Sesamzaad en olie voor de bloedvaten
Sesamzaad is altijd een belangrijk voedingsmiddel voor de mens geweest. Al duizenden jaren eten de Oosterse volkeren sesamzaad vanwege de uitstekende voedingswaarde en de gezondheidsbevorderende eigenschappen van de olierijke zaden.
Op grote schaal wordt de wit tot paars bloeiende sesamplant (Sesamum indicum), die 50 tot 100 cm hoog wordt, verbouwd in tropische gebieden over de hele wereld. China, India, Sudan, Ethiopië, Mexico en Birma zijn momenteel de grootste producenten van sesamzaad. Sesamzaad wordt al dan niet geroosterd en gemalen verwerkt in brood, cake, snacks, halvah, humus, tahin, gomasio, soep, salade en warme maaltijden. De geurige sesamolie wordt gewaardeerd vanwege de lange houdbaarheid. De antioxidantrijke olie is uitzonderlijk goed bestand tegen oxidatie. Sesamolie wordt veel gebruikt als smaakmaker in de Indiase en Chinese keuken en is vooral geschikt voor koud gebruik.
Voedingswaarde sesam
Sesamzaad is een goede en goedkope bron van vetten, eiwitten, vezels, mineralen, vitamines en waardevolle fytonutriënten. De crèmewitte of bruinzwarte sesamzaadjes bevatten 44 tot 53% vetten (waarvan 40% enkelvoudig onverzadigd oliezuur, 45% meervoudig onverzadigd linolzuur en 10% verzadigd vet), 18 tot 25% hoogwaardig eiwit (vergelijkbaar met soja-eiwit) en 14% koolhydraten. Sesamzaad bevat daarnaast veel (met name niet-wateroplosbare) vezels (12 gram per 100 gram) en heeft een hoog gehalte aan mineralen (koper, mangaan, calcium, magnesium, ijzer, fosfor, zink, selenium, molybdeen), bètacaroteen en vitamines (thiamine, pyridoxine, foliumzuur, vitamine B3, riboflavine, vitamine E, choline). Daarnaast bevat sesamzaad waardevolle geneesstoffen waaronder lignanen, fytosterolen, polyfenolen (onder meer proanthocyanidines, resveratrol) en fosfolipiden. De inhoudsstoffen zijn beter beschikbaar uit gemalen sesamzaad en sesamolie dan uit de hele zaden.
Gezondheidseffecten
Aan sesamzaad en sesamolie worden op basis van in-vitro en in-vivo studies de volgende gezondheidseffecten toegeschreven:
- Sterke verbetering antioxidantstatus; verbetering vitamine E-status (vooral gammatocoferol);
- Cholesterolverlaging;
- Remming atherosclerose, betere fibrinolyse;
- Normaliserende invloed op de bloeddruk;
- Ontstekingsremming;
- Betere glycemische controle en minder oxidatieve stress bij diabetes;
- Bescherming van de lever (en andere organen) tegen oxidatieve beschadiging door onder meer alcohol, cisplatine, ijzer en lood;
- Betere bescherming tegen hart- en vaatziekten, kanker, osteoporose, neurodegeneratieve ziekten en (andere) verouderingsprocessen.
Besluit
Sesamolie en sesamzaad hebben dus belangrijke gezondheidseffecten. Niet voor niets werden ze binnen Indiase en Chinese geneeskundige tradities beschouwd als geneeskrachtige voedingsmiddelen die het verouderingsproces tegengaan en ontstekingsziekten zoals artritis verlichten. Sesamolie is ook een prima huismiddeltje bij kwalen zoals verstopping. Bij constipatie kan de olie aan de maaltijd worden toegevoegd of, voor een sneller en beter resultaat, op de nuchtere maag worden ingenomen. Ook zou sesamolie een uitstekende massageolie zijn bij pijnlijke spieren en gewrichtspijn. Gezien de ontstekingsremmende en antioxidatieve eigenschappen van de olie zou dat best kunnen kloppen.