Voedsel voor energie: koolhydraten

De belangrijkste energiebronnen die wij kennen, zijn koolhydraten en vetten. De lichaamscellen in deze energiebronnen dienen als grondstof voor groei, herstel en onderhoud van organen en weefsel.

Sacchariden

Sacchariden zijn de moleculen waaruit de chemische stoffen van koolhydraten uit bestaan. Deze zorgen voor de verbinding tussen twee soorten koolhydraten, namelijk: zetmeel en suikers.

Waarom je beter een appel kunt eten dan een ijsje

Appels bevatten naast zetmeel en (fruit) suikers, ook vezels. Het eten van een appel veroorzaakt een geleidelijke stijging van het bloedsuikergehalte, omdat het langzamer verteerd wordt. Dit is ideaal voor een efficiënte celstofwisseling en dus energietoevoer. Het eten van een ijsje zorgt voor een sneller stijging van het bloedsuikergehalte doordat het eenvoudige koolhydraten bevat en geen vezels om het langzaam te verteren. Er kan zo een snelle energieboost ontstaan, na het eten van een ijsje, echter is het ook sneller weer voorbij.

Meervoudige of eenvoudige koolhydraten?

Meervoudige koolhydraten van ten minste tien saccharidemoleculen, zijn de zetmelen. Deze dienen afgebroken te worden, nog voordat deze het door het lichaam kunnen worden opgenomen. We treffen zetmelen voornamelijk aan in fruit, groenten (aardappelen) en in voedsel op graanbasis, zoals: brood, pasta en andere graanproducten.
Suikers zijn de eenvoudige koolhydraten die door één of twee verbonden saccharidemoleculen worden gevormd. Met een nog moeilijk woord noemt men dit ook: monosacchariden of disacchariden. Algemeen bekend is dat suikers een zoete smaak hebben. Sucrose, rietsuiker en lactose, zijn de bekendste suikers.
Niet alle suikers kunnen worden opgenomen in het lichaam. Alleen glucose uit plantensappen en sommige vruchten worden verteerd, wat ons energieker maakt. Zetmeelrijk voedsel, bevat een hoger vezelgehalte, waardoor de opname en energieproductie wordt vertraagd. Dit bevat dan ook meervoudige koolhydraten. De suikers met eenvoudige sacchariden, vanuit bijvoorbeeld fruitsoorten, worden via de darmwand in de bloedbaan opgenomen en dus sneller afgebroken.

De alvleesklier vs. suikers

Bij het eten van koolhydraten stijgt het bloedsuikergehalte, doordat er insuline wordt vrijgemaakt vanuit de alvleesklier. De alvleesklier is een hormoon dat glucose in de cellen helpt te stimuleren. De glucose dat niet door alvleesklier kan worden omgezet in insuline, wordt omgezet in lichaamsvet.

Hypoglykemie vs. suikers

Wanneer je iets eet met een hoog suikergehalte, kun je je hongerig voelen, slap of duizelig. Dit wordt veroorzaakt door de snelle stijging van het bloedsuikergehalte, gevolgd door een bijna even snelle daling. Een abnormaal laag bloedsuikerniveau kan leiden tot hypoglykemie.

Geraffineerd of ongeraffineerd, wat is het beste?

Ongeraffineerde koolhydraten zijn rijker aan vezels, vitaminen en mineralen en kun je beter kiezen om te eten. Dit tref je voornamelijk aan in volkoren brood en volkoren pasta, omdat deze een hogere voedingswaarde bevatten.
Geraffineerde koolhydraten zijn voornamelijk suikers, als: witte suiker of witte rijst. In deze geraffineerde producten zitten haast geen vezels, waardoor ze onder andere weinig vitaminen en mineralen bevatten.