De geneeskracht van vogelmuur

Vogelmuur is gemakkelijk te determineren omdat aan de stengeltjes aan één zijde witte haartjes zitten. Het is een heerlijk kruid of groente en groeit gemakkelijk tot een hoogte van 3 tot 40 centimeter. Het siert een tuin op met allerlei kleine bloemetjes; het is een eetbare sierplant. Het is de kwalificatie onkruid onwaardig. Wie vogels houdt in een kooitje doet er goed aan te zorgen dat er vogelmuur in de tuin groeit; vogels houden van verse vogelmuur. Het is samentrekkend, windverdrijvend, verzachtend, vochtafdrijvend, slijmoplossend, laxerend, verkoelend en wondhelend.
Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Botanische tekening vogelmuur / Bron: Carl Axel Magnus Lindman, Wikimedia Commons (Publiek domein)

Voorkomen vogelmuur

Vogelmuur is een plantje dat over de gehele wereld voorkomt maar het wordt het meest gesignaleerd in Europa, West-Azië en Noord-Amerika. Hij komt soms spontaan op in de tuin en groeit verder het liefst in braakliggende akkers, langs slootkanten en in boomgaarden. In het wild kan hij onder allerlei omstandigheden en terreinen groeien. Hij kan goed tegen de volle zon maar het ook uitstekend doen in de halfschaduw. In de fytotherapie wordt het als geneesplant gebruikt.

Traditioneel gebruik vogelmuur

Vogelmuur wordt in de traditionele volksgeneeskunde gebruikt om een thee van te zetten bij long-, blaas- en nierziekten. Het wordt in de volksgeneeskunde zelfs gebruikt bij tuberculose en bloedhoesten. Een omslag helpt volgens de volksgewoonten bij lupus, uitslag van de huid en gezwellen. Het aftreksel kan worden gebruikt bij een oogwassing bij enkele oogaandoeningen. Verder is vogelmuur een wilde groente; het wordt met bloemetjes en steeltjes en al geplukt en toegevoegd aan een maaltijd. Je kunt het klein snijden om te verwerken in een yoghurtdressing voor een salade. Maar het is ook zo te doen op brood in plaats van alfalfa. Ook kan het door een gemengde salade worden gedaan, in de soep, of als aanvulling in een aardappelpuree.

Naamgeving

In het Latijn wordt vogelmuur Stellaria media genoemd. In het Nederlands kent deze plant enkele alternatieve namen: Muurkruid, Ganzenkruid, Eendendarm, Hoenderbeet, Hoornkruid, Mierzaad, Stermuur, Vogelsterrekruid en Witte muur. De verwijzingen naar de vogels zijn een aanwijzing dat deze diersoorten vogelmuur eten. De bloemetjes lijken op een sterretje, vandaar de naam stellaria. In het Fries wordt de plant Túnerf genoemd.

Werkzame stoffen

Van vogelmuur wordt voor fytotherapeutische doeleinden het bovengronds groeiende kruid gebruikt. Hierin zitten de volgende belangrijke werkzame inhoudsstoffen: saponineglycosiden, de flavonoïde rutine, vitamine C, coumarinen, hydroxycoumarinen, carboxylzuren, triterpenen, vette olie, silicium, magnesium en kalium.

Muurkruid bij jeuk

Muurkruid is verzachtend, afkoelend en ontstekingswerend. Verder werkt het adstringerend of samentrekkend. Het wordt in de fytotherapie gezien als het beste kruid om jeuk te weren. Deze werking lijkt door de wetenschap niet te kunnen worden bevestigd maar in de praktijk is vogelmuur vaak het enige werkende middel bij huidirritatie en jeuk. Daarom wordt vogelmuur verwerkt in zalven die gericht zijn op het verdrijven van jeuk. In de fytotherapie wordt het bij name ingezet bij de volgende huidproblemen:

Eczeem,
Psoriasis,
Oppervlakkige ontstekingen,
Zwellingen,
Reumatische pijnen,
Wonden,
Spataderzweren.

Muurkruid, een algemeen tonicum

Muurkruid is een goed middel bij allerlei uiteenlopende aandoeningen. Dat komt onder andere omdat er een grote diversiteit aan voedingsstof in zit en de fytonutriënten samen synenergetische of elkaar versterkende werking hebben. Het heeft een tonicumactiviteit of een algemeen versterkende werking en wordt in de fytotherapie met name ingezet bij de volgende indicaties:

Stellaria media of vogelmuur / Bron: Jeantosti, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)

Vermoeidheid,
Herstel na ziekte of operatie,
Hartkloppingen,
Luchtwegenaandoeningen.

Overige medicinale werkingen vogelmuur

Vogelmuur is diuretisch; het helpt vocht sneller af te voeren.
Vogelmuur verzacht de blaas en nieren.
Dit kruid vermindert ontstekingsverschijnselen in de maag.
Het gaat gastro-oesofagale reflux tegen of zuurbranden in de keel.

Dosis en veiligheid

Er is een aantal manieren om deze geneesplant te gebruiken om het gewenste medicinale effect te bereiken..

Een handvol vogelmuur kan in de blender worden gemixt met vruchten- of groentesap.
Een handvol kruid kan worden gebruikt op een liter water om thee van te zetten. Hiervan kun je voor elke maaltijd een kopje drinken.
Vogelmuur is een veilig middel; het kan zelfs gegeten worden. Je kunt het op dezelfde manier bereiden als spinazie.
Het kruid moet vers gebruikt worden om een zo goed mogelijk effect te bereiken.

Bezoek een arts of fytotherapeut

Een groot deel van de informatie over de in dit artikel genoemde geneesplant komt uit het boek Groot Handboek Geneeskrachtige Planten van Geert Verhelst. Dat is een handboek in de fytotherapie. Het is echter niet geschikt om aan zelf-genezing te doen. Wie ergens last van heeft dient een arts of fytotherapeut op te zoeken voor een goede diagnose en keuze voor de beste middelen, afgestemd op jouw persoonlijke situatie. De kennis en wetenschap die hier genoemd staan is van puur informatieve aard.