Koolhydraten: functie, soorten en wat is gezond?

Koolhydraten: functie, soorten en wat is gezond? Het lichaam heeft koolhydraten nodig om energie te leveren. Koolhydraten zijn suikers en ze worden onderverdeeld in enkelvoudige en meervoudige koolhydraten, en verteerbare en onverteerbare koolhydraten. De goede koolhydraten komen met name voor in graanproducten, zoals zilvervliesrijst en volkorenbrood. Wie een gezond voedingspatroon heeft, haalt tussen de 40 en 70 procent van zijn energie uit koolhydraten. Te veel koolhydraten of de verkeerde suikers eten, is niet gezond en kan op termijn tot gezondheidsklachten zoals overgewicht leiden.

Wat koolhydraten zijn

Een andere benaming voor koolhydraten is suikers of sachariden. Scheikundig zijn ze opgebouwd uit koolstof en water en zijn deze suikers opgebouwd uit lange ketens met glucosemoleculen. Voorbeelden van meervoudige ketens suikers zijn zetmeel, glycogeen, glucose en fructose. Er bestaan zowel verteerbare als onverteerbare koolhydraten, ook wel glycemische en niet-glycemische koolhydraten genoemd. Ook de niet-verteerbare koolhydraten hebben wij nodig. Deze zijn beter bekend onder de naam vezels. Het lichaam kan ze niet opnemen, maar ze spelen een belangrijke rol bij de werking van de darmen.

Functie van koolhydraten

Koolhydraten vormen, samen met eiwitten en vetten een belangrijke bron van energie. Het is gezond als je 40 tot 70 procent van je benodigde energie uit koolhydraten haalt. Vooral de hersenen en rode bloedlichaampjes gebruiken veel koolhydraten. We gebruiken suikers ook om het eten een betere smaak te geven. Tafelsuiker, ook wel sacharose of kristalsuiker genoemd en vruchtensuiker (fructose) worden gebruikt om voeding zoeter te maken.

Soorten koolhydraten

Er wordt een onderscheid gemaakt tussen enkelvoudige of meervoudige koolhydraten en verteerbare en onverteerbare koolhydraten. Enkelvoudige suikers worden ook wel monosachariden genoemd en meervoudige suikers polysachariden. De suikers die vaak ongezond zijn, zijn enkelvoudige suikers zoals tafelsuiker. Eet hier niet te veel van en probeer vooral meervoudige koolhydraten via de voeding binnen te krijgen. Vezels behoren tot de onverteerbare koolhydraten en deze zorgen voor een betere darmwerking. Vezels geven volume aan de inhoud van de darmen, zodat dit beter getransporteerd kan worden. Daarom zijn vezels belangrijk voor een goede stoelgang.

In welke voeding komt het voor?

Gezonde koolhydraten komen vooral voor in graanproducten zoals volkorenbrood, zilvervliesrijst, volkorenpasta, aardappelen en peulvruchten. Deze bevatten meervoudige koolhydraten en voedingsvezels. In vlees komt een dierlijke variant van koolhydraten voor, het zetmeel glycogeen. Enkelvoudige suikers komt vooral voor in koekjes, snoep en frisdrank. Het lichaam kan deze suikers snel opnemen, waardoor ze snel energie leveren. Het zorgt voor een grote schommeling in de bloedsuikerspiegel en wanneer dit te vaak gebeurt, kan er suikerziekte ontstaan. Na de piek van energie kan er een vermoeid gevoel ontstaan en een behoefte aan meer suikers. Snelle suikers kunnen handig zijn wanneer je snel moet presteren, bijvoorbeeld bij een sporter.

De effecten op de bloedsuiker

Zodra je hebt gegeten, zal het suikergehalte in het bloed toenemen. Normaal gesproken gebeurt dit na één tot twee uur na het eten van de maaltijd. De alvleesklier produceert het hormoon insuline, waardoor de weefsels de suikers uit het bloed halen zodat de suikerspiegel in het bloed weer daalt. Het hormoon glucagon uit de alvleesklier zorgt ervoor dat het bloedsuikergehalte niet onder een bepaalde waarde komt. Zowel een te hoog als een te laag gehalte van bloedsuikers is niet gezond, zoals voorkomt bij mensen die suikerziekte (diabetes) hebben.

Teveel koolhydraten

Als je meer dan 70 procent van de energie uit koolhydraten haalt, krijg je te veel suikers binnen. Het lichaam zal het overschot aan calorieën opslaan als lichaamsvet, waardoor er een kans is op overgewicht. Iemand die teveel koolhydraten eet, kan daarnaast een tekort hebben aan eiwitten en vetten. Ook hebben deze mensen meer kans op het krijgen van chronische ziekten, zoals suikerziekte, (morbide) obesitas, hart- en vaatziekten en kanker.

Tekort aan koolhydraten

Wanneer je een tekort aan koolhydraten hebt, mis je een hoop gezonde voedingsstoffen zoals vitamines, mineralen en vezels. Het lichaam zal spiereiwitten gaan afbreken om alsnog aan de benodigde suikers te komen, wat niet erg gezond is. Er zijn veel diëten, waarbij koolhydraten vermeden worden. Pas erop dat je geen tekorten krijgt aan gezonde koolhydraten. Als je overgewicht wilt vermijden, neem dan producten met zo min mogelijk toegevoegde suikers, vermijd snoep en koekjes en drink thee en koffie zonder suiker.

Lees verder

© 2015 - 2024 Ymbakker, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Snel gewicht verliezen, koolhydraten in de ban?Snel gewicht verliezen, koolhydraten in de ban?Het is geen geheim dat we altijd op zoek zijn naar een manier om snel gewicht te verliezen. Eerst deden we het vet in de…
Koolhydraten en geraffineerde suikersKoolhydraten en geraffineerde suikersWij hebben voeding nodig om energie of calorieën te leveren aan ons lichaam. De voedingsstoffen die wij in grote hoeveel…
Vezels en het positieve effect op onze gezondheidVezels en het positieve effect op onze gezondheidVezels is een verzamelnaam voor een aantal stoffen - voornamelijk koolhydraten - die te vinden zijn in celwanden van pla…
Koolhydraten, voedingsstoffen en boosdoenersKoolhydraten, voedingsstoffen en boosdoenersKoolhydraten verschaffen energie aan het lichaam en zijn dus belangrijk. Toch zie je steeds vaker dat koolhydraten de bo…

Gewicht verliezen op een gezonde manierGewicht verliezen op een gezonde manierAfvallen, vermageren of gewicht verliezen om een strak lijntje te verkrijgen doen we allemaal wel eens. Slank willen zij…
Het belang van darmflora: gezonde darmenHet belang van darmflora: gezonde darmenSoms is het nodig dat er een deel van de darm verwijderd wordt, bijvoorbeeld bij kanker of de ziekte van Crohn. Het kan…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: KirstentheBorg, Pixabay
  • www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/koolhydraten.aspx
Ymbakker (897 artikelen)
Laatste update: 10-11-2016
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Dieet
Bronnen en referenties: 2
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.