De geneeskracht van wijnruit

Wijnruit is een mooie plant om te zien; hij misstaat niet in een siertuin. Hij doet het goed op een droge grond. De bladeren hebben een aparte blauwgroene kleur en de bloemen worden helder geel. Daarnaast is wijnruit een keukenkruid hoewel het minder vaak gebruikt wordt dan vroeger. Het heeft een iets bittere smaak. Wijnruit wordt in de fytotherapie als geneesplant gebruikt.
Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Botanische tekening wijnruit / Bron: Publiek domein, Wikimedia Commons (PD)

Traditioneel gebruik

Vroeger werd wijnruit gebruikt om krampen in de baarmoeder op te wekken. Het was in oude tijden een veel gebruikt abortusmiddel. Tegenwoordig wordt het nog steeds bij paarden gebruikt om abortus op te wekken. De Romeinse historicus Plinius de oudere schreef al over deze plant en zijn toepassing bij abortus. In Frankrijk stond het bekend als herbe a la fille oftewel ´mooiemeisjeskruid´. Daarnaast is het een middel bij hoest; er wordt een hoestsiroop gemaakt waaraan dit kruid is toegevoegd. Ook bij oorpijn wordt het gebruikt. Net zoals enkele andere bittere planten zoals absinth alsem is wijnruit goed om wormen te verdrijven. In de 17e eeuw was wijnruit een onderdeel van azijn die de pest moest bestrijden. Andere kruiden in deze azijn waren: salie, tijm, knoflook, rozemarijn en lavendel.

Naamgeving

In het Latijn wordt wijnruit Ruta graveolens genoemd. Graveolens betekent ´stinkend´. De plant zelf stinkt niet erg maar hij smaakt wel bitter. Maar stinkend of graveolens kan ook ´walgelijk´ of ´verderfelijk´ betekenen; dat kan duiden op het feit dat het duidt op moreel verval als dit kruid als abortusmiddel wordt aangewend.

Werkzame stoffen

Van wijnruit wordt voor fytotherapeutische doeleinden het blad of het hele bovengronds groeiende kruid gebruikt. Hierin zitten de volgende werkzame stoffen: etherische olie met methylketonen, methylnonylcarbinolen en vrije alcoholen, esters, fenolen, terpeenverbindingen, flavonoïden zoals rutine en quercetine-3-O-rutinoside, tertiaire en quaternaire alkaloïden waaronder arborinine, skimmianine, graveoline, graveolinine en alfa-fagarine, furocoumarinederivaten in de vorm van bergapteen, xanthotoxine en psoraleen.

Wijnruit bij krampen

Wijnruit is in staat om milde krampen op te lossen. Het gaat hierbij om krampen in het spijsverteringskanaal, de luchtwegen en verminderde doorbloeding. In het geval van ontkrampende werking op de bloedvaten zijn er andere geneesplanten zoals witte paardenkastanje, citroengele honingklaver en boekweit die daar sterker voor werken. Als fytotherapeutisch medicijn wordt het voornamelijk ingezet bij:

Spastische bronchitis of luchtwegenontsteking met krampachtige hoest,
Milde krampen in maag en darmen.

Overige medicinale werkingen wijnruit

Ruta graveolens / Bron: Jerzy Opioa, Wikimedia Commons (GFDL)

Wijnruit heeft diverse werkingen die je zou kunnen gebruiken. Hier staat een overzicht:

Werkt kalmerend bij spanningshoofdpijn, angst en hartkloppingen.
Kan wormen verdrijven,
Heeft een zweetdrijvende werking wat goed kan zijn bij griep.
Heeft een maagversterkende werking.
Bevordert de menstruatie.
Maakt de huid rood oftewel het stimuleert plaatselijk de doorbloeding.
Wijnruit is een anti-luismiddel zij het dat uitwendig contact vermeden moet worden dus ideaal is het niet.

Dosis en veiligheid

Er is een tweetal standaardmanieren om deze geneesplant te gebruiken.

Infuus: twee kopjes thee per dag van 0.5 tot 1 gram van het blad.
Poeder: 5 tot 10 maal per dag 50 mg.

Het kruid is niet toxisch als deze doseringen worden gebruikt. Etherische olie van wijnruit is wel toxisch; dit gebruik wordt door fytotherapeuten afgeraden. Een te hoge dosering wijnruit kan leiden tot: slaperigheid, duizeligheid, dikke tong, speekselvloed, melancholie, gastro-enteritis, overvloedige menstruatie en abortus. Het moet dus niet tijdens de zwangerschap worden ingenomen. Omdat wijnruit de nieren prikkelt moet het niet aan nierpatiënten worden gegeven. Bij sommige mensen veroorzaakt het aanraken van wijnruit contacteczeem of een huidontsteking.

Bezoek een arts of fytotherapeut

Een groot deel van de informatie over de in dit artikel genoemde geneesplant komt uit het boek Groot Handboek Geneeskrachtige Planten van Geert Verhelst. Dat is een handboek in de fytotherapie. Het is echter niet geschikt om aan zelf-genezing te doen. Wie ergens last van heeft dient een arts of fytotherapeut op te zoeken voor een goede diagnose en keuze voor de beste middelen, afgestemd op jouw persoonlijke situatie. De kennis en wetenschap die hier genoemd staan is van puur informatieve aard.