, sojaBetrokken bij celstofwisseling, betrokken bij de vorming van RNA en DNAHuidaandoeningen, problemen met de productie van antistoffen 1,4 mg, maximaal 25 mg.
B8 Biotine Noten, granen, gist, eidoorier, lever, nier Betrokken bij de stofwisselingHuidaandoeningen 50 µg
B11 Foliumzuur Vlees, melk, eieren, gist, groenen, brood Betrokken bij de stofwisseling Bloedarmoede 200 µg, maximaal 1000 µg.
B12 Cobalamine Vlees, lever, eieren, melk, kaasBetrokken bij de vorming van een aminozuur Bloedarmoede
B15 Dimethylglycine, trimethylglycine (ook wel pangaamzuur genoemd)Komt in alle cellen van het lichaam voor (maakt je lichaam dus zelf) Helpt bij zuurstofabsorptie.
CL-ascorbinezuur Fruit (vooral citrusvruchten), aardappelen, groenten Betrokken bij vorming van hemoglobineScheurbuik 80 mg
D2 Ergocalciferol Margarine, paddenstoelenBevordert aanmaak en afzetting van calcium Engelse ziekte (rachitis) 5,0µg, maximaal 50 µg
D2 Cholecalciferol Vette vis Bevordert aanmaak en afzetting van calcium. Het lichaam maakt dit zelf onder invloed van ultraviolet licht aan. Spierkramp, stuipen 5,0µg, maximaal 50 µg
E Alfa-tocoferol Granen, eieren, bladgroenten, plantaardige oliënAntioxidant RBC-lysis 12 mg, maximaal 300 mg
F Linolzuur Onverzadigde oliënOnverzadigde oliënDit is een verouderde benaming. Linolzuur is geen vitamine, maarvalt onder de essentiële bouwstoffen. Linolzuur hoort dus eigenlijk niet meer in het rijtje vitamines thuis.
K1, K3 Fytomeniadion, farnochinon Bladgroenten, tomaten, tarwe, lever, vis, eierenZorgt voor synthese van bloedstollingscomponenten. Het lichaam maakt dit vitamine zelf in de darm aan. Alleen bij zuigelingen is dit nog niet optimaal, zij krijgen dit in de eerste weken als supplement. 75 µg

Onderzoek

Naar vitamines wordt doorlopend onderzoek gedaan om een beter begrip te krijgen over hun werken en de risico's van een tekort of juist een teveel. Uit dat onderzoek is gebleken, dat vitamine D strikt genomen geen vitamine is, maar een hormoon. Het staat toch nog even in bovenstaand overzicht.

Supplement of niet?

Uit het schema blijkt, dat je veel vitamines gewoon in je dagelijkse voeding binnenkrijgt. Vitaminepreparaten zijn dus lang niet altijd zinvol. Was het in vroeger tijden in bepaalde jaargetijden niet mogelijk om bepaalde voedingsmiddelen te kopen, tegenwoordig liggen de levensmiddelenwinkels het hele jaar vol met een gevarieerd aanbod. Als je twijfelt of je toch vitaminesupplementen moet gaan gebruiken in jouw specifieke situatie, wellicht omdat je een een bepaalde ziekte onder de leden hebt, of een speciaal dieet volgt, overleg dan even met je huisarts.
© 2013 - 2024 Hansvg, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Wat zijn de beste vitamines voor je haar?Wat zijn de beste vitamines voor je haar?Het is algemeen bekend dat vitamines en mineralen goed zijn voor je algemene gezondheid en bijvoorbeeld je de conditie v…
Vitamines op een rij: waarvoor hebben we ze nodigVitamines op een rij: waarvoor hebben we ze nodigVitamines zijn microvoedingsstoffen die onmisbaar zijn voor een goede gezondheid. “Vita” betekent letterlijk “leven”. Vi…
Vitaminen, mineralen en spoorelementenVitaminen, mineralen en spoorelementenVitamines en mineralen zijn essentieel voor het lichaam, en dat betekent dat ze onmisbaar zijn voor een goede gezondheid…
Vitamine B15 (pangaminezuur)Vitamine B15 (pangaminezuur)Vitamines zijn stoffen die het lichaam nodig heeft en vooral uit het eten en drinken moet halen. Ze helpen ons lijf bij…

Wanneer heeft je lichaam extra voedingsstoffen nodig?Wanneer heeft je lichaam extra voedingsstoffen nodig?Een gezond eetpatroon is van groot belang om lekker in je vel te zitten. Toch zijn er perioden in het leven, dat je well…
Kruidenwijsheid: GemberKruidenwijsheid: GemberGember is door de ontdekkingsreiziger Marco Polo naar Europa gebracht. In China werd gember toen al duizenden jaren gebr…
Bronnen en referenties
  • Wikipedia: vitamine; micronutriënten
  • http://www.vitamine-info.nl/alle-vitamines-en-mineralen-op-een-rij/
Hansvg (513 artikelen)
Laatste update: 29-10-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Gezonde voeding
Bronnen en referenties: 2
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.